Arama
Bilime yön veren Müslüman alim; Cabir bin Eflah
Döneminin en önemli astronomu olan Cabir bin Eflah, çubuklu güneş saatinin mucidiydi. Azimut kadranı denilen bu saat, Avrupa'da ancak üç asır sonra Alman astronomi bilgini ve matematikçisi Regiomontonus tarafından 1450'de onun modeline uygun olarak yeniden yapılabildi. Trigonometride kendi ismiyle anılan formülü bulunan Müslüman alim, Kopernik, Kepler gibi birçok Batılı bilim insanını etkisi altına aldı. Sizler için Cabir bin Eflah'ın bilime katkılarını derledik.
Cabir bin Eflah'ın Islah el-Mecisti eseri, onu büyük bir üne kazandırdı. İngiliz astronom Batlamyus'un Almagest isimli eserindeki yanlışlıkları düzeltmek için kaleme aldı. Onun iç gezegen Merkür (Utarid) ve Venüs'ün (Zühre) görülebilir paralaksları (uzaklık açısı) olmadığını iddia eden ve güneşe 3 dakikalık bir paralaks atfeden tezini reddetti.
Cabir bin Eflah'ın Batılı astronom Batlamyus'un Almagest isimli kitabını çevirip kritik yapması büyük etki yaptı. Bu eserde bulunan özellikle trigonometrik işlemler 13. yüzyılda yaşayan İngiliz matematikçi Wallingford Richard'ı, 14. yüzyılda yaşayan İngiliz astronom Simon Bredon'u, 15. yüzyılda yaşayan Alman matematikçi Regiomontanus'u, Polonyalı astronom Kopernik'i etkiledi.
Batı literatüründe trigonometri ile ilgili bilgilerin çoğunun Cabir'den alındı. Cabir bin Eflah'ın, Zerkâlî'nin zic adı verilen astronomi çizelgelerine yaptığı çeviri ile Kopernik, Kepler gibi önemli bilim insanlarını derinden etkiledi. Batılı astronom Levi ben Gerson, Cabir bin Eflah'ın önceden ortaya attığı itirazları yeniden kullandı.
Cabir bin Eflah, astronominin yanında matematikte de önemli buluşlara imza attı. Küresel trigonometri tarihinde temel bir formül onun adıyla anılır: "Geber (Cabir) Teoremi"
Bu teorem şöyledir: Dik açılı küresel bir üçgen, verilen bir dik kenar ɑ ve verilen bir komşu açı β 'den hesaplanabilir, bu da cos α = cos ɑ sin β formülüne götürür.
Cabir bin Eflah'ın adı Ay'daki kratere verildi. Geber isimli, ismini 1145 yılında ölen Câbir bin Eflah'tan alan yassı ve dairesel düzlüktür.