Arama
Türk lehçelerinde "misafir"
Türk örf-adetlerine göre misafir, her daim kutsal olarak kabul edilmiştir. Konukları yedirme, içirme ve evde ağırlama milletimizin misafirperveliğinin bir göstergesidir. "Misafire yiyecek olmasa da sıcak ve samimi sohbet yeter" Kazak atasözü de bu konuya verilen ehemmiyeti gözler önüne serer. Peki önem verilen ve değerli manalar yüklenen bu kelime, diğer Türk lehçelerinde nasıl karşılık bulmuştur?
KARAÇAY- MALKAR TÜRKÇESİ
Misafir - Konak
🔹 Kuzeybatı Türk lehçelerinden biri olan Karaçay- Malkar Türkçesinde de Eski Türkçeden günümüze kadar ulaşan pek çok sözcük vardır.
🔹 Onlardan biri de "konak" sözcüğüdür.
➡ İgi konak kelse mal ölür, aman adam kelse adam ölür.
➡(İyi misafir gelse hayvan ölür, kötü adam gelse adam ölür.)
➡Konağı coknu, şohu cok.
➡(Misafiri olmayanın dostu yoktur.)
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Misafir - Konak
🔹 Özbekistan'a coğrafi olarak yakın olan Karakalpak Türkçesi, lehçeler arası benzerliğe en güzel örnektir.
🔹 Bu lehçeye Eski Türkçeden günümüze kadar ulaşan birçok sözcük bulunmaktadır. Bunlardan biri "konak" kelimesidir.
➡Jalkav, öz üyine özi konak.
➡ (Tembel, kendi evinde misafir.)
Karakalpak Atasözü
KAZAK TÜRKÇESİ
Misafir - Qonaq
🔹 Kıpçak grubunda yer alan Kazak Türkçesinde diğer lehçelerde de yaygın olan konak sözcüğü bulunur. Bu lehçede "qonaq" şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
➡ Biy bolmasañ bolma, Biy tüsetin üy bol.
➡ (Hakim olmayacaksan olma, hakimin misafir olacağı ev ol.)
KAZAN TATAR TÜRKÇESİ
Misafir - Qunaq
🔹 Kuzeybatı Türkçesinin temsilcilerinden olan Kazan Tatarları, kendi grubundan bulunan lehçelerde olduğu gibi misafir kelimesine karşılık olarak "qunaq" sözcüğünü kullanmaktadırlar.
➡Altı kunak - altı kaza, ceyveli konak yartı kaza.
(Atlı misafir altı afet; yaya misafir yarım afet.)
➡Avızdan rizık tüşse, kunak kile.
(Ağızdan rızık düşse misafir gelir.)
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Misafir - Konak
🔹 Kırgız Türkçesi, Kıpçak grubunda yer alan bir lehçedir. Bu lehçede kuzeybatı (Kıpçak) grubundaki lehçelerdeki gibi misafir kelimesini "konok" sözcüğü karşılar.
🔹 Fakat bu Kırgız Türkçesinin yuvarlaşma özelliği ile ünlülerinde farklılaşma görülmektedir.
Men Kırgızmın kenebey cürö bergen,
Kenebestik süt menen koşo kelgen.
Erteñkisin oyloboy konok kelse,
Tamagının çüygünün aga bergen.
(Ben Kırgızım umursamadan gezip duran,
Umursamazlık süt ile birlikte geldi.
Yarınını düşünmeden konuk gelirse,
Yemeğinin en lezzetlisini ona veren.)
Men Kırgızmın (Ben Kırgızım) Şiiri- Kaçkınbay Artıkbayev