Arama
Hangi edebiyatçı, neden hapis cezası aldı?
Necip Fazıl Kısakürek, Vahdeddin hakkında 8 yıl önce kaleme aldığı bir kitap nedeniyle hapis cezası almıştı. Bilirkişi raporuna göre suçu olmamasına rağmen hapis cezasına mahkum edilen Necip Fazıl, 79 yaşında vefat etmeseydi, bu cezası nedeniyle hapis yatacaktı. Üstad Necip Fazıl'dan, Sabahattin Ali'nin kitabını hediye ettiği için 13 yıl hapis yatan Kemal Tahir'e, Eşref Edip'ten Maksim Gorki okuduğu için hüküm giyen Orhan Kemal'e, hapis cezası alan edebiyatçıları derledik.
🔸 Türkiye'ye döndüğü 1924 yılında Aydınlık dergisinde yayınlanan yazı ve şiirleri sebebiyle Ankara İstiklal Mahkemesi, hakkında 15 yıl hapis isteyince tekrar Sovyetler Birliği'ne gitti.
🔸 1928'de çıkan aftan yararlanarak İstanbul'a geldi ve Resimli Ay dergisinde yazı hayatına devam etti. Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde 15 yıl mahkûmiyet aldı.
🔸 Kemal Tahir'le birlikte yargılandığı "Bahriye Olayı" davasında ise 20 yıl ceza aldı. İki ceza birleştirildi ve toplam 35 yıl böylece 28 yıl 4 aya indi.
🔸 Nazım Hikmet için, komünizmle ilgili olmayan Askeri Ceza Kanunu'nun 94. Maddesi (İsyan Muharriki ve Cezası) tatbik edildi ve 15 yıl ceza aldı.
🔸 12 yıl süren tutukluluğunun ardından öldürüleceği endişesiyle bir gemiyle Sovyetler Birliği'ne kaçtı. 1963'te, 62 yaşında öldü.
🔸 1940'ta, Bursa Cezaevi'nde tanıştığı Nazım Hikmet'ten etkilendi. 1943'te tahliye olunca Adana'ya döndü. Maddi sıkıntılarla boğuşan Orhan Kemal, amelelik ve hamallık gibi işlerde çalıştı.
🔸 1950'de ailesiyle İstanbul'a yerleşti ve ölümüne kadar edebi eserler yayınlayarak geçimini sağladı.
🔸 1966'da "hücre çalışması ve komünizm propagandası" yaptıkları gerekçesi ile iki arkadaşı ile birlikte tutuklandı. "Suç teşkil eden bir cihet bulunmadığı" yolundaki bilirkişi raporu üzerine bir ay sonra serbest bırakıldı.
🔸 "Eskici ve Oğulları" ile "Hanımın Çiftliği"nin yazarı, Bulgar Yazarlar Birliği'nin çağrısı üzerine gittiği Sofya'da rahatsızlandı ve 2 Haziran 1970'te 56 yaşındayken son nefesini verdi.
🔸 Mustafa Kemal'e, İsmet İnönü'ye ve bazı devlet adamlarına hakaretler ettiği iddiasıyla 12 ay hapse mahkûm olmuş, Yargıtay cezasını iki ay ilâve ile 14 aya yükseltmiş ve yazar bu ceza sebebi ile devlet memurluğundan da çıkartılmıştı.
🔸 Sabahattin Ali, Atatürk'e gönderdiği mektubu Konya Cezaevi'nden yazmış, "Ben böyle bir şey yapmadım" diyerek Atatürk'ten affını istemiş ancak affedilmemişti.
Sabahattin Ali'nin kaleme aldığı o mektubun tam metni ise şöyle:
🔸 "Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine,
Zât-ı âlinizi îmâen ve telmihen tahkiri mutazammın (imâ ve kastederek hakaret eden) bir şiiri yazmış ve okumuş olmak cürmü ile bir sene hapse mahkûm edildim. Mahkeme zabıtlarının sathî bir tedkiki bile bu kararın nasıl bir zihniyetin tesiri altında verildiğini isbat edebilir. Fakat Temyiz Mahkemesi tarafından tasdik edilmiş olması, hükmün isabetsizliğine dair daha çok söz söylemekten beni alıkoymaktadır. Beni en çok üzen yediğim ceza değil, sizin büyük isminizin şahsî intikam vasıtası olarak kullanılabilmesi ve buna müsamaha edilmesi keyfiyetidir. Kablî (önfikirli) hükümlerden, sakat düşüncelerden ve lüzumsuz korkulardan uzak bir heyete her zaman kabahatsizliğimi ispat edebilirim. Fakat bütün bunlara lüzum kalmadan işi sizin yüksek kararınıza bırakmayı tercih ettim: 'Ben böyle bir şey yapmadım' diyor ve buna inanmanızı rica ediyorum. Benim şimdiye kadar yalan söylediğim görülmemiştir. Ne karakterde bir adam olduğum da Maarif Vekâleti'nden sorulabilir. Herhalde bana inanacağınızı ümit ediyorum. Şimdilik kendi sözlerim ve teminatımdan başka müeyyidesi (yaptırımı) olmayan bu iddiam inanılacak kuvvette görülmediği takdirde yine size müracaat ediyor ve affımı rica ediyorum. Eninde sonunda hakkımı ispat edeceğimi bilmesem böyle bir ricada bulunmazdım. Beni affedecek kadar büyük ve iyi kalpli olduğunuzdan eminim. Ellerinizden öperim efendim.
14 Nisan 1933.
Konya Hapishanesi'nde mevkuf, Konya Muhtelit Ortamektep Almanca Muallimi Sabahattin Ali".