Arama
Türk lehçelerinde "gece"
Eski Türklerde gece ve gündüz kavramları kutsal sayılmış ve bu minvalde sözlü gelenek ürünleri ortaya çıkmıştır. Sözlü kültür ögesi olan gece kelimesi, Türk topluluklarının farklı yerlere göç etmesi ile çeşitli şekillerde adlandırılmıştır. İşte, dünyanın dört bir yanında varlığını sürdüren Türk lehçelerinde gece sözcüğünün karşılıkları...
KUMUK TÜRKÇESİ
Gece-Geçe
◼ Kuzey Kafkasya'da yaşamlarını sürdürmeye çalışan en kalabalık Türklerden olan Kumuk Türklerinin konuştuğu Kumuk Türkçesinde "gece" kelimesini "geçe" sözcüğü ile ifade etmektedirler.
➡ Geçe yürügen erten süyüner.
➡ Gece yürüyen sabah sevdir.
(Bugünün işini yarına bırakma.)
NOGAY TÜRKÇESİ
Gece-Keşe
◼ Nogay Türkleri, Kumuklardan sonra Kuzey Kafkasya'da sayı bakımından çok olan Türklerdir. Bu Türk topluluğunun kullandığı Nogay Türkçesinde "gece" kelimesini "keşe" sözcüğü karşılamaktadır.
Yatsa dosay tura almaş
Karanada karmafüap,
Kete kırga şıga almaş.
Yatsa birden kalkmaz.
Karanlıkta gayret edip,
Gece kıra çıkamaz.
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Gece-Gece
◼ Güneybatı Türkçesinin Moldova'daki temsilcisi olan Gagavuz Türkçesinde "gece" sözcüğü Türkiye Türkçesi ile aynıdır.
➡ Gündüz aazını kapa, gece kapunu kilitle.
➡ (Gündüz ağızını kapa, gece kapını kilitle.)
Gagavuz Türkçesi atasözü
AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
Gece-Geçe
◼ Oğuz grubunun temsilcisi ve Türkiye'ye diplomatik açıdan en yakın Türk devleti olan Azerbaycan Cumhuriyeti'nde konuşulan Türkçe olan Azerbaycan lehçesinde "gece" kelimesi aynı şekilde ve anlamda kullanılmaktadır.
Sübh olunca geceler darğa kimi,
Yatmayır, qır-qır edir qarğa kimi.
Pazar yeri bekçisi gibi, sabaha kadar yatmıyor,
Karga gibi gır-gır ediyor. (kitap okuyor)
Mirze Elekber Sabir'in şiirinden
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Gece-Gice
◼ Güneybatı (Oğuz ) grubunun güneydeki temsilcisi olan Türkmen Türkçesinde "gece" sözcüğü eve "gice" halini almıştır.
Ağaç başında narım,
Düybünde intizarım,
Gice düyşüme girse,
Gündiz görence yarim.
Ağaç başında narım,
Gündüz intizarım.
Gece düşüme girse,
Gündüz gördüğüm yarim.
Türkmen Türkçesi Halk aydımları (şarkıları)