Arama
Divan edebiyatında aşina olmadığınız terimler
Edebiyat kendi devrinin düşüncesinden, yaşayışından izler taşır. Bu izlerle divan edebiyatı, eski toplumumuzun düşünüş, yaşayış ve sanat sevgisini günümüze taşıyarak klasikleşmiştir. Beyitlerde, nesirlerde kullanılan her kelime, ince düşünüş ve derin bir manayı barındırır. Bu devirde kaleme alınmış eserlerin anlaşılması da bu terimlerin bilinmesinden geçer. Gelin, divan edebiyatında aşina olmadığınız terimlere yakından bakalım.
📚 Seb'a'l-mesâni: Yedi ayetten meydana gelen ve Kur'ân-ı Kerîm'in ilk suresi olan Fatiha'ya verilen ad
◾ Seb'a'l-mesâni, kelime olarak "tekrarlanan yedi (âyet)" anlamına gelir. Kur'ân-ı Kerîm'de Fatiha için bu ad kullanılmıştır (Hicr/87). Bu hususta tefsirlerde çeşitli rivayetler vardır. Önce Mekke, sonra Medine'de indirilmesi, Allah ile kul arasında tekrar edilmesi, her namazda okunması bunlardandır. Hatta yedi kat göğe karşılık Fatiha'da yedi ayet olduğunu söyleyen âlimler de vardır.
🔸
Zülf ü ruhsârını görmeklik için leyl ü nehâr
Okurum Seb'a'l-mesânî ile Kur'ân beri gel
Nesîmî
📚 Gubar: Toz. Divan edebiyatında gubar sevilen kişinin yüceliğini ve büyüklüğünü anlatmada kullanılır.
◾ Sevilen kişinin yolunun toprağının tozu, ayağının tozu anlamlarında kullanılır. Aşık daima sevgilinin ayağının tozuna özlem duyar.
🔸
Okudum hattın lebinde kim gubar-ı müşg ile
Çeşme-i can üzre yazmış sure-i Kevser güneş
Ahmed Paşa
📚 Guy u çevgan: Bir meydanda ata binerek, eldeki sopa ve topa vurma sureti ile oynanan bir oyundur.
◾ Bu oyuna çevgan denir. Guy genellikle sevgilinin yüzü güzelliği aşığın gönlü yerine kullanılır Çevgan ise sevgilinin saçıdır.
🔸
Çevgan zülfü ün nice canı topın urmasın
Gülgun yanağım gibi meydan dutupdurur
Ahmed Paşa