Arama
Palto’sundan edebiyatçıları çıkaran Gogol
Ukrayna asıllı Rus oyun ve roman yazarı Nikolay Vasilyeviç Gogol, 1852'de bugün vefat etti. Palto, Bir Delinin Hatıra Defteri, Ölü canlar, Taras Bulba, Kazak, Burun, Masallar, Müfettiş, Portre, Evlenme ve daha pek çok başarılı öyküye imzasını atmış olan yazarın, özellikle de betimleme konusundaki ustalığı dillere destan. Dostoyevski'nin "Hepimiz Gogol'ün Palto'sundan çıktık" dediği Rus edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Gogol'ün, hayatına ve eserlerine dair en çarpıcı ayrıntıları sizler için derledik.
Gogol, Roma'da Puşkin'in tavsiyesi ile en büyük eseri olan Ölü Canlar'ı yazarken Puşkin'in öldüğü haberini aldı. Bu haber onun için "Rusya'dan gelebilecek en kötü haber"dir. Gogol, Puşkin'in ölümünün yıkıcı etkisine karşın 1842 yılında iki önemli eseri olan Ölü Canlar'ın 1. cildi ve uzun hikâyesi Palto'yu bitirdi ve yayınladı. Ölü Canlar dönemin Rusya'sının çürümüşlüğünü gerçekçi bir biçimde gözler önüne sererken Palto'da sıradan insanların yaşadıkları acılar, maruz kaldıkları haksızlıklar ve yaşadıkları yoksulluk tüm gerçeklikleriyle, okuyucuyu sarsacak bir ustalıkla gözler önüne serilmektedir. Bu eser de dönemin en büyük eserlerinden biri olarak nitelendirildi. Fakat ne yazık ki Gogol'ün şaheserlerini görmeye çok sevdiği yazar Puşkin'in ömrü yetmedi.
Dostoyevski Palto hikâyesine hitaben "Hepimiz Gogol'ün Palto'sundan çıktık." diyecektir. Bu cümleyle Dostoyevski, memur Akaki Akakiyeviç'in hikâyesinin anlatıldığı Palto adlı öyküye göndermede bulunarak Rus ve dünya edebiyatında önemli yer tutan gerçekçilik akımının köklerini Gogol'e dayandırdı.
Palto öyküsünün yayımlanması ile soylu kesimin tepkisi tekrar Gogol'ün üzerine çekildi. Aydınlar üzerinde büyük baskıların uygulandığı karanlık I.Nikola döneminde Gogol büyük bir haksızlığa uğradı. Düzen savunucuları tarafından Rus insanını aşağılamakla onun kötü yönlerini göstermekle, halkına ihanetle suçlandı. Ancak onun yapmak istediği halkını aşağılamak değil onu bu hale sokan yozlaşmış düzeni tüm gerçekliği ile gözler önüne sermekti. Maruz kaldığı bu suçlamalar yazarın ruhsal sağlığına da ciddi zararlar verdi.
Puşkin'in ölümünden sonra Gogol'ün popülaritesi daha da arttı. Bu ilgi Gogol'da bir öncülük hissi oluşturdu ve kendine toplumu değiştirmek, insanlara yol göstermek gibi misyonlar edindi. Fakat bunlara rağmen o dönemde eski yaratıcılığını kaybettiği söylenebilir. Hayatında değişiklikler gösteren Gogol'ün dine karşı ilgisi arttı ve daha önce eleştirdiği kiliseyi dahi övmeye başladı. Bu davranış hayranlarının tepkisini çekmiş olsa da o bu tepkilere dinsel yorumlar katarak yaratıcının gönlünü almak için ona daha da yakınlaştı. 1848'de kutsal toprakları ziyaret etmek için Filistin'e gitt. Moskova'ya geri dönen Gogol, orada Matvey Konstantinovski adlı bir rahibin etkisi ile 1852 yılında Ölü Canlar romanının ikinci bölümünün el yazmalarını yakarak imha etti. Bu davranışından 10 gün sonra ise 42 yaşında Moskova'da öldü.
Gogol soyadının Slav ve Avrupa dillerinde tam bir manası yoktur. Slav dillerine ve Batı'ya Karadeniz'in kuzeyinde yaşamış olan Türk dilini konuşan insanlar tarafından geçmiştir. Slav dillerinde ö sesi olmadığından en yakın olarak o olarak yazılmıştır. Eski Türkçe ve Türk dillerindeki Gögöl, gögül, gögel sözleri ile anlamda uyuşmaktadır. Anlamı gök rengidir. Gogol soyunun eski armasında da mavimsi renk olması bunu ispatlamaktadır. Gogol hanedanının Türk olduğuna dair Eski Slav kaynaklarında açık bir bilgi yazılmamıştır.