Arama
Şair sultanlar içerisinde divanı olan ilk padişah: Fatih Sultan Mehmet
Çağ açıp çağ kapayan Fatih Sultan Mehmet, üstün başarılı devlet adamlığının yanı sıra, çok yönlü kişiliğinin bir tezahürü olarak güçlü bir şair olma özelliğine de sahipti. "Avni" mahlasıyla şiirler yazan Sultan, aynı zamanda Osmanlı padişahları arasında ilk divan sahibi hükümdardı. Peki cihan hükümdarı Fatih, yazdığı şiirlerde nasıl bir şair portresi ile karşımıza çıkar? İşte Avni mahlasıyla şiirler yazan Fatih Sultan Mehmed'in edebi yönüne dair detaylar...
"Gedâ-yı dilber olmak yeğ cihânın pâdişâsından"
"Sevgilinin kölesi olmak cihan padişahı olmaktan daha iyidir." mısrasında Sadi Şirazi ve Hafız etkisi açıkça görülmektedir.
Avni'nin etkisinde kaldığı bir diğer isim de veziri ve çok sevdiği şair Ahmet Paşa'dır. Ahmet Paşa'nın "Vay Gönül" redifli şiirine yazdığı nazire, bu etkiyi apaçık ortaya koyar.
"Sevdim ol dilberi söz dinlemedin vay gönül
Eyledin kendini âleme rüsva ey gönül
Sana cevr eylemede kalmaz o perva gönül
Cevre sabr eylemezsen nideyim hay gönül
Gönül, ey vay gönül, vay gönül, ey vay gönül"
Fatih'in 6 dil bildiği rivayet edilmekle beraber, özellikle Arapça'ya ve Farsça'ya, eserleri aslından okuyacak kadar vâkıf olduğu anlaşılmaktadır. Şiirlerinde Avnî, devrine göre sade ve duru bir üslup kullanmıştır. Kimi beyitlerinde konuşma diline yakın bir üslup kullanmıştır:
"Ben var iken gerek bana bu zevk u bu safâ
Bir gün gele ki görmeye kimse türâbumı"
"Ben hayatta iken bana zevk ve safa gerekir, bir gün geldiğinde kimse toprağımı görmesin."
Kimüñ kim bir büt-i sîmîni vardur
Eger şâh-ı cihân ise gedâdur
"Her kimin ki gümüş tenli bir sevgilisi vardır, cihan şahı da olsa ona köledir."
Avni bazı şiirlerinde, cihan padişahı olma rolünden tamamen sıyrılarak dünyanın geçiciliğini dile getiren aciz bir kul olarak karşımıza çıkar.
"Aşk içinde kimi var idem kime hâlim diyem
Düşman oldular seninçün dostum âlem bana"
"Aşk içindeyken kime halimi söyleyeyim, senin yüzünden dost cümle alem bana düşman oldular."
"Cevr-i dilber ta'n-ı düşmen sûz-ı firkat za'f-ı dil
Türlü türlü derd için yaratmış Allâhım beni "
"Sevgilinin yaptığı eziyetler, düşmanın ayıplaması, ayrılığın acısı, gönlümün zayıflığı. Allah'ım beni türlü dertlere uğratmak için yaratmış."
Bu beytiyle şair, şiir diliyle dertlerini sıralamıştır. Dünya, zevk için yaratılmadığından (inananlar için) daima dertli olunan yerdir. Bu yüzden âşık daima dertlere maruz bırakılmıştır.