Arama
Ramazan'ın divan edebiyatına yansıyan yüzü: Ramazaniye
Din ile hayat arasında kopmaz bir ilişki vardır. Bundan dolayı da hayatın bir aynası olan edebiyatımızda Ramazan ayı ile ilgili yazılan şiirler, ayrı bir tür oluşturdu. Ramazaniye, divan edebiyatında Ramazan ayını konu edinen kasidelerin adıdır. Ramazan ayının gelmesiyle divan şairleri, hürmetlerini şiirle gösterdiği için padişahlara ve yüksek rütbeli kişilere kaside şeklinde şiirler sunardı. Ramazan ayına özel bütün değerler, bu şiirlere yansırdı. Kurulan iftar sofraları, sahura kadar yapılan eğlenceler, teravih namazları, imsak, oruç bu türün olmazsa olmaz konularındandı. Örnek şiirlerle Ramazaniye hakkında merak edilenler...
Ol mâh-ı mu'azzam ki bu mâh içre şeyâtîn
Mü'minler içün beste-i zencîr-girândırŞeytân ki berî oldı müsilmâna ezadan
İdlâl idecek şimdi hemân nev'-i bütândırEnderunlu Fâzıl
Peygamber Efendimizin hadisinde bu ayda cennet kapılarının açıldığı cehennem kapıları kapandığı ve şeytanlar zincirlere bağlandığı belirtilir. Bu hadis ramazaniyelerde sıkça görülür.
*Şeyâtîn: Şeytanlar
İdlâl: Doğru yoldan çıkarma, saptırma, dalâlete düşürme, azdırma
Nev: Yeni
Sad şükr gelen mâlı-i şerîf-i Ramazândır
Hakk'ın niam ü rahm eti mebzûl-i cihandır
Cünd-ı şeh-i gufrân-i İlâhî güzerândır
Miftâh-i der-i kenz-i atasıdır İlâhın
Zannetme hilâl-i meh-i rûze lemeândır
Açıldı yine mısra-i dervâze-i gufran
Hak'tan taleb-i mağfirete vakt ü zamandırEnderunlu Vâsıf
Ramazanın rahmet ve bereket ayıdır. Bu ayın rahmet mevsimi olarak gelmesini Enderunlu Vâsıf anlatır.
*Cünd: Asker
Şeh: Şah, padişah
Gufrân: Affetme, yargılama, merhamet etme
Güzerân: Geçme, geçiş, mürur etme
Lemeân: Parlama, parıldama, parlaklık
Dervâze: Kale ve şehirlerin, külliyelerin büyük giriş kapısı
Gönderdi Huda çün bize mihman Ramazan
Hoş tutmaga niyyet edelim biz dahi anı.
Zatî
*Mihman: Misafir, konuk
On bir aydır gideli biz de çekerdik hicrân
Merhabâ etdi bizimle yine şehr-i ramazan
Gelmesi ola mübârek kademinden umarız
Toylaya ni'met ile halk-ı cihânı Yezdân
Şehr-i İslâm'ı kudûmiyle çü etdi teşrîf
Hoş tutarlarsa n'ola hürmet ile pîr ü cüvân
Ehl-i dil etse n'ola ismini dilde tesbîh
Ki şühûr içre anı kıldı mu'azzez Sübhân
Her minâre demidir ola kandîl ile zeyn
Bahtiyâ kim verir ol vaz'-ı hüsün âleme şânBahti (I. Ahmet)
Senede bir ay Müslümanların misafiri olan ramazanın hoş karşılanması, hoş tutulması ve hoş bir şekilde uğurlanması ramazanla ilgili şiirlerde sıkça ifade edilir.
Kadem: Ayak, adım
Kudûm: Uzak bir yerden, uzun bir yoldan gelme, bir yere ayak basma
Cüvân: Civan
Mu'azzez: Hürmete lâyık, büyüklük, yücelik, izzet ve şeref sâhibi
Zeyn: Süs, bezek
Sultan Ahmed Han ramazan için şu kasideyi yazmıştır:
Merhabâ merhabâ meh-i Ramazân
Merhabâ halka rahmet-i Rahmân
Merhabâ verdi âleme ziynet
Merhabâ ey müzeyyen-i devrân
Gülşen-i mahfel içre medhin okur
Merhabâ deyü cümle hoş elhân
Rahmet oldu Muhammed ümmetine
Merhabâ ey refîk-i ehl-i cihân
Edeli Bahtî vasfını teşbih
Eyleyüpdür ana 'atâ SübhanBahti (I. Ahmet)
Müzeyyen-i devrân: Dünyanın süsü
Elhân: Nağmeler, ezgiler, melodiler
Mahfel: Konuşup görüşmek, çeşitli konularda fikir alış verişinde bulunmak gibi amaçlar için bir araya gelinen yer, toplantı yeri