Arama
Rubaileriyle edebiyat dünyasını etkileyen şair: Ömer Hayyam
Rubai şiirinin öncüsü kabul edilen Ömer Hayyam'ın İran'daki anıt mezarı, her gün yerli ve yabancı çok sayıda kişi tarafından ziyaret ediliyor. Yaşadığı dönemde İbn Sina'dan sonra Doğu'da yetişen en büyük bilgin olarak kabul edilen Ömer Hayyam, edebiyat alanında pek çok şairi etkiledi.
Felsefe, edebiyat, matematik ve astronomi alanında yaklaşık 18 eser veren Hayyam'ın, günümüzde İran devletinin resmi takvimi olarak kullanılan Celali ve Hicri Şemsi şeklindeki takvimi 1079 yılında hazırlayarak Selçuklu Sultanı Melikşah'a sunan kişiydi.
Babür İmparatorluğu'nun da bir dönem kullandığı Celali Takvimi'nde 1 yıl; 365 gün 6 saat olarak kabul ediliyor ve matematiksel kurallar yerine astronomik hesaplar kullanılıyor.
Şu dünyada üç beş günlük ömrün var,
Nedir bu dükkanlar, bu konaklar?
Ev mi dayanır, bu sel yatağına?
Bu rüzgarlı yerde mum mu yanar?
Ömer Hayyam'ın edebiyat tarihindeki yerini belirleyen, sonraki yüzyıllarda da İslam dünyasının en büyük şairlerinden biri olarak anılmasını sağlayan, yazdığı rubailerdi.
Ömer Hayyam, Doğu edebiyatında rubai türünün kurucusuydu. O günlerden bugüne dilden dile dolaşarak gelen sayısının iki yüz kadar olduğu tahmin edilen rubaileri, sonraki çağlara da damgasını vuran eserler oldu.
Niceleri geldi neler istediler
Sonunda dünyayı bırakıp gittiler
Sen; hiç gitmeyecek gibisin değil mi?
O gidenler de hep senin gibiydiler
Bu dünya kimseye kalmaz bilesin
Ergeç kuyusunu kazar herkesin
Hayyam, rubailerini yazarken oldukça kolay anlaşılan, akıcı ve açık bir dil kullandı. Yaşadıklarını ve gözlemlediklerini olduğu gibi dile getiren Ömer Hayyam'a göre en şaşmaz ölçü akıl ve sağduyuydu. İnsanoğlu, gerçeğe ancak akıl yolu ile ulaşabilirdi.
Hayyam, kendisinden sonra gelen pek çok şairi etkilemiş, rubai alanında tek örnek olarak benimsedi. Batı ülkelerinde adına birçok dernek kuruldu, rubaileri bütün Batı dillerine tercüme edildi.