Arama
Afrika’da hangi ülke neyi hedefliyor?
Çin'in Afrika yatırımları, DEAŞ'ın bölgeye göç dalgası, ABD'nin "terör bahanesi"ne, bir de İsrail eklendi. Son dönemde tüm dikkatler Afrika üzerinde toplanmış durumda. Peki, küresel güçlerin Afrika yolunda başlattıkları hamleler neler ve ne hedefliyorlar? Afrika'ya "getiri sağlayan" ülkeler, Afrika'dan ne götürecek?
Çin, ABD, Avrupa ve Körfez ülkeleri bu adımları atarken, İsrail ise Afrika'da "sessiz ve derinden" bir dış politika stratejisi uyguluyor. Netanyahu Uganda ziyaretinde, son dönem Afrika politikasına dair "İsrail Afrika'ya geri dönüyor ve Afrika da İsrail'e dönüyor" şeklinde bir ifadeye yer vermişti.
İsrail, Afrika'da etkinlik kurmak ve nüfuzunu artırmak amacıyla, ilk olarak siyasi ilişkilerin geliştirilmesi ve onarılması yoluna gitti.
Hatta büyükelçi Paul Hirschon verdiği bir beyanatta "Hepimiz köleliği de, sürgünü de ve mülteci olmayı da çok iyi biliyoruz. Afrika gibi biz de işgal edildik, sömürgeleştirildik ve modern zamanlarda egemenliğimizi tekrar elde ettik. Afrika'da birçok vakada olduğu gibi, çölün içinde ve yakınında yaşamak gibi ortak tutumlarımız var" türevinden duygusal bağ kurma çabasına girdi.
Afrika ile ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda, İsrail Afrika'daki Yahudi nüfusunun lobi faaliyetlerini de etkin bir şekilde kullanıyor.
Afrika, İsrail'i "iyi bir ortak" olarak görüyor. Ancak Netanyahu'nun yakın dönemde çeşitli sebeplerle İsrail'e gelen Afrikalı mültecilerin, ülkeyi terk etmesi gerektiği yönündeki açıklamaları ve uyguladığı siyaset, İsrail'in ikiyüzlü bir politika uyguladığını ortaya koyuyor.
İsrail geliştirdiği projelerle Afrika'dan siyasi destek sağlamaya çalışırken, aynı zamanda birtakım başka kazanımlar da elde etmek istiyor.
Bu doğrultuda gerçekleştirilen projeler ise, Afrika'dan çok, İsrail'in yararına oluyor.
Çok kısıtlı su kaynaklarına sahip olan İsrail, adeta bir çölde yaşamasına rağmen, modern tarım ve sulama teknikleri alanında kendini geliştiriyor. İsrail, geniş su kaynaklarına sahip Afrika ülkelerinin, teknoloji ve ulaşım imkânlarından yoksun olmasını fırsat bilerek hareket ediyor.
Tarım ve gündelik kullanım alanında yeterli su kaynağı sağlanması açısından Afrika, İsrail'e yardımcı olabilecek bir kapasiteye sahip bir bölge. Bu nedenle İsrail de, yeni dış politikasını "Afrika'nın nimetlerinden yararlanma" doğrultusunda şekillendiriyor.
İsrail, kendisine ait sınırlı su kaynaklarını kullanmak yerine, Afrika'nın oldukça zengin su kaynaklarını kullanmayı amaçlıyor. Bu sebeple Kenya, Etiyopya, Ruanda ve Senegal gibi ülkelerle ortaklaşa gerçekleştirdiği projeler dâhilinde, yoksullukla mücadele, teknoloji inovasyonu ve teknoloji ihracatı konusunda Afrika ile ilişkilerini güçlendiriyor.
Afrika'ya "getiri sağlayan" İsrail'in, Afrika'dan "ne götüreceği" meselesi de zihinlerde büyük bir soru işareti.
İsrail'in eğitim ve beceri kapasitesinin transfer edilmesi, sürdürülebilir büyümenin yolunu Afrika ülkelerine açmakla birlikte, Afrika'daki İsrail etkisini de artırıyor.
Güney Sudan, Etiyopya ve Eritre'de ciddi bir siyasi ve askerî ağırlığı olan İsrail, zaman içinde ekonomik anlamda da ciddi bir ağırlık kazanabilir. İsrail gerek kamu kuruluşları, gerekse özel şirketler vasıtasıyla Afrika'da gerçekleştirdiği projelerin reklam ve propagandasını da başarılı bir şekilde yürütüyor: "İsrail kalbi ve zihniyle 1 milyon Afrikalı insanın hayatını sonsuza dek değiştirdi".
Afrika'da su ve güneş enerjisi kullanımında Kenya, Etiyopya ve Güney Afrika'da çok ciddi projeler gerçekleştiren İsrail'in bu çabaları, karşılıklı iyi ilişkiler çerçevesindeki bir "hayır işi"nden ziyade, Afrika'da siyasi ve ekonomik etkinlik kazanma çabası olarak görülüyor. İsrail'in Afrika'daki kazanımları, BM'de siyasi destek sağlamasının da yolunu açacak.
Ayrıca İsrail'in, Afrika'ya yönelik gerçekleştirdiği tarımsal iş birliği ve teknik kalkınma yardımlarını, "Nil'den Fırat'a büyük İsrail ideali" perspektifinden de okumak mümkün.
Afrika ülkeleri ile ilişki ve işbirliğini geliştiren, bölgeye yardım eli uzatan ülke ise, Türkiye.
Afrika'yı stratejik bir bölge olarak gören Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kıtayı Türk dış politikasının gelecek dönemdeki önemli bir açılım alanı olarak kabul ediyor. Bu durum Türkiye'nin bölgeye yönelik siyasi ve ekonomik ilişkilerinde de kendisini gösteriyor.
2009'da Afrika'daki 12 ülkede büyükelçilik düzeyinde diplomatik temsilciliği olan Türkiye'nin, bugün 40 büyükelçiliği bulunuyor. Ankara'da ise, 33 Afrika ülkesinin büyükelçiliği yer alıyor.