Arama
Modern Türk edebiyatının öncüsü: Yusuf Atılgan
Tedirgin Bay C, basit görünüşlü ancak içinde derin kuyular olan Zebercet, çalışkan köy çocuğu Selim…Tüm bu karakterlere hayat veren Yusuf Atılgan, edebiyatımıza az ama unutulmaz eserler armağan etti. Eserlerinde yalnızlık temasını büyük bir incelik ve titizlikle işleyen usta kalem, kullandığı dil, roman teknikleri ve farklı üslubu ile postmodern edebiyatın öncülerindendi. Şahsına münhasır her roman karakteri ile edebiyatımızda iz bırakan Atılgan'ı vefatının yıl dönümünde tekrar anıyoruz.
"Bu kadar rahatlık beni korkutuyor. Hiç olmazsa birkaç gün sürecek bir hastalığa tutulsam."
◾ Atılgan, Akşehir'deki Maltepe Askeri Lisesi'ne öğretmen olarak atanır. Ancak bir yılı dolmadan soruşturmalara maruz kalır.
◾ İleri Gençlik Birliği adındaki bir örgütle ilişkisi olan Atılgan, dönemin Sıkıyönetim Mahkemesi'ne çıkarılır. Mahkeme sonunda ordudan ihracına karar verilir. Altı aylık cezasını, on aydan daha fazlasıyla çeker ve öğretmenlik hakkı da elinden alınır. Bu olay onu fazlasıyla üzer. Hapishaneden çıkar çıkmaz köyüne geri döner ve geçimini çiftçilikle sağlar.
"Yakınlarından söz etmezdi pek, çöküntü altında toptan ölümlerin acısını yenilememek için belki"
◾ 1949'da annesinin isteğiyle Sabahat Hanım'la evlenir. Futbol, edebiyat ve sinemadan sonra üçüncü tutkusudur. 1950'de köyün gençlerinden bir takım oluşturup Hacırahmanlıspor futbol kulübünü kurar. Aynı zamanda kulübün başkanı, takımın da forvetidir.
◾ Manisa ve çevresinde çeşitli maçlara çıkarlar. Atılgan, her maç sonrası takımın formalarını eşine yıkatır ve bir sonraki maça hazır olmasını sağlar. Kulübün finans, seyahat ve saha işlerinin tümüyle ilgilenir.
"Kaçılır mı hep? Bu tedirginlik yaşanır mı boyuna? Bilinmeyenin tedirginliği"
◾ Uzun sürmeyen ve boşanma ile neticelenen evliliğinin ardından usta yazar, kendini daha çok edebiyata verir.
◾ Tercüman Gazetesi'nin açtığı öykü yarışmasına kardeşi Turgut'un ısrarları üzerine iki öyküsünün gönderilmesine izin verir. Kardeşi, "Kümesin Ötesi" adlı öyküsünü Ziya Atılgan imzasıyla ve "Evdeki" adlı öyküsünü de Nevzat Çorum mahlasıyla yarışmaya gönderir. Yarışmaya gönderilen 800'e yakın öykü arasından "Evdeki" öyküsü yarışmada birinciliği, "Kümesin Ötesi" öyküsü ise yedinciliği kazanır. Atılgan, tüm olup bitenleri köyünden izlemektedir.
◾ Yusuf Atılgan ne kimliğini açıklar ne de ödülleri almaya gider. Onun için hikâyelerinin dereceye girmesi yeterlidir.
↪ Gazetede çıkan bir ilanda "Birinciliği kazanan Nevzat Çorum'un resmi hâlâ gazetemize gelmediği için kendisini memleket efkârına henüz tanıtabilmiş değiliz. Gönderdiği hikâyeye adresini de koymadığı için şimdilik meçhul bir kahraman olarak kıymet kazanmış bulunmaktadır. Bu değerli arkadaşın, bir an evvel kendisini tanıtmasını rica etmekteyiz." ifadeleri yer alır.
"Bir eylemin ertesini sonuçlarını söze alabilirse ya da bunlara kayıtsız kalabilirse insanın yapamayacağı şey yoktu."
◾ 1958 yılında Yunus Nadi Roman Yarışması'na "Aylak Adam" romanıyla başvurur.
◾ Seçici kurulu Halide Edip Adıvar, Azra Erhat, Sabahattin Eyuboğlu, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Orhan Kemal, Behçet Necatigil, Vâlâ Nureddin, Haldun Taner ve Cevat Fehmi Başkut'tan oluşan yarışmada ikinci olur.
↪ Aynı yarışmada birinciliği, Fakir Baykurt'un Yılanların Öcü alır.
"Değişmez tek bir kesinlik vardı insan için: Ölüm."
◾ Gazetede, kazanan eserlerle ilgili olarak jüri üyelerinin görüşleri yayımlanır. Herkes Baykurt'un eserinden söz ederken Necatigil "Birincilik için oyumu Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam'ına verdim" der.
↪ Orhan Kemal pek sevmemiştir Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam'ını ve şöyle der: "...O da güzel roman doğrusu. Oğlanın romancı dokusu var. Kumaş iyi kumaş. İşçilik güzel. Beliriyor. Ama romanın meselesi ne? Getirdiği yorum ne? (...) Romanın kapağını kapatınca bana vermek istediği, bana duyurmak zahmetine katlandığı mesaj ne? Kaypak bir mesajı var ama bir roman için, hem de iyi bir roman için bu yetmez..."
◾ Aylak Adam, 1959'da kitaplaştırılır.