Arama
Mehmet Akif'in Darülfünun'da verdiği ilk ders
Mehmet Akif'in öğrencileri arasında Reşat Nuri Güntekin, Falih Rıfkı Atay gibi pek çok önemli ismin yer aldığını biliyor muydunuz? Eserleri ve şahsiyetiyle herkesin sevgisini kazanan Mehmet Akif Ersoy, hayatının çeşitli dönemlerinde muallimlik yaptı. Halkalı Baytar Mektebi'nde başlayan hocalığı hayatının son on iki yılını geçirdiği Kahire'ye kadar devam etti. En uzun muallimliği ise Darülfünun'da oldu. Peki, Mehmet Akif, Darülfünun'da hangi dersi veriyordu? İlk dersinde neler yaşadı? Derslerinde neler anlatıyordu?
"Derste, kendi şiirlerini rica ettik, okumadılar. Bir gün 'Feride ile Cemile'yi bir arkadaş okudu, gülerek: 'Öyle ise bana ver, ben de okuyayım' dedi.
Kendisini dinleyenler, inşadlarındaki hususiyet ve samimiyeti bilirler. Baki'nin Kanuni'ye ait Mersiye'sini, Ali Ekrem Bey'in Feryad'ını, Namık Kemal'in Vaveyla'sını pek büyük heyecanla okurlardı.
* İnşad: Şiiri kaidesine uygun ahenk ile okuma
Muzip arkadaşlarımız çoktu; Nedim'in gazel ve şarkılarını severek, gülerek okurken bu neşesinden cesaretlendiler; "Efendim, bir gün de 'Hammamiye'yi lütfetmez misiniz?" Biraz durakladılar, uygun bulmadı.
Bir başka gün Divan'ı karıştırırken, şimdi Trabzon tarih muallimi Musip, Divan'ı açtı. 'Hammamiye'yi buldu ve rica etti. Evvela tereddütle başladı, sonra gülerek devam etti.
Gariptir ki, aynı manzumeyi Şeref'e okuturken munis başını sıranın üzerine koydu, dinlerken hafifçe ağladı.
Bir gün 'Kocakarı ile Ömer' okunuyordu. 'Abbas'ı bilmeyen var mı?' diye başlayan mısra okunurken: 'Abbas kimdir?' diye bir arkadaşımıza sordu, bilemedi. 'Varmış yahu!' diyerek hem güldü, hem üzüldü.
*Hammamiye: Hamamla ilgili manzume.
Akif'in edebiyat-ı Osmaniye dersinde şu konuları anlattı: Şiirin tarifi, vezin, kafiye, eşkâl-i nazm, fesahat, efkâr-ı edebiyyede fikir, his, hayâl, sanâyi-i edebiyye, âhenk. Her konu mısra, beyit ve bazen müstakil şiir örnekleriyle örneklendirildi.
Bu metin örnekleri bazen divan şairlerinden, bazen da Namık Kemal, Recaizade Ekrem, Muallim Naci, Abdülhak Hamid ve hatta Tevfik Fikret gibi XIX. yüzyıl şairlerindendir.
İşte Mehmet Akif'in Darülfünun'da verdiği Osmanlı edebiyatı dersinden bir örnek...
Ders: Edebiyat-ı Osmaniye
Tarih: 6 Haziran 1909
Yevm: Pazar
Muallim: Mehmet Akif Bey
Konu: Edebiyat nedir?
Edeb, bir melekedir ki, kendisine sahip olan şan-ı insaniyete şen olacak şeylerden ihtiraz ettirir.
Edebiyat; en meşhur erbab-ı kalemin en meşhur âsârından istinbât olunan kavâ'iddir. Edebiyatta, şiirde fikir, azametli hayal, his, tavr-ı mahsus-ı tebliğ bulunmalıdır. Bunlardan âri eser şiirden madut değildir. Mevzun ise manzum olur.
İtimad etme sakın hendeseye
Düşme ol daire-i vesveseye
**
Çalma öyle düdüğü Mevlana
Sonra derler sana "neyzen molla"
*İstinbât: Bir söz veya bir işten gizli bir mânâyı meydana koymak
İhtiraz : Çekinme, sakınma
madut: Adı geçen, sözü edilen, bilinen.
Bunlarda vezin ve kafiye vardır. (Ancak) bir fikr-i selim olmadığından şiir denilemez; şair, cinas meraklısı olduğundan, düdük ile Mevlana arasında münasebet bularak söylemiştir:
Fikre misal:
Kemal Bey merhumun;
Muini zalimin dünyada erbab-ı denaettir
Köpektir zevk alan sayyad-ı bi-insafa hizmetten
(Dünyada zalimin yardımcısı, alçaklardır. İnsafsız avcıya hizmet etmekten zevk alan, köpektir.)
Felekten intikam demektir ehl-i idrake
Edip tezyid-i gayret müstefid olmak nedametten
(Akıllı insanlar için çabalarını arttırmak, pişmanlıklarından ders çıkarmak felekten intikam almak demektir)