Arama
19. yy divan şairlerinden Osman Nevres Bey
19. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Osman Nevres Bey'in zeka ve yeteneği küçük yaşlarda keşfedilir. Himayesindeki paşanın yönlendirmesiyle birçok farklı ilim dalında eğitim alan şair, çağdaşı birçok şairin övgülerine mazhar olur. Aynı zamanda bir devlet adamı olan Osman Nevres, görevi nedeniyle birçok şehir değiştirir ve hayatı çalkantılarla geçer. Sizin için divan sahibi şairlerimizden biri olan Osman Nevres Bey'in yaşam hikayesini araştırdık.
🔸 Osman Nevres Bey, Arapça, Farsça ve Türkçe olmak üzere birçok şiir yazar. Fuzuli kadar güzel Farsça şiirler yazdığı söylenegelir. İbnülemin, Osman Nevres'i farklı dillerde şiirde ve nesirde yetenekli divan sahibi meşhur bir şair olarak anar.
İbnülemin Mahmud Kemal kimdir?
Osmanlı Devleti'nin son dönem devlet adamları, şairleri, mûsikişinasları ve hattatları üzerine yazdığı biyografiler ve derin tarih bilgisiyle ünlenmiş bilgin.
🔸 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren divan şiirinde gerçekleşen yenileşme sürecinde, gelenekten ayrılma ve yeni arayışlar görülür. Nevres'in bu yenilikleri klasik çizgiden kopmadan gerçekleştirdiği gözlenir.
🔸 Döneminde kullanılan telgraf, vapur, Avrupa gibi kelimeleri divan şiiri mazmunları arasına sokarak şiirlerde anlamı bilinmeyen kelimeleri açıklamak gibi yeni bir yol izler.
🔸 Şiirlerinde aşk, doğa, din, gül-bülbül, tasavvuf, mitolojik ögeler gibi temaları işlemiş ayrıca yaşamı boyunca birçok şehirde bulunan şairin şiirlerinde vatan, gurbet temalarına ve yaşadığı şehirlere dair ögelere yer verdiği de görülür.
🔸 Nevres'in gazel formunda kaside yazması dikkat çekicidir. Şairin yazdığı şiirlerde birçok makam ve çalgı isminin yer alıyor olması, onun musikiye ilgili bir kişi olduğu gerçeğini de ortaya çıkarır.
🔸 Türkmen lehçesiyle de şiirler yazan Osman Nevres, bu yenilikleri sebebiyle eleştirilere maruz kalır. Yazdığı şiirlerden bazılarının Ali Rızâ Paşa'dan alıntılandığına dair iddialar oluşur. Nâmık Kemal de şiirlerinin edebi bir değer taşımadığı gerekçesiyle şairliğini eleştirir. Bu eleştiriler İbnülemin Mahmud Kemal tarafından gereksiz bulunur.
🔸 Nâmık Kemal'le gerçekleşen karşılıklı hicviyeleri onun ölümüne kadar devam eder. Divanının sonunda yer alan "Muhtıra-i Nazm" adlı metninde kendisine yönelen iddialara karşı kendisini savunur. Osman Nevres, bu metinde şiirlerini kimseden almadığını dile döker. Nevres, hayatını sürdüğü dönemdeki genel yönelişten uzaklaşarak divan edebiyatına yakın bir üslûpla lirik şiirler yazar.
🔸 Şiirleri Ziya Paşa, Muallim Naci gibi şairler tarafından takdir kazanır. Özellikle Irak Türkleri arasında ünlenir, başarılı bir şekilde bestelenen naatları icra edilir.
🔸 Nevres, yaşadığı devirde şairliğinden çok münşiliğiyle tanınır. Şiirlerde şekil ve içerikte gösterdiği yenilikleri düz yazıda gösterdiği söylenemez.
Münşi ne demek?
Mensur olarak bir şiiri başarılı bir şekilde kaleme alabilen kişilere denir.
➡ Osman Nevres Divanı
1257 ve 1290 yıllarında iki defa basılan düzensiz divan, iki bölümden oluşur. Türkçe olan birinci bölüm Farsça, Arapça ve Türkçe rubâîler halindeki münâcât ile başlar. Daha sonra 2 na't, 1 mersiye, 12 kaside, 16 terciibend, 29 tarih, 1 kıta, 2 tahmîs, 2 muhammes ve 7 şarkı, 2 müstezad şeklinde 405 gazel yer alır.
🔸 Abdülkerim Nâdir Paşa'ya yazılan bir mektubun ardından Abdülbâki Efendi'ye Arapça övgü ve devrin büyüklerine yazıldığı anlaşılan mektuplardan ibaret bir münşeat kısmı gelir.
🔸 "Eş'âr-ı Müteferrika" başlığını taşıyan 25 şiirden sonra rubâiyyât ve beyitler bulunur. Farsça bir divançenin bulunduğu ikinci bölümde 3 kaside, 139 gazel ve rubâiyyâttan sonra kendinden bahseden "Muhtıra-i Nazm" adlı bir yazı bulunur. Eser, Ziyâ Paşa'nın ve Ezherîzâde Seyyid Muhammed Said Efendi'nin övgüsüyle son bulur.