Arama
Rubaileriyle edebiyat dünyasını etkileyen şair: Ömer Hayyam
Rubai şiirinin öncüsü kabul edilen Ömer Hayyam'ın İran'daki anıt mezarı, her gün yerli ve yabancı çok sayıda kişi tarafından ziyaret ediliyor. Yaşadığı dönemde İbn Sina'dan sonra Doğu'da yetişen en büyük bilgin olarak kabul edilen Ömer Hayyam, edebiyat alanında pek çok şairi etkiledi.
Ömer Hayyam'ın edebiyat tarihindeki yerini belirleyen, sonraki yüzyıllarda da İslam dünyasının en büyük şairlerinden biri olarak anılmasını sağlayan, yazdığı rubailerdi.
Ömer Hayyam, Doğu edebiyatında rubai türünün kurucusuydu. O günlerden bugüne dilden dile dolaşarak gelen sayısının iki yüz kadar olduğu tahmin edilen rubaileri, sonraki çağlara da damgasını vuran eserler oldu.
Niceleri geldi neler istediler
Sonunda dünyayı bırakıp gittiler
Sen; hiç gitmeyecek gibisin değil mi?
O gidenler de hep senin gibiydiler
Bu dünya kimseye kalmaz bilesin
Ergeç kuyusunu kazar herkesin
Hayyam, rubailerini yazarken oldukça kolay anlaşılan, akıcı ve açık bir dil kullandı. Yaşadıklarını ve gözlemlediklerini olduğu gibi dile getiren Ömer Hayyam'a göre en şaşmaz ölçü akıl ve sağduyuydu. İnsanoğlu, gerçeğe ancak akıl yolu ile ulaşabilirdi.
Hayyam, kendisinden sonra gelen pek çok şairi etkilemiş, rubai alanında tek örnek olarak benimsedi. Batı ülkelerinde adına birçok dernek kuruldu, rubaileri bütün Batı dillerine tercüme edildi.
En doğrusu, dosta düşmana iyilik etmen;
İyilik seven kötülük edemez zaten.
Dostuna kötülük ettin mi düşmanın olur
Düşmanınsa dostun olur, iyilik edersen.
Gerek kendi yaşadığı dönemde, gerekse sonraki çağlarda yazılan tüm kaynaklarda, Ömer Hayyam'ın çağının bütün bilgilerini edindiği, o alanlarda derin tartışmalara girdiği, fıkıh, ilahiyat, edebiyat, tarih, fizik ve astronomi okuttuğu yazılıdır.
Ömer Hayyam, yazdığı şiirlerinin yanında özellikle Eukleides'in Elemanları eseri aracılığıyla Orta Çağ'a ulaşan, Yunan ile Hint ve Çin matematiğini birlikte tanıma olanağını başarıyla kullanarak büyük bir gelişme gösteren 12'inci yüzyılın önemli matematikçilerinden biriydi.