Sezai Karakoç'un sevda yüklü şiiri ve ardındaki sır perdesi

Sezai Karakoç 22 Ocak 1933 yılında Diyarbakır'da dünyaya geldi. Çocukluğu Ergani, Maden ve Dicle ilçelerinde geçen ve 1938 yılında Ergani'de 3 ay ilkokul öncesi ihtiyat sınıfına devam eden Sezai Karakoç, ilkokulu 1944'te Ergani'de bitirdi. Daha sonra Maraş Ortaokulu'na parasız yatılı olarak kayıt oldu. 1947'de burayı bitirerek Gaziantep'te yine parasız yatılı lise öğrenimine başladı. Gaziantep Lisesi'nden 1950'de mezun edildi. Felsefe okumak istediği için İstanbul'a gitti. Babasının isteği ilahiyat fakültesiydi. Kendi parasıyla okuyamayacağını anlayınca, parasız yatılı kısmı bulunan siyasal bilgiler fakültesi sınavına girdi. Sınav sonuçlarını beklerken de felsefe bölümüne kayıt yaptırdı; şayet sınavı kazanamazsa felsefe tahsili yapacaktı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanarak başladığı yükseköğrenimini 1955'te fakültenin mali şubesinden mezuniyetle tamamladı. İşte tam da bu zamanlarda Mona Roza şiiri herkesin yüreğinde kendine yer buldu. Sezai Karakoç'un 14 kıtalık 'Mona Roza' şiirinin kıta başlarındaki harflerin yan yana getirilmesiyle ortaya çıkan 'Muazzez Akkaya'm' akrostişi, onlarca yıldır edebiyat çevrelerinde cevabını aradı durdu. Mona Roza, 'tek gül' anlamına geliyordu. Moza Roza şiiri yıllarca tam bir tam bir muamma olduğu ve Sezai Karakoç Usta da ketumiyetiyle gizemi daha da artırdığından, 'Sezai Karakoç – Muazzez Akkaya aşkı'na ilişkin öyle hikayeler anlatıldı ki... Bu efsanelerden birkaçını aktaralım. Anlatılanlara göre, Sezai Karakoç, üniversitedeyken bir okul arkadaşına sevdalanır. Fakat kendisini yakışıklı bulmadığı için ona bir türlü açılamaz. Bir gün cesaretini toplayıp aşkını Muazzez Hanım'a arz eder. Fakat reddedilince çok üzülür. Okullar tatil olur. Muazzez Hanım Geyve'de yazlıkta kalmaya başlar. Sezai Karakoç da tam karşısındaki yazlığın bahçesinde bahçıvan olarak çalışmaktadır. Ve her gün bahçeden karşılıksız sevgi duyduğu sevgilisini seyreder. Ona şiirler yazar. Gel zaman git zaman okul biter ve mezuniyet töreni yapılır. Mezuniyet törenindeyse Sezai Karakoç Mona Roza şiirini okur. Muazzez Akkaya ise tam karşısındadır. Şiiri bittikten sonra bir alkış tufanı kopar. Herkes bir daha okuması için ısrar eder. Ve tam üç kez, Sezai Karakoç bu şiiri art arda okur. Sahneden tam ineceği sırada Muazzez Hanım koşarak yanına gelir ve ona hala teklifinin geçerli olup olmadığını sorar. Sezai Karakoç, 'Senin aşkın artık benimkine yetişemez.' der ve hayır cevabını verir. Muazzez Hanım bayılır. Ertesi gün ise Muazzez Hanım'ın intihar ettiği duyulur. Bu efsanenin ilk versiyonudur. Sezai Karakoç bir kıza âşık olur, ama bunu ne o kıza ne de başka birine anlatabilir. Kız bir şeylerin farkındadır ama emin değildir. En yakın arkadaşı Sezai Karakoç'un şiire olan merakını biliyordur ve bir davete katılması için ısrar eder. O da kıramaz ve katılır. Programı sunan da o arkadaşıdır. Gecenin sonuna doğru söze başlayan arkadaşı, aralarında da güzel şiirler yazan birinin olduğunu söyler ve Sezai Karakoç'u sahneye davet eder. Sıkıla sıkıla çıkar Karakoç ve Mona Roza'yı okumaya başlar. Kız da ordadır ve nişanlanmıştır. Emindir artık emin olamadıklarından. Bakışırlar bir süre, sonra Karakoç daha fazla dayanamaz ve koşarak sahneyi terk eder. Kız arkasından koşar hemen. Yetişir Karakoç'a. Parmağındaki yüzüğü göstererek der ki 'Bir tek sözüne bakar, çıkarıp atarım.'. Sezai Karakoç da 'Artık senin aşkın benimkine yetişemez.' der. O gece kız intihar eder. Sezai Karakoç hala evlenmemiştir...' Efsanelerden bir tanesine ünlü şiar Cemal Süreya da dâhil olur. Rivayete göre, Cemal Süreyya ve Sezai Karakoç Muazzez Akkaya isimli bir kızı beğenirler. Bir iddiaya girerler. İkisi de Muazzez Akkaya'yı tavlamaya çalışacak, iddiayı kaybeden kişi, isminden bir harf eksiltecek. Eğer Süreyya kaybederse 'Süreyya' soyadı 'Süreya' olacak ancak Karakoç kaybederse soyadı 'Karkoç' olacaktır. Sezai Karakoç'un şiiri daha çok beğenilince Cemal Süreya sözünün arkasında durur ve soyadından bir harfi eksiltir. Peki Mona Roza şiiri ile ilgili bilinen gerçekler neler? Sezai Karakoç'un 14 kıtalık 'Mona Rosa' şiirinin kıta başlarındaki harflerin yan yana getirilmesiyle 'Muazzez Akkaya'm' akrostişi ortaya çıkmaktadır. Sezai Karakoç hiç evlenmemiştir, bu da doğrudur. Şehir efsanesinin tam aksine Muazzez akkaya esin kaynağı olduğu Mona Roza şiirinden hiç haberdar olmamıştı. Yıllar sonra Muazzez Akkaya'yı konuşturan isimler de aile dostu Geyveli şair Fahri Ersavaş ve Eşme köyünden yazar Şeref Elma olmuştu. Muazzez Akkaya (Giray) gerçekleştirdikleri söyleşide, Mona Roza ketumiyetini hala sürdüren Sezai Karakoç'un şiirindeki kadın olarak tüm söyledikleri büyük ilgi uyandırmıştı. Mesela iddia edildiği gibi konferans salonunda bir şiir okuduğunu hatırladığını aktarırken, salondan kaçtığı iddiasını reddetmekteydi: - Bir iddiada konferans salonunda size karşı şiir okuduğu, sizin ağlayarak salonu terk ettiğiniz söyleniyor... -Şiir gününde çıktı okudu gerçekten... -Bu şiiri mi okudu? Mona Roza'yı mı okudu? -Vallahi şu an onu bile hatırlamıyorum, hangisini okuduğunu... Ben de okul gecesi olduğu için gitmiştim, ama ne kaçtım ne de bir şey yaptım, sakin sakin oturdum. *MUAZZEZ AKKAYA KİMDİR? Orta okul mezunu memurlardan Hamid Akkaya ile Fitnat Hanım'ın kızıdır. 1930'da Geyve'de doğdu. 1949'da Kandilli Kız Lisesi'ni 'Pekiyi' derecede bitirdi. S.B.F.'nden mezuniyetini müteakip, Maliye Bakanlığı stajyer Memurluğuna tayin edilerek Devlet hizmetine girdi. Nisan 1955'te Karayolları Genel Müdürlüğü, Ağustos 1955'te tekrar Maliye Bakanlığı, Mart 1957'de Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü teşkilatlarında memurluklara girdi. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesi'nde fark sınavı verip sertifika aldığından, Ocak 1960'da Maliye Bakanlığı Hazine avukat stajyerliğine, sonra avukatlığına getirildi. Eylül 1964'de Eşi Orhan Giray'ın Tel-Aviv Mali Müşavirliğine nakli üzerine memuriyetten ayrılıp Tel-Aviv'e gitti. 1967'de yine eşiyle birlikte Türkiye'ye dönüp avukatlığa başladı. Ankara Barosu'na kayıtlı avukatlık yaptı. 7 Kasım 1958 Cuma günü S.B.O. 1944 yılı (2602 Sıra Numaralı) mezunlarından Orhan Giray ile evlendi; 9.6.1959 doğumlu Ayşegül Giray, 24.3.1961 doğumlu Ela Meral Giray adlarında 2 kızı ile 4.4.1967 doğumlu İhsan adında 1 oğlu vardır (1970). İngilizce bilmektedir. Bir aşkın şiirle vücuda gelişini gösteren bu eserde birçok giz de içerisinde kendini saklamıştı. Akrostişten başka, içerisindeki simgelerle Sezai Karakoç, Muazzez Hanım'a karşı narin duygularını dile getirmişti. Mona Roza şiiri 'Mona Roza siyah güller, ak güller / Geyve'nin gülleri ve beyaz yatak' diye başlar. Geyve orada ahenk sağlaması için bulunmuyordu elbette. Sonrasında Geyve'nin sırrı ortaya çıkar: Sezai Karakoç'un büyük aşkı Muazzez Akkaya meğer Geyveliymiş. Mona Roza şiirinde, 'Artık inan bana muhacir kızı / Dinle ve kabul et itirafımı' şeklinde iki dize mevcut. Muazzez Akkaya'nın, Geyve'ye sonradan yerleşmiş bir muhacir ailesinin kızı olduğu da sonradan ortaya çıktı. Birkaç yıl evvel, bir bankanın reklamında oynayan kadın, tüm edebiyat meraklılarının dikkatini çekti. O kadın, Sezai Karakoç'un büyük sevdası, 82 yaşındaki Muazzez Giray (Akkaya)'dan başkası değildi. Onu ekranlarda gören herkesin aklına şu soru geldi. Muazzez Akkaya, Sezai Karakoç'un gurur meselesi yaparak onu reddetmesinden sonra intihar etmemiş miydi? O hikâyenin efsane olduğu ortaya çıkınca Muazzez Akkaya, bir röportaj teklifini geri çevirmeyerek tüm merak edilen soruları aydınlattı. Muazzez Akkaya ve Sezai Karakoç'un aynı karede olduğu tek bir fotoğraf bulunuyor. O da okulun bir etkinliğinden kalmış. Muazzez Hanım, röportajında o bayram hakkında da açıklama yapıyor. 'İnek Bayramı, özel bir gündür. Okulun en sonunda bir inek getirirler. O sınıfın da ineğini seçerler. O, ineği gezdirir böyle. Yani çok çalışan, iyi notlar alan öğrenci, okulun etrafında böyle dolaşır, işte şarkılar söylenir, marşlar söylenir. O arada salonda da toplantılar yapılır, şiirler okunur, çok güzel geçer...' Röportaj esnasında Muazzez Hanım'a şöyle bir soru yöneltilir: ' Sezai Karakoç'un size yazdığı şiirin ne zaman farkına vardınız?' '-Ben o şiiri... Yazılmış benim hiç haberim bile yoktu, hatta Altan Öymen'in eşi Aysel bir sınıf aşağıdaydı sanırım. O söyledi. 'Sınıfınızda çok güzel şiirler yazan birisi var.' diye. Ben de öyle şiirlerle falan aram yoktur, matematiğe daha ilgiliydim. Derken açığa çıktı. Kendisi bir hayat kursaydı daha mutlu, huzurlu olurdum.' 'Kendisi hiç belli etmedi hakikaten. Ama ne zaman sınıfa girsem, tahtaya şiir yazardı. Bir de mantomu aşağıda hocaların olduğu yere asardık ve orada cebime hep şiirler gelirdi. Ama kim olduğunu bilmezdim. Ve aynı yazı tahtada da görünce onları Perihan diye bir arkadaş vardı, hatta ona da 'Bak aynı çocuk' falan diye... Sonradan kafama jeton düştü... Çünkü 1-2 defa karşılaştık, ilk zamanlar maliyenindi orası. Orada evliliğimi sorardı, ben de 'Gayet iyi gidiyor.' falan deyince, 'Benim de iyi gidiyor, neden iyi gitmesin' diye... O yazdıklarını biraz hissetmiştim ama şimdi daha iyi anlamış oldum.' 'Bir iddiada konferans salonunda size karşı şiir okuduğu, sizin ağlayarak salonu terk ettiğiniz söyleniyor... -Şiir gününde çıktı okudu gerçekten... Mona Roza'yı mı okudu? -Vallahi şu an onu bile hatırlamıyorum, hangisini okuduğunu. Ben de okul gecesi olduğu için gitmiştim, ama ne kaçtım ne de bir şey yaptım, sakin sakin oturdum.' Muazzez Hanım, Cemal Süreyya ile Sezai Karakoç arasındaki iddiadan haberi olmadığını dile getiriyor. 'Cemal Süreyya idi, 'y' harfini sonradan kaldırdığını biliyorum.' Orhan Giray çok efendi, saygılı birisiydi. Tabi aramızdaki sevgi çok kuvvetliydi, zaman geçtikçe yerleşti. Tabi çocuklarımız olunca onu perçinlediler. Çok güzel, huzurlu bir 48 sene geçirdik beraber. Güzel bir evlilikti bizim için. 'Gençliğin verdiği heyecanla yaşanmış bir histi, benim için de gençlikte kalmış bir hatıra. Sezai Karakoç, büyük bir şair! Bu ilgisi devam ediyor mu bilmiyorum, benim için tarihe mal olmuş bir aşk, bir şiir ve hep böyle de kalacak. Ben okuldan sonra mutlu bir evlilik geçirdim. O döneme ait fotoğrafların çoğunu imha ettim, keşke saklasaydım diyorum bazen. Kendisiyle hiç görüşmedim, 15 yıl önce bir arkadaşım görüşmüş, onun aracılığıyla haber aldım. Kendisine, bana olan sevdasına, aşkına hep saygı duydum. Okul yıllarında da bana olan ilgisini fark etmiştim. Bu şiiri yazdığını da biliyordum ama ben aynı yakınlığı duymamıştım. Belki bir yerde karşılaşırsak bir merhaba derim. Allah hepimize uzun ömür versin.' Ketumluğu, vakarı, onuruna düşkünlüğü, içe kapanıklığı, aşırı kırılganlığı ve küskün bir çiçek oluşuyla tanınan Sezai Karakoç'un, tam 50 yıl Muazzez Akkaya hakkında tek bir kelime etmedi. En sonunda o da arkadaşlarının sorusu üzerine ilk ve son kez konuştu. '19 yaşındaydım. Heyecanlı bir genç. Şiirde yeni bir dönem başlamıştı. Ölçüsü olmayan vezinsiz, kafiyesiz şiirler yazılmaya başlanmıştı. Hece ölçüsü de bitmişti. Serbest şiir yazılıyordu. O dönemin bu serbest şairleri, eski dönemleri kötülüyordu. Tabi isterdim ki öz edebiyatımız olan divan edebiyatı ile yazılabilsin şiirler. Ama tek başıma ben aruzu getiremem ya. Aruzu geçtim hece de gidiyordu artık. O dönem dedim ki hece ile bir şiir yazayım. Bu serbestçi şairler divanla dalga geçiyordu. Gül bülbül, gül bülbül başka bir şey yok diyorlardı.' 'O dönemde şiirlere yabancı isim verme geleneği vardı. Birde bu serbestiler gül ile dalga geçince bende ''Mona Roza'' koydum şiirin adını. Tek gül anlamında bir şey. Tamamıyla kendimi denemek için yazdım şiiri. Akrostiş şiir yazma modası vardı bir de. Genç şairler çok hevesliydi akrostiş şiirler yazmaya. Ben de gencim tabi, hem hece ölçüsüyle olsun hem de akrostiş olsun diye bir şiirde ben kaleme aldım. Okuldan bir arkadaşımın ismiyle yazdım.' Bir gün mülkiyede o zaman ikinci sınıftayım Ankara'nın meşhur bir kırı var Söğütözü diye oraya gittik. Bir bahar günüydü, 20 Nisan. Yazdığım şiirden birkaç yakın arkadaşım haberdardı. O kır gezisinde oku diye tutturdular. Tabi diğerleri de oku dinleyelim deyince ısrarlı oldular okudum. Tabi beğendiler. Sonra döndük akşam. Öbür gün bizimle birlikte kır gezisine katılan 3. sınıflardan bir arkadaş vardı yanıma geldi. Kendisi mülkiye de Yeşilay başkanı idi. Ben de içkiye karşı diye severdim bu kişiyi. 'Şiiri herkes çok beğendi. Ama kimse 30 sene boyunca akrostiş olduğunu fark etmedi. Ben şiirimi kıta olarak yazdığım için kimse anlamamıştı akrostişi. Bir gün Hisar Dergisi kapanınca, Hisar Dergisini anmak isteyenler bir araya gelmişti Ankara'da. O buluşmada Hisar dergisinin sahibine bir arkadaşı benim şiirim üzerine konuşulurken ''o şiir akrostiş'' demiş. Tabi Hisar'ın sahibi şaşırmış ''ya olur mu öyle şey diye''. Ta 30 yıl sonra tartışmaya başlamışlar. Hadi bakalım demişler şiire. Sonra incelemişler akrostişi fark etmişler tabi. Sonra o dergi sahibi bunu radyo da anlattı ''Şiir akrostiştir'' diye. Tabi bu durum benim kulağıma da çalındı. Ama sanmayın o adam şiiri inceleyip de şiirimin akrostiş olduğunu anladı. Bu olaydan iki hafta önce bir yakın arkadaşıma şiirin akrostiş olduğunu açıklamıştım. O da yakınına paylaşmış. Öyle öyle derken çıktı durum ortaya. Yoksa bir 30 sene daha beklerlerdi şiiri anlamak için.' 'Şiirin akrostiş olduğu çözüldü. Sonra da herkes bir rivayet uydurdu. Şiiri mülkiye de okumuşum da birisi intihar etmiş. Ne şiiri mülkiye de okudum. Ne de birisi intihar etti. Şairinin reddettiği şiir diyorlar. Hepsi uydurma. Birisi benim yüzümden intihar etse ben yaşayabilir miyim? İşte böyle, bir daha bu şiirle ilgili hiçbir şey söylemeyeceğim, ilk ve son…' (22 ve 26'ıncı fotoğraflardaki renkli harfleri sırasıyla birleştirin) Mona Rosa. Siyah güller, ak güller. Zeytin ağaçları, söğüt gölgesi, Zaman ne de çabuk geçiyor Mona. Kırgın kırgın bakma yüzüme Rosa. Altın bilezikler o kokulu ten

Sezai Karakoç'un sevda yüklü şiiri ve ardındaki sır perdesi

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler

Arama

Sezai Karakoç'un sevda yüklü şiiri ve ardındaki sır perdesi