Arama
Türk lehçelerinde "ev"
Türk gelenek ve göreneklerinde evin değeri, yeri ve önemi bambaşkadır. Eski Türkçeden itibaren dilimizden düşmeyen ve hayatımızın merkezinde olan evler, Türkiye Türkçesi dışındaki diğer lehçeler tarafından da korunmuş ve ortak kelimeden biri olmuştur. İşte Türk lehçelerinde ev sözcüğünün karşılıkları...
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Ev- Öy
◼ Oğuz (güneybatı) grubunun mensubu olan Türkmen Türkçesi, aynı grupta olduğu diğer Türk lehçelerine göre farklılıklar göstermektedir.
◼ Bu lehçede "ev" kelimesi, "öy" olarak karşımıza çıkmaktadır.
➡NERGİZ
Öylerinin keyni arpa,
Atlı geçer gürpe-gürpe,
Enesi gızından körpe
Çıkar, bakar yola Nergiz.
Öylerinifi keyni çogan,
Gulpacıgm yanı boğan
Gayşarılıp, maya sağan,
Çıkar, bakar yola Nergiz
➡NERGİS
Evlerinin önü arpa,
Atlı geçer, çatır çatır,
Anası kızından körpe,
Çıkar, bakar yola Nergis.
Evlerinin arkası çogan1
Saç örgüsünü yeni bağlayan,
Eğilip maya sağan,
Çıkar, bakar yola Nergis.
Türkmen Türkçesi şiiri
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Ev- Ev
◼ Oğuz grubunun pek bilinmeyen lehçesi olan Gagavuz Türkçesi, mensubu olduğu grup ile benzer özelliklerini bünyesinde bulundurur.
◼ Bu duruma en güzel örnek ise "ev" kelimesidir.
➡ Evdeki esap çarşıya uymas.
➡ (Evdeki hesap çarşıya uymaz.)
Gagavuz Atasözü
KARAÇAY- MALKAR TÜRKÇESİ
Ev- Üy
◼ Kafkasya'daki belli başlı Türk toplulukları tarafından konuşalan Karaçay- Malkar Türkçesinde "ev" kelimesi, "üy" sözcüğü ile karşılık bulmaktadır.
➡Aman adam aşhılıknı terk unutur,
Amanna igilik etsen, üyüne sav barmazsa,
➡(Kötü adam iyiliği hemen unutur,
Kötüye iyilik edersen evine sağ gitmezsin.)
Karaçay- Malkar Atasözü
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Ev- Öy/Üy
◼ Rusya sınırları içinde varlıklarını sürdüren Başkurt Türklerinin konuştuğu Başkurt Türkçesinde "ev" kelimesini "öy veya üy" kelimeleri ile karşılık bulmaktadır.
↪Başkurt Türkü yazar Ayaz İshaki'nin "Eve Doğu" anlamına gelen "Üyge Taba" adlı romanını okumanızı tavsiye ederiz.
➡ Aldavsının öyö yanğan-berav za ışanmağan.
➡ (Yalancının evi yanmış da kimse inanmamış.)
Başkurt Atasözü
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Ev- Üy
◼ Kazakistan ve Özbekistan ile sınır komşusu olan Karakalpak Türklerinde "ev" kelimesinin karşılığı "üy" sözcüğüdür.
➡ Jalkav, öz üyine özi konak.
➡ (Tembel, kendi evinde misafir.)
Karakalpak Atasözü