Arama
Köksüzleşmenin temelleri
İnsanın kendini bulduğu, düşünmeye başladığı süreci en çok destekleyen şey olan okuma kültürü ekmek, su gibi temel bir ihtiyaçtır. Çağımızda herkesin lisans ve yüksek lisans mezunu olması kitap okuma, düşünme oranlarının düşmesini açıklayamıyor. Vuku bulduğu dönemde sadece seçkinlere has bir nesne olan kitabın serüveni günümüzde maalesef olumsuz yönde seyrediyor. Ayrıca bizi biz yapan eserlerden uzaklaşmak da ortaya büyük bir köksüzleşme gerçeğini çıkarıyor.
◾ 16. yüzyılda Batı dünyası ilmi bir hareketlenme içerisinde olduğu gibi bilgi hırsızlığı ve dezenformasyon çalışmalarını da hızlandırdı. Yunan eserlerinin Arapça üzerinden tercüme edilmesiyle beraber ortaya bir kültür çıkmaya başladı.
◾ Avrupa yıllarca göz ardı ettiği, kabullendiği metinleri kendisine temel alarak bir düşünsel devrim gerçekleştirdi. Bozuk dini sistemi geriye iten yapı, bilgiye sarıldı.
◾ Bilhassa 19. yüzyıl boyunca Müslümanlara yönelik dezenformasyon çalışmalarında kullanılan dinsizleşme, dini geriye atma fikrinin temeli buradadır.
◾ Lakin İslam dini sağlam temellere ve uygulamalara dayanan ve medeniyetleri güzellikle besleyen bir yapıdaydı. Bu nedenden dolayı Avrupalılar bu sahada başarı elde edemediler.
◾ Böylece ortaya çıkan sistemde, Müslümanların kökleri ile arasını kesmek gibi radikal kararlar öne alındı. Türk - İslam Medeniyeti'nin zirve noktası olan Osmanlı'yı en çok zayıflatan mesele bu oldu.
◾ Nesillerin arasındaki irtibatı yüzyıllardır devam eden okuma kültürü sağlıyordu. Bu kültürün bir anda yeni edebi türlerle kesilmesi ortaya Doğu ve Batı arasında bocalayan nesillerin çıkmasına vesile oldu.
"Bugün Türkiye'de nesillerin beraberce okuduğu beş kitap bulamayız.
(Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur 251)
◾ Tanpınar'ın meşhur eseri Huzur'da ortaya çıkardığı bu tespit tarihi olduğu kadar zihin dünyamızın uğradığı tahribatı göstermesi bakımından da manidardır.
◾ Tanzimat dönemi ile edebiyatımızda var olan batılılaşma cereyanları milletimizin maziye dair olan edebi ve düşünsel bağlarını zayıflattı.
Köksüzleşme süreci
◾ Okuma elbette bir serüvendir. Lakin milletlerin kültür tarihlerinin en önemli ayağını teşkil eden bu süreç zaman zaman kesteye uğrar. Örnek olarak baktığımızda Marlowe ve Shakespeare gibi ünlü ediplerin zirvede olduğu I. Elizabeth dönemi İngilizler için bir köksüzleşme devrini temsil eder.
◾ Bu köksüzleşme Katolik - Protestan ayrımı üzerinden başlasa da kendisini en çok edebiyat alanında gösterir. Meşhur oyunlar tiyatro sahnelerinde sergilenirken halk daima bu zevkten mahrum kalır.