Arama
Nurettin Topçu ve fikir dünyasına ışık tutan 25 ilginç bilgi
Nurettin Topçu'yu en iyi anlatan üç kelime: İsyan, hareket ve idare… Fikir tarihimizin yapaylıktan ve kopyacılıktan uzak, en özgün düşünce adamlarından biri. Yeni bir "insan, millet, devlet" modeli inşa etmeye çalıştı; "milliyetçilik" kavramına, İslam ve Anadolu minvalinde yepyeni bir tanım yaptı. Kendine özgü, ilgi çekici, cesaretli bir yazar, akademisyen ve fikir adamı Nurettin Topçu ve fikir dünyasına dair 25 ilginç bilgiyi, vefat yıl dönümünde sizlerle buluşturuyoruz.
Nurettin Topçu'nun coğrafya olarak Anadolu'yu, tarih ve kültür olarak Selçuklu-Osmanlı tecrübesini merkeze alan, buradan en geniş ve belirleyici daire olarak İslâm'a ve özellikle tasavvufa intikal eden, Batı dünyasına ve insanlık tecrübesine uzanan bütüncül bir düşünce dünyası vardır.
Meselelere ahlâk üzerinden yaklaşır. Cumhuriyet devri Türk felsefecileri ve aydınları arasında ahlâk konusunda en çok yazı kaleme alan ve bu alandaki vurgularını bütün hayatı boyunca sürdüren kişi Nurettin Topçu'dur.
Doktora tezinde geliştirdiği isyan ahlâkı fikri Blondel'in, bazı bakımlardan Immanuel Kant ve Henry Bergson etkileri taşıyan hareket felsefesinden ilhamla determinist, rasyonalist, sosyolojist, pragmatist ahlâk anlayışlarının karşısında bir düşünce, bir tez olarak teşekkül etmiş ve gelişmiştir.
Çıkardığı derginin adının Hareket olması, doğrudan bu çizgiyle alâkalıdır.
İlk yazılarından itibaren bir taraftan Osmanlı-Cumhuriyet modernleşmesini hesaba katarak fakat onu aşmayı hedefleyerek tenkitçi bir bakış açısıyla yeni bir insan, millet, devlet modeli inşa etmeye çalıştı.
Diğer taraftan bunların o günün şartlarında ve tarihten gelen sağlam zeminler üzerine oturmasını mümkün kılacak bir Rönesans fikri, bir tarih, ilim, sanat, ahlâk, felsefe, tasavvuf ve din anlayışı geliştirmeye yöneldi.
Duygu, akıl, sezgi ve aşk kavramlarını yeniden yorumlayıp ahlâk ağırlıklı bir felsefe kurdu.
Kendisinden önce başlayan Anadolu milliyetçiliğini İslâm merkezli bir yoruma taşıdı. Bunu yaparken Turancılığı, ırkçılığı ve topraktan tamamen kopuk milliyetçilikleri, İslâmcılığı eleştirerek, modernizmin katı ölçütlerine boyun eğmeden Batı, Doğu ve İslâm medeniyetlerini mukayeseli şekilde ele almayı denedi.
Kapitalizm, komünizm, sosyalizm, kültür ve medeniyet, sanayileşme, kuvvet ve teknoloji meselelerini büyük ölçüde dönemindeki yaklaşımlardan farklı bir üslup ve muhteva ile tartıştı.
Türkiye'nin kapitalist ekonomik sisteme ve ahlâk anlayışına, bunların üzerinden Amerikan sempatizanlığına doğru kaymaya başladığı Demokrat Parti iktidarının ilk yıllarından itibaren İslam/Anadolu sosyalizmini savundu.
Maarif, mektep ve din eğitimi konularını özellikle işledi; bir hareket adamı olarak yaşama zevkini bırakıp yaşatma aşkına gönül verecek, sabırlı ve azimli, gösterişsiz çalışan, ruh cephesinin "maden işçileri" olacak idealist bir nesil yetiştirmek için çaba gösterdi.