Arama
El Hazini'nin bilim dünyasına katkıları
El Hazini, 12'inci yüzyılda yaşayan, bilim dünyasına yaptığı katkılarla asrını aşan bir alimdi. Onun Bizans asıllı bir köle olarak başlayan yolculuğu, çalışkanlığı ve ilmi sayesinde Sultan Sencer'in övgüsüne ve desteğine mazhar olan bir bilgin olarak son buldu. Hayatı boyunca fizik, kimya, matematik, felsefe ve astronomi bilimleriyle ilgilenen El Hazini, günümüz modern biliminin alt yapısını oluşturdu. El Hazini, Newton'dan tam 5 asır önce, "her cismi yer kürenin merkezine doğru çeken bir güç" olduğunu; Roger Bacon'dan ise 100 yıl önce, "dünyanın merkezine doğru yaklaştıkça, suyun yoğunlaştığı" fikrini ortaya attı.
Abdurrahman el Hazini, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın veziri Ebü'l Hüseyin Ali ibn Muhammed El Mervezi'nin Bizans asıllı bir kölesiydi. El Hazini, sahibinin Merv'deki sarayında hazinedarlık yapması sebebiyle bu isimle anıldı.
Büyüyüp yetiştiği Merv şehrinde 1118 yılından itibaren tanınmaya başladı. Çalışkanlığıyla sahibinin takdirini kazanan Abdurrahmân El Hazini, sahibi El Mervezi'nin yardımlarıyla tahsil gördü.
El Hazini, Büyük Selçuklu Sultanlarının ilim, bilim ve kültür merkezi haline getirdikleri Merv şehrinde, çok zengin kaynakların içerisinde kendini tamamen bilime adadı.
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın oğlu Sultan Sencer (1117-1157) döneminde, El Hazini'nin bilimsel çalışmaları doğrudan Sultan Sencer tarafından desteklendi.
Sultan Sencer, El Hazini'nin çalışkanlığını ve gayretlerini takdir ederdi.
Hatta Sultan, fazlaca altınla yardım etmek istese de, El Hazini şahsına gönderilen bu yardımları geri çevirerek, sadece bilimsel çalışmalarını karşılayacak kadarını kabul ettiği rivayet edilir.
El Hâzinî, kendi gündelik harcamalarını temin etmek için birçok iş yapan mütevazı bir bilim adamı ve İslâm âlimiydi.
Bir derviş gibi giyinir ve çok az yemek yerdi. Tüm varlığıyla talebeler yetiştirmeye çalışmış ve böylece tüm şehir ahalisi tarafından sevgi ve saygı görmüştü.
El Hâzinî kimya, fizik, matematik, felsefe ve astronomi bilimleriyle ilgilenen, İslami değerlere bağlı bir bilim insanıydı. Oldukça önemli bilimsel tespitlerde bulundu ve bu tespitler, günümüz biliminin gelişmesine önemli katkılar sağladı.
İbnü'l Heysem ve Biruni'nin eserlerini inceleyip istifade etti. Astronomiye çok önem verdi ve birçok İslam şehrinde kıblenin nasıl bulunabileceği konusunda esaslı çalışmalar yaptı.