Arama
Cemil Meriç'in perspektifinden edebiyatımızın önemli simaları
Bir kitaba sığacak düşünceleri tek cümle ile ifade edebilen yazardır Cemil Meriç. Derin bilgi ve birikimiyle yazın dünyasının ruh tahlillerini ortaya koyar. Düşüncelerini, anılarını ve engin kültürünü yansıttığı Jurnal adlı eserinde kendini, yakınlarını, içinde bulunduğu dünyayı yalın bir şekilde değerlendirir. Bu yapıtında Meriç, Doğu ve Batı'dan birçok önemli yazar ve düşünce adamlarını anlatarak onlar hakkında tahliller yapar. Cemil Meriç'in Jurnal'de bahsettiği 7 yazara ve değerlendirmelerine yakından bakalım.
🔸 Yıllar sonra Cemil Meriç'in ilk yayınladığı eser hakkında ilk yazıyı Refik Halit kaleme aldı ve kendisinden övgüyle bahsetti.
"Balzac'ın Altın Gözlü Kız adında uzunca bir hikâyesi varmış, ben bilmiyordum. Avusturyalı bir şairin fikrince bu eserde 'esrarın kucağından şehvetin doğduğu' görülürmüş. Fakat ben hikâyeden ziyade kitabın baş tarafına konan ve yetmiş şu kadar sayfa tutan "etüd"ü dikkate değer buldum. Balzac'ı bu derece tanıyarak öven bir fikir adamı elbette tercümeyi de tam yapmış, yapmak için candan çalışmıştır. Onun içindir ki bundan sonra da Cemil Meriç'ten aynı vukufla yapılmış etütler bekleriz."
🔸 Meriç, Yakup Kadri'yi Cumhuriyet devrinin en kaliteli yazarlarından biri olarak görür. Çok okumuş, yaşamış ve hissetmiştir.
"Sodom ve Gomore , Hüküm Gecesi , Kiralık Konak ve "Panorama hepsi de erişemeyeceğimiz kadar yüksek birer üslup, birer bilgi, birer düşünce zirvesi olan bu kitaplar kıskanç, ezilmiş taşra delikanlısını ümitsizliğe düşürdü. Yakup imtiyazlı idi. Ben onun bulunduğu zirveye tırmanamazdım. Hasan Ali, "Edebiyat Tarihimizden" başlığı ile yayımladığı Yakup Kadri biyografisinde, üstadı layık olduğu makama oturtuyordu."
🔸Yakup Kadri, yazdığı eserlere rağmen yaşadığı devirde unutuldu. Çağ onu anlayacak seviyede değildi. "Karaosmanoğlu çölde vaaz veren bir düşünce adamı idi."
🔸 Ayrıca Cemil Meriç'e göre Yakup Kadri, kimliğini bulamayan ve idealleri ile gerçekler arasında bocalayan bir aydın tipiydi.
🔸 Cemil Meriç'e göre Yahya Kemal, beklenen ve alışılanı vermiş bu yüzden de sevilmişti. Başarısı, bilinenin güzelini vermesindeydi.
🔸 Yine Meriç'e göre Yahya Kemal "uçmuyor, yürüyordur". Cemil Meriç, Yahya Kemal'i Fransızca öğrenen Nabi'ye veya Hersekli Arif Hikmet'e benzetirdi. "Yahya Kemal'de kemal var, ihtilal yok. Uçmuyor, yürüyor. Gauthier'nin, Bainville'in, Flauberfin burjuva dediği adam bizde üniversite hocası. Üniversite hocası, Yahya Kemal'de bildiğini, alıştığını ama biraz başkalaşmış olarak, bulduğu için dasitani bir muhabbet gösterisi içindedir. Bu suretle sanata karşı vazifesini yerine getirdiğine kani."
🔸Yahya Kemal'deki ölüm, klasik edebiyatımızdaki ölüm değildi. O, şiirleri günümüzde bile okunan ve okuyucularını tesir altına alabilen ender şairlerden biriydi.