Arama
Sözün en zarif hali şiirleri anlamamız için bilmemiz gereken terimler
Düz kelime anlamına ek olmak üzere ya da yerine anlamlar oluşturmak için dilin ses estetiği veya ses sembolizmin yanında ölçü gibi estetik ve ritmik özelliklerini de kullanan bir edebiyat türü olan şiir, medeniyetimizin yapı taşlarından biridir. Medeniyetimizin çağlar boyunca şiirle haşır neşir oluşu, bu türe ait geniş bir terminolojinin de ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Peki, sözün en zarif hali şiirleri anlamamız için bilmemiz gereken terimler nelerdir? İşte şiirle ilgili terimler…
📌DİBÂCE: Çoklukla mensur, bazen de manzum eserlerin başında yer alan, eserlerin yazılış nedenini açıklayan başlangıç kısmı. "Önsöz, mukaddime, medhal, sözbaşı, başlarken, birkaç söz" gibi sözcükler de dibâce karşılığıdır.
"Ey neş'et-i hüsni aşka te'sîr kılan
Aşkıyla binâ-yı kevni ta'mîr kılan
Leylî ser-i zülfini girih-gîr kılan
Mecnûn-ı hazîn boynına zencîr kıla
Dutsam taleb-i hakîkate râh-ı mecaz
Efsâne behânesiyle arz itsem râz
Leylî sebebiyle vasfun itsem âgâz
Mecnûn dili ile itsem izhar-ı niyaz
Lutf ile şeb-i ümîdümi rûz eyle
İkbâlümi tevfîk ile firûz eyle
Leylî kimi lafzumı dil-efrûz eyle
Mecnûn kimi nazmumı ciğer-sûz eyle"
Fuzuli'nin Leyla vü Mecnun Mesnevisinin Dibaçesi ( Manzum dibaçe örneği)
📌DİVAN: Divan edebiyatında şairlerin belli bir düzene göre şiirlerinin toplandıkları yapıt.
📌DÜBEYT: "İki beyit" anlamındadır. Divan edebiyatındaki rubai türünü belirtmek için kullanılır.
"Erbâb-ı tarikata tarikat gamdır
Ashâb-ı hakikata hakikat gamdır
Tafsile ne hacet ey diî-i şûride
Fihrist-i ceride-i muhabbet gamdır." (Azmizâde Haleti)
📌BİÇEM: Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi, üslup, tarz, stil.
