Arama
Gezi edebiyatı nedir? İlk seyahat kitapları ne zaman yazıldı?
Hiç bilmediğiniz bir yeri keşfetme heyecanınıza bir de o yerler hakkındaki bilgilerinizi eklediğinizde daha keyifli rotalara yol almanız mümkün. Sizler için 8 soruda gezi yazısı ya da diğer adıyla seyahatname nedir, örnekleri nelerdir, kısaca derledik.
Seydî Ali Reis (ö.1562) Mir'atü'l Memâlik (1557) adlı seyahatnamesinde Belücistan, Hindistan, Afganistan, Buhara, Maveraünnehir'le ilgili gözlemlerini ve yaşadığı olayları anlatmıştır. III. Sultan Murat (15751575) döneminde Tokatlı İbrahim oğlu Ahmet, Acâibnamei Hindistan adlı eserinde Kabil, Hindistan, Basra, Yemen, Hicaz izlenimlerini aktarır.
Avrupa'ya elçi olarak gönderilen bazı görevlilerin gittikleri yerler hakkında ayrıntılı bilgiler içeren kitaplarına "Sefaretname" adı verilir. Sefaretnamelerde gezi yazısı olarak kabul edilir. Edebiyatımızda en meşhur sefaretname Fransa'ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Çelebi Mehmet'in yazdığı "Fransa Sefaretnamesi"dir.
17'nci yüzyılda Hac yolculuklarını anlatan birtakım gezi kitaplarıyla birlikte Avrupa ve Yakın Doğu ülkelerine gönderilen elçilerimizin yazdığı "sefaretname"leri de gezi edebiyatının örneklerinden sayılabilir. Bu eserler arasında gezi türünün özelliklerini en belirgin biçimde ifade eden, Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi'nin Fransa Sefaretnamesi'dir. Yazar bu eserinde Lale Devri'nde Fransa'da elçilik yaparken gördüklerini anlatır.
Ahmet Mithat Efendi'nin Avrupa'da Bir Cevelan adlı kitabı Avrupa kentlerini anlatır. Tanzimat sonrası Türk yazarlar Batı'ya daha çok yönelir. Ali Bey'in Seyahat Jurnali, Cenap Şehabettin'in Avrupa Mektupları, dönemin önemli gezi kitaplarındandır.
Ahmet Mithat Efendi'nin Avrupa'da Bir Cevelan adlı kitabı gerçek bir gezi yazısı niteliği taşır. Yazar bu eserinde İstanbul'dan Stockholm'e kadar yaptığı tren yolculuğuna ve dönüşünde uğradığı birçok Avrupa kentlerine ilişkin gözlem ve izlenimlerini anlatır. Ali Bey'in Seyahat Jurnali adlı kitabı da bu yüzyılın önemli gezi eserleri arasında sayılır.