Arama
Ortak değerlerimiz "baba"
Türkler, dünya üzerinde çok uzun yıllar hüküm sürmüş ve güçlü devletler kurmuşlardır. Zamanla farklı coğrafyalara göçmüş, Türkçenin farklı ağızlarını ve lehçelerini konuşmaya başlamışlardır. Sibirya'da Hakas, Tuva, Saha, Altaylar, güneydoğuda Özbek ve Uygurlar; batı grubunda ise Türkmenler, Gagavuzlar ve Azerbaycan Türkleri varlığını sürdürmektedir. Bu minvalde, ortak değerlerimizin ikinci kelimesi olan "baba" sözcüğünün, Türk lehçelerindeki karşılıklarına gelin beraber bakalım...
KAZAK TÜRKÇESİ
Baba- Ake
🔹 Kuzeybatı grubunun son temsilcisi olan Kazak Türkçesinde "baba" kelimesi grubundaki diğer lehçelerden daha farklıdır. "Ağa" kelimesinden evrildiği tahmin edilmektedir.
➡ Atana ne qılsan aldına sol keler.
(Babana ne yapsan önüne o gelir.)
➡ Akesin sıylamağan kisini, balası sıylamaydı.
(Babasına saygı göstermeyen kişiye, çocuğu da saygı göstermez.)
➡ On bala bir akege jük bolmaydı, bir ake on balağa jük boladı.
(On çocuk bir babaya yük olmaz, bir baba on çocuğa yük olur.)
➡ Jaqsı ake jaman balağa qırıq jıl azıq
(İyi baba kötü çocuğa kırk yıl azıktır.)
Kazak Türkçesi atasözü
TUVA TÜRKÇESİ
Baba- Ada
🔹 Kuzeydoğu grubunun temsilcisi olan Tuva Türkçesi, Sibirya'da konuşulan ve varlığını koruyan bir lehçedir. "Baba" kelimesi "ata" kelimesinden evrilir. talır.
➡ Ada körbeenin оglu köör,/ İye körbeenin uruu köör.
(Babanın görmediğini (yaşayamadığını) oğlu görür, annenin görmediğini (yaşayamadığını) kızı görür.)
Tuva/Tıva Türkçesi atasözü
Türk Lehçelerinde ortak kelime "anne"
SAHA TÜRKÇESİ
Baba- Ağa
🔹 Sibirya (kuzeydoğu) grubunda yer alan Saha Türkçesinde "baba" kelimesi "ağa" olarak kullanılmaktadır.
➡ Ağa- iye sanaata oğoğo, oğo sanaata taaska.
(Ana- babanın düşüncesi çocuğa, çocuğun düşüncesi taşa.)
↪Anne baba çocuğundan başka bir şey düşünmezken, çocuklar hep dışarıyı (dışardaki çevresini, arkadaşlarını) düşünür.
Saha Türkçesi atasözü
ALTAY TÜRKÇESİ
Baba- Ada
🔹 Rusya sınırları içinde varlığını koruyan Altay Türkçesinde "baba" kelimesi, "ada" olmuştur. "Ata" sözcüğü t uğramış ve "ada" halini almıştır.
➡ Ada sözün ajırıp bolbas/ iye sözün ijip bolbas.
(Baba sözünü önemsiz görme, anne sözüne hürmetsizlik etme.)
Altay Türkçesi atasözü
HAKAS TÜRKÇESİ
Baba- Papa
🔹 Rusya sınırları içinde varlığını sürdüren Hakas Türkçesinde "baba" kelimesi, "papa" olarak kullanılır.
➡ Papa ibi paarsah, ine ibi istig.
(Baba evi bağrına basar, ana evi huzurla doldurur.)
Hakas Türkçesi atasözü