Arama
10 maddede edebiyatın gür sesi: Baki
Baki, döneminde "şairler sultanı" anlamına gelen "Sultânü'ş-şuarâ" unvanıyla anılırdı. Kaleme aldığı şiirler ile edebiyatın çehresini değiştiren şairin şöhreti, Anadolu ve Rumeli'yi aşıp Hint saraylarına kadar yayıldı. Çağdaşlarına göre daha sade ve anlaşılır bir dil kullanan usta kalem, Türk şiirinin önemli isimler yetiştirdiği bir yüzyılda yaşadığı halde hepsini gölgede bıraktı. Sizler için, kubbede hoş sada bırakan Baki'nin hayatını ve hafızalarda yer edinen şiirlerini derledik.
📌Divan edebiyatında şiire biçim ve içerik açısından birçok yenilik getiren Baki, özel hayatında serbest ve hoşgörülü olmasına rağmen memuriyet hayatında dış tesirlere kapılmadı.
📌Şahsi mührüne "Dünya geçicidir, vefa yoktur. Her şey gibi Baki de geçicidir." anlamındaki beytini yazdıran şair, hükümlerinde adaletten ayrılmadı.
📌Türk şiirinin önemli isimler yetiştirdiği bir yüzyılda yaşadığı halde hepsini gölgede bırakan Baki, daha çok kaside ve gazel yazdı.
📌Kaleme aldığı beyitlerde İstanbul halkının konuşma kalıplarından, günlük dildeki kullanımlarından yaralanarak tasvirler yapması, edebiyatta yeni bir atmosfer oluşmasını sağladı.
📌Henüz yaşarken Babürlülerin egemenliğindeki Hindistan'da, Safevîlerin kültür merkezlerinde Bâkî Divanı'nın okunurdu. Mekke'de Heratlı Veysi bin Muhammed tarafından istinsah edilirdi.
📌Şiirlerinde şekil mükemmelliğini sağlamaya, edebi sanatları ustalıkla kullanmaya ve kelime oyunların yapmaya çalışan şair, "Divan", "Fazail ül-Cihad", "Maalim-ül-Yakin fi Siret-i Seyyid-il-Mürselin" ve "Fazail-i Mekke" eserlerini kaleme aldı. Eserleri, 16'ncı yüzyıl Osmanlı toplumunun beğenisine uygun, sanat incelikleri ve hayal güzellikleriyle dolu olan Baki, çağdaşı şairlere göre daha sade ve anlaşılır bir dil seçti.
📌 Divan şairi, duru ve temiz bir İstanbul lehçesinin yanı sıra şiirlerinde halk deyimleri ve söyleyişleri de kullandı.
📌 Şair, Kanuni Sultan Süleyman döneminde hazırlanan divanında 27 kaside, 2 terkib-i bend, 1 terci-i bend, 7 tahmis, 619 gazel, 24 kıta, bir tarih ve 38 müfrede yer verdi.
Âvâzeyi bu âleme Davûd gibi sal
Bâkî kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş
Davut Peygamber gibi güzel sesini, yumuşak ve tatlı söyleyişini bütün âleme duyur; bu gök kubbe altında (her şey gelip geçicidir), sana kalacak olan hoş bir sedâ olacaktır.
Tîgin adem diyânna râșen tarîkdir
A'dâ-yi dîni durma kılıçtan geçir hemân
Senin kılıcın ölüm ülkesine giden parlak, aydınlık bir yoldur; din düşmanlarını durma, hemen kılıçtan geçir.
