Arama
Malcolm X’i kim, neden öldürdü?
Malcolm X, ABD'de ırkçılıkla mücadelenin sembol ismi haline gelen siyahi Müslüman lider ve insan haklarının en büyük savunucularındandı. Tarihteki en etkili Afro-Amerikanlardan biri olan Malcolm, hapishane yıllarında hayatını büyük ölçüde etkileyecek olan Elijah Muhammed ile tanışıp Müslüman oldu. Hatiplik konusundaki başarısıyla siyahilerin gönlünde taht kurmayı başardı. En büyük değişimini ise hac için gittiği Mekke'de yaşadı. 57 yıl önce bugün, uğradığı suikast sonucu yaşama veda eden Malcolm X kimdir? Malcolm X'i, bir diğer adı ile el-Hâc Mâlik eş-Şahbâz'ı kim, neden öldürdü? Malcolm X Türkiye hakkında kaleme aldığı mektupta ne yazıyordu?
▶ Malcolm, 1952'de hapisten çıkınca Elijah Muhammed'in kurduğu Nation of Islam (İslâm Milleti) hareketine katıldı. Enerjisi, teşkilatçılığı ve harekete bağlılığı ile dikkat çekince Elijah onu teşkilât faaliyetleri için çeşitli yerlerde, son olarak da Harlem'de görevlendirdi.
▶ 1952 yılına kadar Little, bu tarihten itibaren davasının isimsiz bir hizmetkârı olduğunu simgeleyen X soyadını kullanmaya başlayan Malcolm, büyük değer verdiği Elijah Muhammed'in konuşan ağzı haline geldi.
▶ Elijah Muhammed'in "şeytan" diye tanımladığı "beyaz adam"dan kurtulmayı amaçlayan, sözünü sakınmayan, korkusuz, hararetli bir hatip olarak siyahi yerleşimlerini faaliyete geçirdi. Siyahi ırkçılığına dayanan hareketin etkin bir savunucusu oldu.
▶ Ocak 1958'de Nation of Islam'a bağlı olan Betty ile evlendi. Ondan isimleri Batılılar'a karşı duyduğu kinin izlerini taşıyan Atilla, Kubilay, İlyas ve Cemile adlı dört çocuğu doğdu.
▶ Malcolm ile Elijah arasındaki sıcak ilişki sonraki yıllarda giderek bozulmaya başladı. Malcolm'un yükselen grafiği Elijah Muhammed'i korkutmaya başlamıştı.
▶ Birçok ülkede konuşmalar yapan Malcolm, yüzlerce konferans vererek çeşitli olaylarla ilgili görüşlerini korkusuzca dile getirdi. Ünlü boksör Muhammed Ali de, bu hareketin üyeleri arasında bulunuyordu.
▶ Malcolm'un 1963'te Amerika Başkanı Kennedy'nin uğradığı suikast üzerine sarf ettiği "ettiğini buldu" sözleri hareket tarafından olumsuz karşılandı.
▶ Nation of Islam (İslâm Milleti), Malcolm'un bu sözleri için "bizimle bağı olmayan bir açıklama" yorumunu yaptı. Nation of Islam (İslâm Milleti), Malcolm X'in 90 günlük bir süre ile hareket adına açıklama yapmasına yasak getirdi.
▶ Hareket ile arasına mesafe girmeye başlayan Malcolm'ün, bir zamanlar idolü olan Elijah Muhammed ile ilişkileri epey gerildi. Elijah Muhammed'in özel hayatındaki gelişmeler onu Malcolm'ün gözünden iyice düşürdü.
▶ Gerginliğin asıl sebebinin Elijah'nın, hareketin Malcolm tarafından militan bir karaktere dönüştürülmesinden kaygı duyması olduğu da öne sürülüyor.
▶ Basında konuşmalarının şiddet içerdiği gerekçesiyle, Malcolm aleyhinde yazıların çıkması, onun siyahiler üzerindeki etkisini azaltmadı, aksine Amerika'da bir isyan başlatabilecek ya da bastırabilecek tek siyahi olarak görülmeye başlandı.