Arama
Edebiyatımızın meşhur mevlidhanları
Mevlid, Peygamber Efendimizin (SAV) doğduğu günü, yıldönümü vesilesiyle yapılan anma kutlamalarını ifade eder. Aynı zamanda Müslüman şairler tarafından Hz. Peygamber'i (SAV) anlatma gayesi ile kaleme alınan eserlere de "mevlid" denir. Özellikle Hz. Peygamber'in (SAV) doğumunun kutlandığı Mevlid Kandili'nde, yazılan şiirler beste şeklinde okunur. Musikinin anlamlı nağmeleri ile mevlidi icra eden sanatkarlara ise mevlidhan denir. Peki, edebiyatımızın meşhur mevlidhanları kimlerdir?
ENDERUNLU HAFIZ HÜSNÜ EFENDİ
🔸 Hafız Osman Efendi ile aynı dönemde mevlidhanlık yapan Enderunlu Hafız Hüsnü Efendi, Kur'an-ı Kerim'i ve mevlidi güzel okuması ile ünlüdür. Üsküdar'da dünyaya gelen Hüsnü Efendi'nin asıl adı bazı eserlerde Hüseyin bazılarında ise Mehmed olarak geçer.
🔸 Sesinin güzelliği ile henüz mahalle mektebinde dikkatleri üzerine çeken Hüsnü Efendi, daha sonra Sultan Abdülaziz'in isteği üzerine saraya alınır. Tahsilini Enderun'da sürdürür ve hıfzını tamamlar.
🔸 Oldukça parlak bir kariyer hayatı olan Hüsnü Efendi, 1875'te Hırka-i Şerif Dairesi müezzinliğine, beş yıl sonra da Enderun Mektebi Kur'an-ı Kerim muallimliğine tayin edilir. 1900 yılında Hırka-i Şerif Dairesi ikinci imamlığına getirilir.
🔸 Ömrünün son dönemlerinde boğazında oluşan hastalık nedeniyle sesi kısılır. II. Abdülhamid ve Sultan Mehmed Reşad tarafından ameliyat ettirilir ancak eski parlak sesine kavuşamaz. 1914'de Ferik Ahmed Muhtar Paşa'nın kurduğu Müze-i Askeri-i Osmani bünyesinde faaliyete geçen Mehterhane-yi Hakani'de musiki dersleri verir. Yakalandığı rahatsızlığı atlatamayan Hüsnü Efendi, 1 Haziran 1919 tarihinde Gureba Hastahanesi'nde vefat eder ve Edirnekapı Mezarlığı'na defnedilir.
HASAN RIZA EFENDİ
🔸 Mehmet Akif Ersoy'un Safahatı'nın 7. kitabında sesinin güzelliği ve icrasından bahsettiği Hasan Rıza Efendi, döneminin en önemli icracıları arasında yer alır. Aynı zamanda şair, hattattır ve özellikle de mevlidhanlığı ile ünlüdür.
🔸 Hasan Rıza Efendi, Manisa'da dünyaya gelir. Eğitimini de burada tamamlar. Ardından İstanbul'a giderek Üsküdar'a yerleşir. Güzel sesi ve musiki bilgisiyle kısa zamanda tanınır. Uzun yıllar Damad Mehmed Said Paşa'nın imamlığını yapar. Ondan gördüğü ilgi ve himayeden dolayı "Said Paşa İmamı" lakabıyla anılır. Hatta Mehmed Akif Ersoy, "Said Paşa İmamı" adlı şiirinde ondan bahseder.
🔸 Hasan Rıza Efendi, Sultan Abdülaziz zamanında hünkar imamlığına tayin edilir. Parlak ve tiz bir sese sahip olan Hasan Rıza Efendi'nin en önemli özelliği, içinden geldiği şekilde okumasıdır. Dolmabahçe Camii'ndeki ilk cuma selamlığında kendisine hutbenin hicaz makamında okunmasının irade buyurulduğu söylenince, "İrade ile hutbe okunmaz, ne zuhur ederse o okunur" diyerek camiyi terkeder. Onun bu durumunu öğrenen hükümdar, bir miktar atıyye göndererek kendisini vazifeden affeder.
HAFIZ SAMİ
🔸 1900'lü yılların mevlidhanları arasındaki en mühim isimlerden biri Hafız Sami'dir. Henüz on iki yaşında hafızlığı tamamlayan mevlidhan, Kur'an-ı Kerim'i ve mevlidi güzel bir üslup ile okumasıyla bilinir. Hatta onun icra şekli, kendisinden sonra gelen sanatkarları etkiler.
🔸 Kaynaklarda yorulmak bilmeyen bir sesi ve uzun bir nefesi olduğu yer alır. Mevlidin üç beytini tek solukta, gereken perdeleri gösterip, nağmeleri yaparak hakkıyla eda ettiği de belirtilir. Osmanlı'nın son döneminde yetişen ve başta Kur'an tilaveti olmak üzere mevlid, ezan, kaside, gazel gibi irticali okuyuşlarda devrinin erişilmesi güç birkaç simasından biri olur.