Arama
Asım'ın neslinden diriliş nesline: Ünlü yazarlardan ideal gençlik
Farsçada "hazine" anlamına gelen genç kelimesi, bu dönemin insana bahşedilmiş bir hazine olduğunu apaçık ortaya koyar. İnsanın en dinamik ve coşkun yılları olan gençlik, ayrıca ünlü edebiyatçıların ve fikir insanlarının da üzerinde önemle durup kalem oynattığı bir zaman dilimini ifade eder. Yazarlar, toplumun içinde bulunduğu zor şartlardaki kurtuluş reçetesini çoğunlukla gençlikte görmüştür. Hepimizin aşina olduğu Asım'ın nesli düşüncesi bunun yalnızca bir örneğidir. Gelin Mehmet Akif'ten Necip Fazıl'a, Nurettin Topçu'dan Sezai Karakoç'a kadar ünlü edebiyatçılarımızın idealize ettiği gençlik anlayışına yakından bakalım...
📌 Usta şairin Büyük Doğu dergisi bahsettiği ideal gençliği yetiştirme noktasında büyük misyonlar yüklenmiştir. Necip Fazıl, hakim Cumhuriyet ideolojisinin idealize ettiği gençlik profiline alternatif olarak Büyük Doğu neslini ön plana çıkardı. Sistemin ön gördüğü Batılı, pozitivist ve pragmatist gençlik anlayışına karşı İslamcı düşünce geleneğiyle yoğrulmuş bir neslin oluşması için mücadele verdi.
"Büyük Doğu gençliği arslanlardan gür sesli,
Sahabe mayasından, Yüce Fatih'in nesli"
Necip Fazıl'ın Gençliğe Hitabesi'nin son sözleri ise çok çarpıcıdır. Usta şair, gençliğe tek vasiyetini şu sözleriyle açıklar:
"Genç adam! Bundan böyle senden beklediğim şudur: Tabutumu öz ellerinle musalla taşına koyarken, Anadolu kıtası büyüklüğündeki dâva taşını da gediğine koymayı unutma ve bunu tek vasiyetim bil! Allah'ın selâmı üzerine olsun...
Surda bir gedik açtık; mukaddes mi mukaddes!
Ey kahbe rüzgâr, artık ne yandan esersen es!"
📌 Ömrü boyunca Anadolu ve İslam medeniyeti sentezi için çabalayan Nurettin Topçu da ümidini gençliğe bağlayan edebiyatçılarımızdan… Aynı zamanda bir eğitimci olan Topçu'nun eserlerini incelediğimizde gençlere verdiği önemi hemen kavramak mümkündür. Topçu, okuyucusuna tarih boyunca inanç, ahlak, dürüstlük, adalet ve pek çok kavram ekseninde insanlığa örnek olmuş gençlik portreleri sunar.
➡ Prof. Dr. İsmail Kara Nurettin Topçu'nun gençlere verdiği önemi "Kendisini gençliğin dikkatli ve ciddi bir muhatabı kabul etmiş¸ kırk yıl boyunca açtığı sınıf kapısını mukaddes bir kapı bilmiştir." cümleleriyle anlatır.
➡ Topçu'nun gençliğe bakışı ve tanımlaması çağdaşlarına göre farklılık göstermektedir. Topçu, yalnızca biyolojik uygunluk açısından bir insanın "genç" olarak nitelendirilmesini kabul etmez. Ona göre gençlik kavramı bir ideal, inanç, aksiyon ve dava ile beslenmelidir.
🔎 İşte tam bu noktada Topçu'nun düşüncesinin ana merkezi olan "İsyan Ahlakı" devreye girer. Nitekim ünlü düşünüre göre İsyan Ahlakı, özellikle gençlerin esaretten kurtulmasına, kendilerini geliştirebilmesine ve olgunlaşmasına karşı çıkan her şeye bir başkaldırıdır. Yani bir nevi hareketin odak noktasıdır.
Gelin #MehmetAkif'ten #NecipFazıl'a, #NurettinTopçu'dan #SezaiKarakoç'a kadar ünlü yazarlarımızın idealize ettiği gençlik anlayışına yakından bakalım... https://t.co/NzFwSDEMuK
— Fikriyat (@fikriyatcom) February 20, 2021
"Gençlik, geleceğin tohumudur. Bu tohumun özüne bakarak yarınımızı keşfetmek müşkül olmayacaktır."
📌 Topçu ideal gençlik ile ilgili düşüncelerini oluştururken öncelikle gençliğin sorunlarına değinir. Tepeden bakan bir yaklaşımla değil, öncelikle genç neslin sorunlarını anlamaya odaklanır.
🔎 Ünlü düşünür, günümüzün de büyük problemlerinden biri olan gençliğin içine sürüklendiği yozlaşmaların sebeplerini de eserlerinde ayrıca irdeler. Bilhassa eğitim sistemi ile ilgili yazılarında modern dünyada gençliğin içine sürüklendiği durumları açığa çıkarır. Topçu, Osmanlı'nın son dönemleri ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında ne tür kimlik bunalımlarına düştüğünü felsefi yaklaşımlarla anlamaya çalışır. Çünkü Topçu'ya göre devlet, millet ve birey bağlamında yozlaşmanın en çok görüldüğü kişiler gençlerdir. O halde "yozlaşmayı ortadan kaldırmak için neler yapılması gerekir?" işte Topçu yaşamını adadığı eserlerinde bu soruların cevabını aramıştır.
📌 Topçu'ya göre gençler her şeyden önce kendilerine bir ideal edinmelidir. Bu idealsizlik ve düşünce ıstırabı eksikliği genç nesli büyük bir boşluğun içerisine düşürür. Gençlik pozitivist değerlerle değil, fikir mücadeleleriyle yaşama ve düşmana karşı koymayı bilmelidir.
"Gençliğe değer vermemek çok büyük bir hatadır. Gençliğe değer vermemek iki şekilde gözükmektedir: Ya aşırı istihfaf (küçümseme) ya da aşırı itimat şeklinde. Ya gençlikten yüz çevrilmekte¸ ondan bir şey beklemeyerek küskün yaşanmaktadır ya da zekâmızın zorba kuvvetleri ile onu istediğimiz gibi düşündürmek¸ istediğimiz şeyleri ona inandırmak için bütün kuvvetlerimiz kullanılmaktadır."
🔎 Topçu, "Gençler bizden yeni bir hikmet, yeni bir insan mayası istiyorlar. Ne pahasına olursa olsun, biz bu mayayı yoğurmaya mecburuz." sözleriyle ve kırk yıl boyunca çeşitli okullarda verdiği derslerle gençlikten kendisini sorumlu hissetmiş bir düşünür olarak zihinlerimizde yer edinmeyi başarmıştır.
📌 Sezai Karakoç denilince akla ilk gelen kelime, elbette üstadın davasını da ifade eden "diriliş"tir. Karakoç'a göre diriliş; İslam'ın doğduğu çağ olan asr-ı saadete dönüşle mümkün olan bir yeniden doğuştur. Karakoç, İslam dünyasının kurtuluşunun ancak bu diriliş ruhunun özümsenmesiyle mümkün olabileceğini düşünür.
Karakoç, ideal gençlik tasavvurunu da yine diriliş kavramı bağlamında ortaya koyar. Diğer yazar ve şairlerde olduğu gibi Karakoç da kurtuluş umudunu gençlerde bulur. Bu anlamda İslam'ın dirilişini sağlayacak öncü bir gençliğin özelliklerini aktardığı Diriliş Neslinin Amentüsü kitabı, Karakoç'un gençlik manifestosu olarak adlandırılabilir. Usta şairin özlemini duyduğu neslin özelliklerini vermesi bakımından eser ayrıca bir önem taşır.
🔎 Medeniyetinin birikimine aşina, inançlı, dürüst, asr-ı saadet ahlakıyla donanma ve çağına yön verme gibi özellikler Karakoç'un diriliş nesline atfettiği özellikler arasında yer alır.