Milli Eğitim Bakanlığı'nın önerdiği kitaplardan 10 alıntı

İslam medeniyetinin büyüklüğünü kendi insanımıza anlatmak Batılılara anlatmaktan çok daha zor. Dünya bilim tarihçiliğinin tartışmasız en önemli isimlerinden biri merhum Fuat Sezgin'di. Derinlikli, uzun yıllara dayanan çalışmaları, sahih bakış açısıyla bilim tarihinin insanlığın ortak malı olduğunu, bugünkü Batı biliminin İslam medeniyetinin güçlü tesirleriyle doğduğunu ortaya koydu. Sefer Turan'ın söyleşiyle şekillendirdiği Bilim Tarihi Sohbetleri İslam bilimler tarihinin en önemli isimlerinden Fuat Sezgin'in hayatı, anıları, aynı zamanda bilimler tarihine duyulan tutkunun kitabı… Yaşadıklarını dönemin toplumsal ve siyasal panoramasını çizerek anlatan Sezgin, 1940'larda adım attığı üniversitede yavaş yavaş yazma eserlerin ve bilimler tarihinin sınırsız dünyasına yolculuğunu, alışıldık kalıpların dışına çıkan öğrenme şevkini gözler önüne seriyor. Ne var ki akademik araştırmalarıyla ses getiren Sezgin, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sırasında yürütülen tasfiye sonucunda kürsüsü elinden alınan bilim adamlarımızdan biri olmaktan kurtulamayacaktır. Fuat Sezgin, kitaptaki söyleşilerde sadece geçtiği bu yolları anlatmakla kalmıyor, bakış açısına yön veren bilimler tarihi alanındaki gelişmeleri de tüm ayrıntılarıyla sunuyor. Bir yandan icatlar, buluşlar hakkında muazzam bir sohbete şahitlik ederken diğer yandan bilimler tarihine, Hellmut Ritter, Carl Brockelmann, George Sarton, Franz Rosenthal gibi isimlere, oryantalist araştırmalardan İslam âleminin ahvaline, İslam kültür çevresinde Müslüman bilginler tarafından yapılmış aletlerin modellerinin sergilendiği müzelere uzanan kapsamlı bir döküm sunuyor. Bilim Tarihi Sohbetleri, sadece bir insanın hikâyesini anlatmıyor; insanların yaptıkları iyi işlerle kendi hayatlarını olduğu kadar başkalarının hayatlarını da nasıl zenginleştirdiğini gösteriyor… Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Kılıcı muzaffer eden bu millet, kendine tam ve kâmil bir istiklâl verecek olan bu zaferden sonra kalemi de mutlaka muzaffer edecektir. 'Cihan Harbinde muhtelif cephelerdeki yardımlarım daha geniş ölçüde oldu. Çünkü harp sahalarında çabuk ve büyük komuta mevkilerine geçmiştim. Her gittiğim yerde mektepleri dahi dolaşmak ve bakımsız çocuklara mümkün olan yardımı temin etmekten büyük haz duyuyordum. Suret-i umumiyede çocuk topluluğu mekteplerimizin sıhhi durumları ile ve hele iaşeleriyle yakından ilgileniyordum. Yer yer vilayetlerin açtığı yetim yurtlarını ziyaretle yiyecek hususundaki eksikliklerine ordumdan yardım ettiriyordum. Diyarbakır, Tekirdağ, Erzurum yetim yurtlarını burada sayabilirim. Fakat asıl küçük yaşımdan beri idealim olan bir çocuklar kasabası kurmak ve burada bakımsız çocuklardan bakımlı bir çocuk ordusu teşkilini fiiliyat sahasına çıkarmaya ve kendimin de bu arada bir mürebbi ve muallim gibi çalışmaklığıma Mütareke'de Erzurum'da muvaffak oldum. Çocuk Davası benim en zevkli bir uğraşma mevzuumdur. Bu davayı ele almış ve fiiliyatla bu davanın hal tarzını bulmuş olduğumdan ilgili zatlarla ve matbuatla temaslarımda ve hususi, resmi toplantılarda bu dava üzerinde durmuşumdur. Bu alanda yaptıklarım, yazdıklarım ve söylediklerim bir hayli yekûn tutar.' Çocuk Davamız, Kâzım Karabekir'in çocuk, aile ve eğitim hakkındaki görüşlerini yansıtır. Birinci Dünya Savaşı sonrası Anadolu'da sefalet içindeki kimsesiz çocuklar için oluşturduğu kurumları ve onların eğitimine verdiği önemi gösterir. Bu kitap içindeki birçok mektup ve gazete haberleriyle içinde yaşadığımız coğrafyanın toplumsal yapısı hakkında bir belgesel niteliğindedir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Düşünmek zordu, düşünmek büyük enerji istiyordu. Hele yaratıcı, araştırıcı düşünce için çok yorulmak gerekiyordu. Oğuz Atay'ın hocası İTÜ İnşaat Fakültesi profesörlerinden Mustafa İnan'ın hayatının roman kurgusuyla anlatıldığı Bir Bilim Adamının Romanı, 1975 yılında yayımlandı. Bir Bilim Adamının Romanı, Mustafa İnan'ın yoksulluk içerisinde başlayan hayatının dünyanın en güzel unvanı olan 'bilim adamı'nı hak edişindeki müthiş hikâye anlatır. Bir Bilim Adamının Romanı ana fikri ne kadar zorluk içerisinde yaşanılsa da ahlakî değerlerden ve özünden hiçbir şey kaybetmeden nasıl başarıya ulaşılabileceği şeklinde özetlenebilir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Ama gözler kördür. İnsan ancak yüreğiyle baktığı zaman gerçeği görebilir. Dünya edebiyat tarihinin en önemli eserlerinden biri olan Küçük Prens, 250'den fazla dile çevrilip 11 kez filmi çekildi. Antoine de Saint-Exupery'nin bu başyapıtı, 140 milyondan fazla satıldı. Kitap, sadece çocuklara nasıl 'yetişkin' olunacağını değil aynı zamanda yetişkinlere de nasıl 'iyi' yetişkin olması gerektiğini hatırlatıyor. Küçük Prens, kendi galaksisinde, kendi dünyasında tek bir gül ile yaşayan bir Küçük Prens'in başka galaksileri gezmek için tek gülünü, tek başına bırakıp yolculuk yapmasını anlatır. Ancak bu yolculuk esnasında vurgulamak istediği şey 'büyümek'tir. Çocuk kitabı olarak bilinen kitap aslında yetişkinler için yazıldı. Yani Küçük Prens aslında büyükler için yazılmış küçük romanlardan birisidir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Allah'a teslim olmanın sırrını elinde tutan başka hiçbir şeye teslim olmaz, O'na karşı özgürlük ilanına kalkışansa her şeye köle olur. Rasim Özdenören, bu kitabında kavramlar üzerinde fikirlerini beyan ederek, bizleri o kavramlar üzerinde tekrardan düşünmeye çağırıyor. Bu kitapta Rasim Özdenören, demokrasi, diyalektik, rasyonalizm, pozitivizm, hümanizm, bilim, kültür, gelenek ve özgürlük gibi kimi kavramların bir Müslüman tarafından nasıl kavranması gerektiğine dair öneriler getirmenin ötesinde, ele alınmayan diğer önemli kavramların irdelenmesine ilişkin bir usûl de sunuyor. Rasim Özdenören, Türkiye'de yaklaşık 150 yıldan beri kelimelerin düşünce hayatımızdaki muhtevasından saptırıldığını; bunun sonucunda da insanlarımızın iletişim problemleri yaşadıklarını ve kendi kültürlerinden uzaklaştıklarını anlatıyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Doğruluk, temizlik, fedakârlık hastalığı onda insanlığın en kıymetli bir kabiliyetini öldürmüştü: Acımak kabiliyeti. Reşat Nuri Güntekin 1928 yılında yayınlanan bu eserinde; çalışkan başarılı fakat zaaf gösterenlere karşı acımasız olan Zehra Öğretmen ile babası Mürşit'in bakış açılarından dramatik yaşam öykülerini anlatıyor. Yazar, cumhuriyet öncesinde yeni mezun, idealist genç bir mülkiyelinin iş ve sosyal yaşamdaki çatışmalarını ve uyumsuz ilişkilerini anlatırken, dönemin memuriyet yaşamına, köhne yapısına ait önemli ipuçları da veriyor. Şehirden kasabalara sürüklenirken, ardında birer birer ilkelerini de bırakan genç adam hatalı bir evlilikle korkunç bir sona doğru sürükleniyor. Acı ve sefaletle dolu ortamdan tesadüfle sadece kızı Zehra'yı kurtarabiliyor. Acımak; aile içi ilişkileri ve sorumluluklarını, adeta ders verir gibi gözler önüne seriyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Doğruyu demek yiğitlikse ardından geleceklere dayanmak da yiğitliktir. Türk eğitim tarihinin en orijinal girişimlerinden biri olan Köy Enstitüleri, üzerinde konuşulması ve yazılması tabu sayılan konulardan biridir bir bakıma. Kemal Tahir, 'Bozkırdaki Çekirdek'te, diğer romanlarında da yaptığı gibi bu tabuyu yıkmaya çalışarak Türk toplumunun Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanırken bazı devrimleri yukarıdan aşağıya uygulamak zorunda kalışını gözden geçirir. Enstitücülerin çevreden topladıkları yirmi iki çocuk ile başladıkları çalışmalar, köy çocuklarının aza kanaat ve çile çekme gücü alabildiğine sömürülerek sürdürülür. Ancak öğretmenlerin köylülerle olumlu ilişkiler kuramamaları yüzünden, zaten temelde köyün sosyo-ekonomik yapısına ters düşen uygulama zaman zaman çatışmalar doğurur Kemal Tahir, Köy Enstitüleri'nin uygulama üzerine görüş ve tenkitlerini roman kahramanlarından müfettiş Şefik Ertem aracılığı ile sürdürür. Buna göre Enstitüler CHP düşüncesini ve iktidarının rahatça sürdürülmesi için kurulmakta, rejimin köyden çıkıp köye yönelecek bekçileri yetiştirilmek ister. Ancak geçmişinde alabildiğine hür bir düzen içinde yetişmiş olan Anadolu köylüsü yapısına yabancı uygulamaların baskıcı tatbikatına karşı direnir. Bu direnişler Batılılaşma hareketlerinin devlet tarafından yürütülmeye başlandığı tarihten itibaren içe dönük bir tavırla, kendi kabuğuna çekilme yolu ile gerçekleşir. Tohumun toprağa düşüp yetişmesi, filiz vermesi söz konusu olamaz. Aksi takdirde çıkan filizler budanacak çekirdek de çürüyüp gidecektir. Nisan 1965'te Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilen 'Bozkırdaki Çekirdek', dünya eğitim tarihinde de reform olarak değerlendirilen Köy Enstitüleri'ni anlamamıza da yardım edecek bir Kemal Tahir klasiği… Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Avrupalılar bilgi ve teknolojiyi İslam dünyasından almış ve geliştirmiştir, İslam dünyası ise eskisi kadar bilime ve eğitime önem vermediğinden gittikçe geri kalmış, eski parlak günleri unutmuş ve karanlığa gömülmüştür. O halde, zaten Müslümanların malı olan bilgi ve teknolojiyi Avrupalılardan geri almak, kafirleşmek, Hristiyanlaşmak, Müslümanlıktan uzaklaşmak olarak görülemez. İsmail Gaspıralı'nın bu eserinde eğitim hususunda çeşitli makale ve kitaplarında ifade ettiği görüşler bir araya toplanmıştı. Bu eser, İsmail Gaspıralı'nın eğitim konusuyla alâkalı olarak ve usûl-i cedit fikri etrafında şekillendirdiği düşünceleri ihtiva eder. Gaspıralı külliyatının sonuncusu olan bu kitap, millet şuurunun kazanılmasında eğitimin ne kadar ehemmiyetli bir rolü olduğunu ortaya koyar. O, millî ve manevî değerlerle insanlığın ortak eserleri olan medenî vasıtaları birbirinden ayırmıştır. Hem Batı'nın teknolojisini almamızın lüzumuna hem de millî kalmamızın imkân ve zaruretine inanmıştır. Gaspıralı, birçok aydının Batı'da gördüğü her şeyi sorgusuz sualsiz almak gerektiğini düşünmesine karşılık, bizim 'biz' olarak kalmakla da modernleşebileceğimizi ileri bir görüşle ifade etmiştir. Bu ileri görüşlülüğün ve medeniyet anlayışının bir diğer tezahürü de, Gaspıralı'nın, kadınların cemiyet hayatına sokulmadığı o dönemde, onları medeniyetin vücuda getirilmesinin ihmal edilemez bir unsuru olarak görmesidir. Eğitimin fert ve cemiyet hayatındaki müspet ve vazgeçilmez fonksiyonunu ifade eden ve bu hususta herhangi bir sınırlama tanımayan Gaspıralı'nın görüşleri bugüne de ışık tutabilecek mahiyettedir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Acıyı bilmeyen insan, ne insanlığa acımayı ne de acımanın tadını bilir. Rousseau, ana babaların çocuklara karşı olan görevlerini anlattığı Emile'de sadece çocuk eğitimini ele almakla kalmamış, yaşadığı dönemin sosyal, siyasal ve dinsel kurumlarının da çarpıcı bir eleştirisini yapmıştır. J. J. Rousseau, aydınlanma döneminin en önemli romantik düşünürüdür. 1750'de yazdığı Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev adlı kitapçığı Dijon Akademisi tarafından ödüllendirildi. Beş yıl sonra yazdığı İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı ile yine dikkatleri üzerine çekti. Yayınlandığı günden bu yana toplumsal yaşama dair temel eserlerden biri sayılmaktadır. Rousseau, ana babaların çocuklara karşı olan görevlerini anlattığı Emile'de sadece çocuk eğitimini ele almakla kalmamış, yaşadığı dönemin sosyal, siyasal ve dinsel kurumlarının da çarpıcı bir eleştirisini yapmıştır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Bıraktığımız izler ne olduğumuzu gösterir. Özbeklere göre evrendeki iki büyük yoldan biri olan İpek Yolu üzerinde sekizinci yüzyıldan başlayarak görkemli kentler yükseliyor birbiri ardına... Kütüphaneler, medreseler, rasathaneler, şifahaneler ve ulu mabetler... Sultanlar ve varlıklı insanlar kitap toplamak için uzun yolculuklara çıkıyorlar. Fethedilen ülkelerden cizye yerine kitap istiyor halifeler. Çarşılarda dini-felsefi-bilimsel tartışmalar yapılıyor. Bağdat ve Şam'ın görkemli rasathanelerinde ise astronomi çalışmaları... Öyle bir meşaledir ki yanmaya başlayan, her meraklı zihin bu ateşten kendine düşen payı alır. Ve her büyük deha, bu ateşe kendi 'kor'unu bırakır. Asya'nın Kandilleri, hem uygarlık ateşine kendi 'kor'unu bırakan büyük üstatların hikâyesini anlatıyor, hem de bizim hikâyemizi. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın önerdiği kitaplardan 10 alıntı

BİLİM TARİHİ SOHBETLERİ / FUAT SEZGİN