Türkiye'nin roman haritası

Bazı eserler ve yazarlarla bazı şehirler, mekânlar özdeşleşir. Ferit Edgü'nün O'su nasıl Hakkâri ise Sabahattin Ali'nin Kuyucaklı Yusuf'u da o kadar Balıkesir'dir hafızalarda. Bundan yola çıkılarak hazırlanan bir proje son zamanlarda sosyal medyada dikkat çekti: Türkiye Roman Haritası... Edebiyatsever Ayşenur Göğebakan meşakkatli bir çalışmadan sonra Türkiye roman haritasını çıkardı. Her şehri mesken tutan romanlardan oluşan harita, edebiyatseverlerin katkılarıyla günden güne yenileniyor. İşte edebiyatseverleri kısa bir yolculuğa çıkaran Türkiye'nin edebiyat güzergâhı… Orhan Kemal'in en güçlü romanı olan 'Bereketli Topraklar Üzerinde', emekçilerin kendi küçük ve dar dünyalarında verdikleri mücadeleyi, sabırla derlenmiş gözlem eşliğinde konu edinir. Roman; tarihi ve sosyal gerçekliği bir arada vererek, okuyucunun hafızasından çıkmayacak tarihi bir anıyı en ince ayrıntısına kadar işler. 'Ya vermeli canını insan için, ya da etmemeli kalabalık dünyamıza!' 'Kul acımaz bunlara, Allah acımaz. Allah'ın unuttuğu insanlardır bunlar! Peygamberler kitaplar dolusu sabır, tevekkül, kanaat getirmişlerdir bunlara. Hiçbir işe yaramayan, hiçbir işe yaramayacak olan sabır, tevekkül, kanaat! (…) Değdiği yeri köz gibi yakan güneş tam tepededir. Irgat adı altındaki birtakım insanlar değil, paçavra yığınları beklemekten usanır. Birden deli bir sağanak… Ortalık sel sele gider. Ardından güneş. Tırnağına kadar sırılsıklam paçavra yığınlarından dumanlar tütmeğe başlar. Peygamberler kitaplar dolusu sabır getirmiştir Allah adına! Yağmurda ıslana, güneşte tüte kururlar. Torbalardaki tandır, yufka dürümleri tükenip çarşı ekmeğine verilecek son kuruşlar da suyunu çektikten sonra, aç çocukların feryadı göğe yükselir. [Önemli değildir. Peygamberler Allah adına sabır getirmişlerdir ya, hiç önemli değildir aç çocukların göklere yükselen feryadı. Ölseler bile ne? Öte dünya vardır, birer kuş gibi uçacaklardır Cennet-i âlâ'ya.' Everest Yayınları, 2014, s. 178 Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal, toplumcu gerçekçi, Türk romancısı ve oyun yazarı. Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar; roman, hikâye, oyun, şiir gibi farklı tarzlarda birçok esere imza atmış olsa da daha çok romancılık yönü ile tanınmıştır. Bereketli Topraklar Üzerinde, kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Fahri Erdinç'in yayımlanan ilk romanı 'Alinin Biri', 1958 yılında Sofya'da yayımlanır. Erdinç, eserin sonuna tarih ve yer (Ekim 1957, Sofya) belirtir. İlk baskısı 1958 yılında Sofya'da yapılan 'Alinin Biri' isimli romanın Türkiye'deki ilk baskısı 1979 yılında çıkar. Türkiye tarihinden bir kesit sunan Fahri Erdinç, ülkemizin tarihsel gelişim içindeki gerçekliğini; emekçi köylünün toprak özlemini öne çıkarır. Romanda, sıradan bir Anadolu insanı olan Ali'nin öyküsü anlatılır. Nerde yatar Mehmetçik? Burda mı? Hayır, Mehmetçik kırda yatar. Mapusta yatar… Türk gibi kuvvetli, aslan gibi müthiş mi Mehmet? Evet, toprağından eloğlunu kovan her millet gibi kuvvetli, dişisini koruyan her mahlûk gibi aslan Mehmet… Kahramandır, alamıyacağı kale yoktur Mehmedin değil mi? Elbette! Sen ona yalnız iki tayın ver ve gösteriver alınacak kaleyi! Ama umudu esir bulunsun o kalede Mehmedin. Mehmet ölürse de umut ölmez. Ne ettiyse umudu etmiştir zaten ona. Asker doğduğundan değil, insan doğduğundan. İnsan doğar da asker ölür Mehmet. Dirisi gazi, ölüsü şehit. Sonra Mehmeti nutuklara geçirenler yaşayıverirler onun yerine. Bir taş dikerler de tepenin üzerine, burada yatıyor derler, kalbimizde yatıyor derler. Mehmet taşın altında yatar. Yüreciği taş kesilmiştir, amma o yüreğin içinde yine umudu yatar. Umudu da ne ki? Ne olsun. Artık en nihayet tüfek çatılacak, desinler. Bu dolaklar, bu kanlı ruba, bu kabalak atılacak desinler. Mehmet nice yıllar çözmediği dolakları çıkarsın. Kuş olup uçsun köye, o viran haneye varsın. Viran olsun ama bacasından duman eksik olmasın. Aşına bir daha felek ağu katmasın. Yarı ömrü geçmesin gurbet elde, yarı ömür mapuslarda yatmasın. Yordam Yayınları, 2007, s. 32. Fahri Erdinç, Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi geleneğinden gelir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında, kenarda kalmış ve unutulmaya yüz tutmuş bir yazardır. 40 Kuşağı olarak anılan edebiyatçılar arasında, sanat yaşamı Sabahattin Ali ve Nâzım Hikmet'le usta-çırak ilişkisi içinde gelişen, öykü ve roman alanında verdiği ürünlerle edebiyat tarihinde yer edinmiştir. Özellikle üretken çağında Bulgaristan'a yerleşmesi Türk edebiyatında adına fazla rastlanılmamasına neden olur. Alinin Biri, kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Mahmudo ile Hazel'de üretim ilişkilerinin gelişmesiyle başlayan toplumsal değişimler, iki insanın öyküsüyle birlikte anlatılır. Yaz boyu didinip duran Saragöl insanı, güz gelince doğaya teslim olur: Güze kadar dirliğini toplayamayan yandı demektir. Yanıp kavruldu demektir. Ölmez. Ölmekten beter yaşar. Güz yağmurlarının dalından amansız kış bastırır. O zaman bir mahpusluk çöker Saragölün üstüne. Tam yedi ay. Dile kolay. Umut tezeğe kalır. Saragöl insanı hayvanıyla kapanır içeri. İnsan – tezek, hayvan – saman. İşte budur Saragöl. Kış biter, bahar gelir. Bahara tezek de biter, saman da. İnsanla hayvansa tükenmez, azalır. Yaza binlerce ağıt, binlerce acıyla girerler. Umutsuz, yılgın. Başlar hayın toprakla delice bir uğraşı. O eker, toprak vermez. Yağmur gider bilinmeyen yerlere. Murat. Hayın Murat, vefasız Murat. Akar gider Saragöl ovasından. Yanına, yöresine damlasını kaptırmaz. Yeminlidir yüzyıllardan bu yana. Yar Yayınları,1973, s. 27. Ömer Polat kimdir? Ömer Polat Türk yazar. 1943 yılında Ağrı'nın Tutak ilçesine bağlı Sincan Köyü'nde doğdu. Erzurum Atatürk Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünde okudu. Bir süre Ankara'da bir ortaokulda Almanca öğretmenliği yaptı. Şimdi Almanya'da bağımsız yazardır. Mahmudo ile Hazel, kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Ankara, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun 1934 yılında yayımlanmış olan bir romanıdır. Roman üç bölümden oluşur; birinci bölüm: Kurtuluş Savaşı; ikinci bölüm: Cumhuriyetin kuruluş yılları; üçüncü bölüm: Cumhuriyet sonrasının 14 ve 20. yılları… 'Burası: 1921'de Ankara'nın yanı başında akan bir dere kenarıdır. 1921 Ankarası. Hanımefendi, dört beş yıl sonra, bu basit cümle, size Kitab-ı Mukaddes'ten bir satır gibi gelecek, ve buna karışmış olmak size, hayatınızın yegane manası gibi görünecek. Genç adamın sesi, perde perde yükseliyordu. Selma Hanım'ın yanında oturan hanımlar hayretle kulak kabartmaya başladılar. Konuşan da bunun farkına vardı. Sesini yavaşlattı: 'Ankara; yalnız bu değil,' dedi. 'Ankara, bizim için emsalsiz bir 'energi' mektebi olmuştur. Sarp, yalçın ve çetin Ankara, içinde her rahattan mahrum olduğumuz, içinde zahmet, meşakkat çektiğimiz Ankara, bize sabrı, tahammülü ve inkişafımıza engel bütün zıt kuvvetlerle geceli gündüzlü çarpışmayı öğretiyor, sert bir örs gibi irademizi durmaksızın dövüyor, Nietzsche'nin dediği gibi burada 'muttasıl kahramanca ve tehlikeyle yaşıyoruz'. Bundan güzel hayat olur mu? Dünyanın hangi noktası buradan daha enteresandır?' İletişim Yayınları, 2009, s. 81. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar ve diplomat. Roman, öykü ve makaleleri ile Türk toplumunun Tanzimat'tan bu yana geçirdiği değişiklikleri anlatmış bir yazardır. romanlarında Batılılaşma özentilerini eleştirerek Anadolu gerçekliğinin değerini anlatan önemli yazarlarımızdan biridir. 27 Mart 1889'da Kahire'de doğan Yakup Kadri, ilköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği Manisa'da başladı. 1903'te İzmir İdadisi'ne girdi. Babasının ölümünden sonra annesiyle yine Mısır'a döndü, öğrenimini İskenderiye'deki bir Fransız okulunda tamamladı. 1908'de başladığı İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmedi. 1909'da arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla Fecr-i Âti topluluğuna katıldı. 1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de üç yıl kadar kaldı. İstanbul'a döndüğünde İkdam gazetesi yazarı olarak Millî Mücadele'yi destekleyen yazılar kaleme aldı. 1923 yılında Mardin, 1931'de Manisa milletvekili oldu. Bir yandan gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü. Ankara kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Nabizâde Nâzım'ın 1890'da yayınladığı gerçekçi köy romanı olan Karabibik, realizmin bütün koşulları göz önünde bulundurularak yazılmış olup, Türk edebiyatında bu akımın başarılı ilk örneğidir. Yazar, kitabının önsözünde şöyle der: 'Hakikiyun mesleğinde (realistlerin yolunca) yazılmış roman mütalaa etmemiş iseniz işte size bir tane ben takdim edeyim.' Roman, ilk Türkçe köy romanı olarak kabul edildiği için Türk edebiyatında önemli bir yeri vardır. Eser, roman değil, uzun öykü olarak da değerlendirilebilir. Antalya'nın bir köyünde yaşayan Karabibik adlı köylünün yaşam mücadelesini konu edinir. Güneş ufk-ı şarkîyi teşkil eden tarafta, güya denizden çıkıyormuş gibi Bahr-i Sefid'in donuk, durgun sathından doğru yükselmekte idi. Temre ovası gecenin ayazı içinde uyuşmuş çilenmiş kalmış iken güneşin henüz mail ve zayıf olarak intişar eden şuaatının tesiratı sayesinde ısınmaya başlamıştı. Arkada Mira silsile-i cibalinin sekiz yüz metre rakımı bile tecavüz eden sivri, çıplak tepeleri kar ile mestur bulunmakta idi. Mevsim şubat iptidaları olup Karabibik'ten evvel davranmış olanların tarlalarında yarım karış kadar yemyeşil ekinler başkaldırmış idi. Kasbar Matbaası, Asır Kütüphanesi Romanlarından, 1307, s. 6 Nabizâde Nâzım Tanzimat dönemi Osmanlı-Türk yazarıdır. Şiir, anı, hikâye, roman türlerinde ve bilimsel konularda eserler veren Nabizade Nazım, ilk Türkçe gerçekçi köy romanı olarak kabul edilen Karabibik'in ve Türk edebiyatındaki ilk psikolojik roman denemesi olan Zehra'nın yazarıdır. Nabizade Nâzım'ın şiirlerinde işlediği temalarda doğa ilk sırada gelir. Doğa şiirleri ve özellikle doğayı anlatma girişimi Abdülhak Hamit'in 'Sahra' adlı şiir eserinden sonra yaygınlaşmaya başladı. Özellikle ara nesil denilen edebiyatçılar kuşağında doğa manzaralarının tasviri şiirin ana konusu oldu. Ara nesil şairleri, çoğunlukla tablolardan hareket ederek manzaralar çizmeye (anlatmaya) çalışmışlardı. Keza aynı özelliği Nabizade Nâzım'ın doğa tasvirlerinde de görülür. Karabibik kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Toplumcu gerçekçi sanat anlayışı doğrultusunda ürünler veren Samim Kocagöz, hikâyelerinde genellikle Ege bölgesinde yaşayan insanların sorunlarını anlatır. Kurtuluş Savaşı′nı belgesel roman tarzında, destansı bir anlatımla işleyen Kocagöz, romanlarında ve hikâyelerinde olduğu gibi toprak sorununu dile getirmiştir. Topraksız ya da az topraklı kesimin ilerleyen teknoloji karşısında içine düştüğü sıkıntıyı ′Bir Karış Toprak′ta anlatır. 'Yörüklere gelince, ne padişahı ne de ağası, onları adamdan saymaz. Sözün kısası, Osmanlı köylüsünün, Türkmen Yörüğünün, Anadolu toprağında sözü geçmez. Bunu böyle kafana koy oğlum; ayağını ona göre denk al. Benden söylemesi… Rahmetli babandan duyduğumu sana deyiverdim. Yasa böyle kurulmuş.' (Ataç Kitabevi Yayınları, 1964, s. 106.) Samim Kocagöz kimdir? Samim Kocagöz, Türk romancı. 1942'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. 1942-1945 arasında Lozan Üniversitesi'nde sanat tarihi eğitimi aldı. Türkiye'ye döndükten sonra bir süre İzmir Ticaret Okulu'nda edebiyat, Devlet Konservatuvarı'nda sanat tarihi dersleri verdi. İlk öykülerini, 1939 -1940 yıllarında yayımladı. Samim Kocagöz'ün sanat anlayışı 'sanat yaşam içindir.' biçiminde özetlenebilir. O, doğup büyüdüğü, yaşadığı, iyi bildiği yöreyi, insanlarını anlatır. Edebiyatımızda 1940'lı yıllarda filizlenmeye başlayan yeni edebiyatla kendini duyurdu, 'Milli Mücadele'yi romanlaştıran bir yazar olarak da adını yaygınlaştırdı. İlk basımı 1937 yılında 'Yeni Kitapçı' tarafından basılan roman, Sabahattin Ali'nin roman türünde ilk eseridir. YKY tarafından ilk olarak 1999 yılında basılan roman günümüzde YKY (Yapı Kredi Yayınları) tarafından basılmaya devam eder. 1985 yılında Sinema filmine uyarlanan romanın filminde Talat Bulut, Derya Arbaş ve Ahmet Mekin'in rol almış, filmin yönetmenliğini ise 'Feyzi Tuna' üstlenmiştir. Kuyucaklı Yusuf konusu itibariyle ailesinin katledilmesiyle sahipsiz kalan dokuz yaşındaki Yusuf'un olayı soruşturmak için Kuyucak'a gelen Nazilli Kaymakamı Selahattin Bey tarafından evlatlık alınması ve çocuğun daha sonraki hayatı anlatılmaktadır. Edebiyat eleştirmenlerine göre Yusuf karakteri, köyden şehre göç edip şehir hayatına uyum sağlayamayan insan tipinin habercisi olarak değerlendirilir. 'Edremit, üç tarafını saran Çamtepe, İbramcaköy ve Tavşanbayırı isimli üç yamaca yaslanan büyükçe, şirince bir kasabaydı. İki küçük dere, kasabanın içinden ve kaldırımlı sokakların ortasından gelerek Aşağıçarşı dedikleri yerde birleşiyor, sonra biraz ilerde kasabayı yalayıp geçen Büyükçay'a kavuşuyordu. Tepelerden birine çıkıp bakıldığı zaman, görülen manzara ender bir şeydi: Damların yosun tutan ve kararan kiremitlerini nihayetsiz dut, erik ve iri yapraklı incir ağaçlan örtmeye çalışıyor, derelerin kenarını beyazımtırak yapraklarıyla uzun kavaklar, bazı yerlerde kopan bir şerit halinde ve yalnız kenar mahallelerde takip ediyor; bunların arasında belki yirmiden fazla minare, bembeyaz yükseliyor ve uzaktan bakan bir göze, tıpkı kavak ağaçları gibi hafif hafif sallanıyor hissini veriyordu. Yukarıçarşı'daki Kurşunlu Cami'nin iri kubbesi daima donuk bir ışıltı ile parlıyordu. Kasabanın panoramasında, bir tablodaki kadar ahenk ve uygunluk vardı. Bu, ağaç, minare ve kiremit kümesinin etrafını ayva ve diğer meyva ağaçlarından ve ova tarafında bağlardan ibaret açık yeşil bir çember sarıyor; onun etrafında da siyah yapraklı zeytinlerin daima kıpırdayan halısı göz alabildiğine uzanıyordu.' Yapı Kredi Yayınları, 2012, s. 19. Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebi kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. 25 Şubat 1907 tarihinde, bugün Bulgaristan sınırları içindeki Gümülcine kazası Eğridere köyünde doğdu. İlköğrenimini Üsküdar, Çanakkale ve Edremit'te yaptı. 1927'de,Balıkesir Muallim Mektebi'ni bitirdi. Aynı yıl Yozgat Cumhuriyet İlkokulu'nda öğretmen oldu. Sabahattin Ali ilk şiirlerini, Balıkesir Muallim Mektebi'nde okurken Irmak ve Çağlayan dergilerinde yayınladı.(1926) Farklı coğrafyalarda bulunan Sabahattin Ali, çevresindeki insanları ve mekânları eserlerine iyi yansıtan bir yazardan. Yazarın eserlerindeki birçok kurgusal kahramanın gerçek hayattaki kişilerin yansımasıdır aynı zamanda. 'Kuyucaklı Yusuf' romanında babası, Ali Selahattin Bey'i; annesi, Şahinde Hanım'ı; kardeşi de Muazzez'i sembolize eder. Aslında Yusuf, hapishanede hikâyesini dinlediği bir mahkûmdur. Mekân olarak Aydın ve Edremit'in olması, Sabahattin Ali'nin yabancı olmadığı mekânları anlatmasının etkisidir. Sabahattin Ali'nin gerçek hayatta da arkadaşı olan ve romanda adı geçen Ali, bu eserde öldürüldüm diye yazara küser. Kuyucaklı Yusuf kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Yılanların Öcü, Fakir Baykurt'un 1954 yılında yazdığı, köy hayatını anlatan ilk romanı. Bu kitap nedeniyle 1959 yılında hakkında soruşturma açılır ve öğretmenlikten uzaklaştırılır. Dil bakımından tamamen köy ağzından yazılmış, karakterler de gerçek hayattaki gibi seçilmiştir. Yılanların Öcü romanının konusu, romanın başkahramanı olan Kara Bayram'ın evinin önüne legal olmayan yollarla ev yapılmasına karşı verdiği mücadeledir. 'Kaymakam, atın üstünden küçülerek baktı Karataş'ın köylülerine. (…) Dizilmişler. El koyunları gibi. Çağırdığın yere giden. Koş dediğin zaman koşan. Öl dediğin zaman ölen. Durumları dil ile anlatılamayan… Eski püskü giysiler içinde, perişan… Paçavralara bürünmüş… Yüzyıllık çileler içinde yitmiş! Susuz kör kuyulara dönmüş ışıksız gözler… Ne demekte, ne söylemekte, ne anlatmakta olduğu belirsiz, anlamı yitik, hatta anlamsız, kaçak gözler!.. Yanmış, yunup yıkanmamış yüzler… Kavlamış… Adama kinli kinli bakan, 'Sen düşürdün beni bu hallere!.. Senin ananı, dinini!.. Karını, kitabını!.. Sülaleni, messebini!….' diyen, kara, çilkara, çalkara adamlar… Adamların gözleri… Baktı kaldı Kaymakam. Sonra uyandı: 'Selam arkadaşlar!..' dedi, kolunu kaldırdı. Literatür Yayınları, 2006, s. 192.' Fakir Baykurt kimdir? 1929'da Burdur'un Yeşilova ilçesi Akçaköy'de doğdu. Az topraklı köylü bir ailenin çocuğu. 1948'de Gönen Köy Enstitüsü'nü bitirdi, 5 yıl köy öğretmenliği yaptı. 1955'te Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nden mezun oldu. Sivas, Hafik ve Şavşat'ta öğretmenlik, ilköğretim müfettişliği yaptı. Romanlarında Türkiye'deki köylü yaşamını halkçı ve devrimci bir bakış açısıyla ele aldı. Köylünün bilinci ve bilinçaltındaki istekleri, tepkileri, çelişkileri yansıttı. Yılanların Öcü kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Türk edebiyatının en çok tanınan ve sevilen eserlerinden biri olan Çalıkuşu, ilk kez 1922 yılında Vakit gazetesinde tefrika edildi ve aynı yıl kitap olarak basıldı. Beşinci baskısından sonra eser, 1939 yılında bizzat Reşat Nuri Güntekin tarafından sonra tekrar yayımlandı. Edebiyatın klasikleri arasında yerini alan Çalıkuşu, genel olarak Anadolu'da geçer ve arka planda Osmanlı'nın son yıllarını anlatır. Defalarca beyaz perdeye aktarılıp dizisi de yapılan bu eser, Feride'nin hatıra defteri olarak yazıldı. ' İlk bakışta Zeyniler bana, hala yer yer dumanları tüten bir yangın harabesi gibi göründü. Köy deyince gözümün önüne yeşillikler arasında eski Boğaziçi yalılarındaki güvercinliklere benzeyen sevimli, şen manzaralı kulübeler gelirdi. Hâlbuki bu evler, çökmeğe yüz tutmuş, simsiyah viranelerdi. (…) Köyün dar sokakları içine girmiştir. Evleri şimdi daha iyi görebiliyordum. Hani Kavak'larda önüne ağlar erilmiş, yağmurdan çürüyüp kararmış, Boğaz rüzgârlarından bir yana çarpılmış, viran balıkçı kulübeleri vardır; bu evler, ilk bakışta onları hatırlatıyordu. Altlarında dört direkten ibaret ahırlar, üstlerinde asma merdivenle çıkılan bir iki oda. Her halde, Zeyniler şimdiye kadar işittiğim ve resimlerini gördüğüm köylerden hiçbirine benzemiyordu. İnkılap Kitabevi, 1993, s. 161.' 25 Kasım 1889'da İstanbul'da doğdu. Babası askeri doktor olan Güntekin, babasının mesleğinden dolayı eğitimini farklı şehirlerde tamamladı. Eğitimine ilk olarak Çanakkale'de başlayan Güntekin'in bu dönemde okuduğu Fatma Aliye Hanım'ın 'Udi' ismindeki romanı onun sanat ve edebiyata olan ilgisini arttırdı. Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Acımak, Yaprak Dökümü gibi önemli romanları edebiyatımıza kazandıran Reşat Nuri babasının kütüphanesinde başlayan eğitimini, Darülfünun Edebiyat Şubesi'nde devam ettirdi. Eğitiminden sonra çeşitli şehirlerde öğretmenlik yapan Güntekin, Birinci Cihan Harbi'nin sonlarına doğru yazarlık yapmaya başladı. Akciğer kanseri teşhisi konulan Güntekin, tedavi için İngiltere'ye gitti; fakat 7 Aralık 1956'da yaşamını yitirdi. Çalıkuşu kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Çağdaş edebiyatın kalemlerinden Şemsettin Ünlü'nün şiirli dili, insancıl bakışı, detaylı çözümlemeleriyle Harput'u anlattığı destansı romanı... Yazar romanında Harput yöresini 1860'lardan alıp anlatmaya başlıyor. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşanan sancılı, sarsıntılı dönemi Harput'u merkeze alarak mercek altına yatırıyor. Günümüzde de yansımaları devam eden Ermeni olaylarının başlama nedenlerinin arka planını, misyonerlik faaliyetlerini soğukkanlı bir dille inceliyor. İmparatorluğun içinde bulunduğu kargaşa ortamının, yıllarca birlikte yaşayan farklı kültürlerin bu bir aradalığını ortadan kaldırmaya yönelik çalışmaları nasıl kışkırttığını anlatıyor. (…) 'Oysa yukarıda, her on onbeş adımda bir, dönerek, kırılarak yükselen yolun sonunda, daha Yel Boğazı'nın döner dönmez; yamaçlara, kayalık düzlüklere, basamak basamak yükselip giden, taş döşeli sokakların iki yanına sıralanmış; büyüklü küçüklü evleri, konakları, kiliseleri, camileri, medreseleri, meydanları, dükkânları, hanları, hamamlarıyla; karmaşık bir kentin ilk görüntüsü çıkardı. Alışılmışlığın, özümsenmişliğin, kocamışlığın görüntüleriymiş gibi sokakların taşları aşınmış, yuvarlanmış; kubbeli taş yapıların dış yüzü kararmış; ağır meşeden çift kanatlı kapıların demir kakmaları paslanmıştı… İnkılap Kitabevi, 1998, s. 7.' Şemsettin Ünlü kimdir? Türk şair, roman yazarı ve çevirmen. 1948 yılında Hava Harp Okulu'nu, 1968'de ise ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi, Ekonomi İstatistik Bölümü'nü bitirdi. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin çeşitli birimlerinde arası görev yaptı. Albay rütbesine kadar yükseldi. 1953-1954'de Kore Türk Tugayı'nda bulundu. Yukarışehir kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Kendi dönemi içindeki gerçekçilik anlayışına uygun olarak yazılmış olan Yaban'da Yakup Kadri, I. Dünya Savaşı'nın bitimiyle birlikte Sakarya Savaşı'nın sonuna kadar olan sürede bir Anadolu köyünde, köylüleri, köyün durumunu, Milli Mücadeleye ilişkin tavırlarını bir aydının gözüyle verir. Yaban için 'bu eser benliğimin çok derinliklerinden adeta kendi kendine sökülüp, koparak gelmiş bir şeydir' diyen yazar, bu romanda ortaya koyduğu birçok soruna daha sonra yazacağı Ankara'da cevap bulmaya gider. 'Dünyadan elini eteğini çekmiş bir kimse için Anadolu'nun bu ücra köşesinden daha uygun neresi bulunabilir? Ben, burada diri diri, bir mezara gömülmüş gibiyim. Hiçbir intihar bu kadar şuurlu, bu kadar iradeli, bu kadar sürekli ve çetin olmamıştır. Daha otuz beşimize basmadan her şeyin bittiğini, işin tamam olduğunu; aşkın, arzunun, ümit ve ihtirasın artık bir daha uyanmamak üzere sönüp gittiğini kendi kendimize itiraf etmek; kendi kendimize, bütün mutluluk ve başarı kapılarının kapandığını söylemek ve gelip, burada bir ağaç gibi yavaş yavaş kurumağa mahkûm olmak. Böyle mi olacaktı?' İletişim Yayınları, 1996, s. 33. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar ve diplomat. Roman, öykü ve makaleleri ile Türk toplumunun Tanzimat'tan bu yana geçirdiği değişiklikleri anlatmış bir yazardır. Romanlarında Batılılaşma özentilerini eleştirerek Anadolu gerçekliğinin değerini anlatan önemli yazarlarımızdan biridir. 27 Mart 1889'da Kahire'de doğan Yakup Kadri, ilköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği Manisa'da başladı. 1903'te İzmir İdadisi'ne girdi. Babasının ölümünden sonra annesiyle yine Mısır'a döndü, öğrenimini İskenderiye'deki bir Fransız okulunda tamamladı. 1908'de başladığı İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmedi. 1909'da arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla Fecr-i Âti topluluğuna katıldı. 1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de üç yıl kadar kaldı. İstanbul'a döndüğünde İkdam gazetesi yazarı olarak Millî Mücadele'yi destekleyen yazılar kaleme aldı. 1923 yılında Mardin, 1931'de Manisa milletvekili oldu. Bir yandan gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü. Yaban kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. 1976'da yayımlanan ilk romanı Kimse, bir yalnızlık destanıdır. Bir dağ köyünde, uçsuz bucaksız görünen karla kaplı ortamda roman kişisinin kendisiyle konuşmasından oluşur. Bir yıl sonra O yayımlanır. Daha sonra senaryosunu Onat Kutlar yazacak ve Hakkâri'de Bir Mevsim adıyla filmi çekilecektir O'nun. Okuyucunun da edebiyat çevrelerinin de büyük ilgisini toplar Kimse ve O. Füsun Akatlı, 'Her iki romanın da yazınımız için gerçek birer kazanç olduğunu söylemekten öte sözü uzatmayacağım' diye yazar örneğin; Fethi Naci, 'Ferit Edgü'nün iki romanı da aydın-köylü ilişkisine yeni bir yaklaşım getiriyor, aşılmaz sanılan bir iletişimsizliğin aşılabileceğini gösteriyor' yorumunu yapar; Melih Cevdet Anday, 'O'yu sadece gerçekçi bir roman saymak yetmez, gerçeğin inanılmaz bir düşe dönüştüğü, şaşırtıcı bir öyküdür... Ferit Edgü'nün gerçek bir yaşamı, roman yaşamına çevirmesindeki beceriye hayran oldum. Çünkü 'O' gözlem gücünü, anlatı ustalığından alıyor' der. 'Uzatmalı geldi. Bir akşam kaldı. Ferit Edgü, 1936'da İstanbul'da doğdu. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü'nde başladığı öğrenimini Paris'te sürdürdü. 1976-1990 yılları arasında, kurucusu olduğu Ada Yayınları'nda, çağdaş Türk ve dünya yazarlarının, şairlerinin yapıtlarını yayınladı. Edebiyatın çeşitli alanlarında ürünler verdi. Bir Gemide adlı kitabıyla 1979 Sait Faik Armağanı, Ders Notları ile 1979 Türk Dil Kurumu Ödülü, Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı ile 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü aldı. Hakkâri'de Bir Mevsim romanından uyarlanan ve Erden Kıral'ın yönettiği film, Berlin 33. Film Festivali'nde, aralarında Gümüş Ayı'nın da olduğu 5 ödül kazandı. Romanları, öyküleri, denemeleri Japonca ve Çince dâhil birçok dile çevrildi. O, kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Kurtuluş Savaşı sırasında Adana-Hatay bölgesinde Fransızlara karşı vuruşan bir çetenin heyecanlı macerası… Amanoslar'ın eteklerinde Fransız işgaline direnen Türk çete reisiyle bir Rus prensesi Refik Halid Karay'ın kurgusunda buluşuyor, vatan sevgisiyle sarmalanmış bir aşkın kahramanlarına dönüşüyor. 'Bin beş yüz metre aşağılarda kasabalar, askerler, deniz ve çalkantısı, insanlar ve ihtiras, hükümet ve politika var. Oralarda bir millet yerinden sökülmek isteniyor; bir dil susturulmak, bir kudret eritilmek için çalışılıyor. Yabancı üniformaların, bir sağlam binayı yıkmak için toplanmış amele gibi, elde kazma, kan ter içinde uğraşıp durduğu görülmektedir. Oralarda bir felaket devam etmektedir. Fakat yüksekten bakarken sanılıyor ki, herkes memnundur; her tarafta sükûnet ve refah mekân tutmuştur; işte rahat rahat tüten bacalar, işte tatlı tatlı kayan yelkenler, işte masmavi, kırışıksız deniz, işte yemyeşil, feyizli ova! Dağdan bakış böyledir, huzur vericidir. Belki Allah da daha çok uzaktan seyrettiği için dünyayı daima rahatta görmektedir.' İnkılap Yayınevi, 2017, s.104. Refik Halit Karay, Türk hikâyeciliğinde önemli yazarlarından Refik Halit Karay, Anadolu insanının psikolojisini, yaşayışını ve hayat karşısındaki duruşunu, tüm bunlarla birlikte Anadolu coğrafyasının imkân ve imkânsızlıklarını hikâyelerinde etkili bir gözlem gücü ile işler. Anadolu'nun çeşitli yerlerinde geçen on sekiz öyküden oluşan Memleket Hikâyeleri'nde karşılaştığımız kahramanlar genel olarak memur, asker, esnaf, müezzin, çocuk, genç kız, kadın, köylü, kasabalı ve işçilerden oluşur. Çete kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. Roman ilk olarak 22 Şubat 1948 ile 22 Haziran 1948 tarihleri arasında Cumhuriyet Gazetesinde tefrika edildi, 1949 yılında ise kitap olarak basıldı. Eserde esasen Mümtaz ile Nuran arasındaki aşka odaklanılır. Bununla birlikte II. Dünya Savaşı'nın insan ve toplum üzerinde oluşturduğu korkular, Türk toplumunun yaşadığı sosyal ve ekonomik sorunlar, etik ve ahlak değerleri üzerine yaşanan insani çelişkileri ve Doğulu–Batılı arasındaki kültürel çatışmalar gibi sosyolojik vakalar da işlenir. Tanpınar ile yapılan bir röportajda romana Huzur ismini vermesinin sebebi sorulur. Bunun üzerine verdiği cevapta aslında eserinde kullandığı üslubun gerekçesini izah etmiştir. Tanpınar, 'çünkü huzursuz bir dünyada yaşıyoruz. Çünkü insan kendisiyle barışık değil. Değerler karşısında ve insan karşısında yeniden düşünmeye mecburuz. Çünkü her şeyden şüphedeyiz. Ve nihayet arkamızda eskisi gibi o kadar kuvvetle Allah'ı hissetmiyoruz. Hülasa huzursuzuz onun için.' der. 'Bu eski şark değildi, yeni de değildi. Belki iklimini değiştirmiş zamansız hayattı. Mümtaz bu hayattan Mahmutpaşa'nın çığlığı içine çıktığı zaman, bir mahzende cins bir şarapla sarhoş olduktan sonra güneşe çıkanların sarhoşluğunu duyardı. Bütün bunlardan zevk almak ona yaşına göre çok olgun bir itiyat, bir tiryakilik gelirdi.' Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Yapı Kredi Yayınları, 2002, s. 40. Tanpınar, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı içerisinde yer alan Türk edebiyatının en üslupçu yazarlarından biri olarak kabul edilir. Gerek şiirlerinde gerek roman ve hikâyelerinde bu yönünü daimi olarak görürüz. Genelde bir şair hassasiyetine sahip olmasına bağlanan bu durumun özellikle romanlarında estetik kaygının yanı sıra Türkçeyi bütün zenginliği ile kullanma gibi özgün tarafın da bunda etkili olduğunu söylemek mümkündür. Şiirlerinde duygu ve imge temel ögedir. Hece ölçüsüyle yazdığı ilk şiirlerinde müzikal nitelikler de dikkat çeker. Edebiyat Fakültesi'nde öğrencisi olduğu Yahya Kemal Beyatlı'dan da çok etkilenir. Ama ilk eserlerinde Yahya Kemal'den çok Ahmet Haşim izleri görülür. Bu şairlerin etkisiyle hem klasik Türk şiirini hem de Batı'nın önemli şairlerini tanımış ve onların etkisini şiirlerine yansıtır. Şiirde Baudelaire'i, Mallarme'yi, Valery'yi, hikâye ve romanda ise Dostoyevski'yi, Edgar Allen Poe'yu, Nerval'i, Marcel Proust'u beğenmiş ve etkisinde kalır. Huzur kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın. 1982 Orhan Kemal Roman Ödülü Avukat Refet Bey'in evi, Keçikapı'dan Talas caddesine çıkan kestirme yolun üzerindedir. Kayseri'de eşine az rastlanan ahşap bir yapı. Kenarları fırlamış, yüz tahtaları kararmıştır. Kapının numarası Arap rakamlarıyla yazılmış. Su, elektrik plakaları Türkçe, damın bir ucunda bir at nalı, bir boynuz, bir çift mavi boncuk sarkar. Geçmişte yangın tehlikesi geçirmiş saçaklar, kopuk kopuk, kömürleşmiş. Pencereler dar, perdeler sımsıkı örtülüdür. Çıngırağın ipi çekilince, payandaları alınıverse yıkılacakmış gibi duran ikinci katın köşe penceresindeki perde aralanır, çekingen bir yüz, gelenin kim olduğuna bakar. Ayrıntı Yayınları, 2012, s.32. Erhan Bener kimdir? Türk yazar. Türkiye'nin ilk fen doktorlarından Raşit Bener'le Mediha Hanımın oğlu, felsefeci Cemil Sena Ongun'un yeğenidir. Ortaöğrenimini, öğretmen olan babasından ötürü Anadolu'nun çeşitli il ve ilçe merkezlerinde tamamladı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden 1950 yılında mezun oldu. Önce Tekke Deresi'nin üstü karardı, sonra şimşekler çakmaya başladı, ardından da yağmur boşandı. Kasabanın doğuya meyilli sokaklarında sağlı sollu ırmaklar peyda olmuştu. Gökyüzü neyi var neyi yoksa boşaltacak gibi idi. Akşehir 1919'un baharını, büyük çöküntüden sonraki ilkbaharını karşılıyordu: Parasızlık, yokluk ve açlığa karşı belli belirsiz bir ümit baharı bekliyordu. Bu ümidin hatta adını söyleyebilecek bir babayiğit zor çıkardı. Fakat ne de olsa artık üşümeyecekler, hiç değilse soğuktan kurtulacaklardı. Ve soğuk, yaşlılarla çocuklar için açlık kadar yıkıcı idi, açlıkla büsbütün katlanılmaz oluyordu. Ötüken Neşriyat, 2001, s. 7. 'Arap rakamlarıyla 'bir, iki, iki delik' bin iki yüz elli beş ediyor; şimdiki tarihle bin sekiz yüz otuz dokuz. Caddeye bakan yüzü aşı boyalı. Üç mermer basamakla çıkılan dış kapı iki kanatlı, yarıdan yukarısı camlı, demir parmaklıklı, kapının iki yanındaki iki büyük pencere de parmaklıklı; öteki katların pencerelerinde parmaklık yok. Kapının üstündeki kemerde koyu yeşil üstüne ak yazılı büyük teneke levha: ANAYURT OTELİ.' Can Yayınları, 2017, s. 13. Rahmetli babamı anarlarken, 'Nur içinde yatsın, ya da, 'Toprağı bol olsun, demezlerdi. Çünkü, babam denizde boğulmuştu. Ama, boğulan yalnız o muydu? Soyumuzdaki erkeklerin çoğu, denizde kalmıştı. Anam, kaptan kızıydı. Babama varınca kaptan karısı oldu. 'Babamı doyasıya göremedim. Evlendim, kocamla iki aycağız sürekli yaşayamadım' der, beni gösterir, 'Buncağız da denizci olursa ne yaparım? Kaptan kızı, kaptan karısı olduğum yetmezmiş gibi bir de kaptan anası olmasam bari' diye eklerdi. Mezarlık servilerinin altında ninelerim, teyzelerim yatarlardı. Oysa, erkek akrabamın mezar taşları yoktu. Neredeydiler? İnsan çeşitli yerlerde ölür -ne bileyim, dağda, taşta, savaş alanlarında- ama, denizden başka her yerde bir izi, bir kemiği, dikili bir mezar taşı kalır. Denizde boğulan denizcinin ise, tıpkı bir hülya, bir rüya gibi, tam bir kayboluşu, bir silinişi vardır. Anam, 'Ne olacak, toprak insanı topraktan, deniz insanı da sudan yaratılır. Topraktan olanlar toprağa dönerler, sudan olanlar akıp denize karışırlar' derdi. Bilgi Yayınları, 1997, s. 7. 'Nevşehir'in tek çerçisi Boğos'u sabaha karşı vurdular.' Bu söz, Çerçi Boğos'un aklından şöyle bir geçti. Bir tanıdığı söylemiş de aklında kalmış gibi. Gökyüzü karanlıkla sarmalanmıştı, yıldızlar ışıl ışıldı, bir bağ yolunda durup atını dinlendirirken, uzaktan uzağa şakıyan bülbülün sesini dinleyerek elindeki kayısı kurusunu ağzına attı; sonra meyvenin ekşiliğini damağında duya duya ölümü düşündü, dilini dudağını büzerek geceyi dinledi. İğde ağaçlarının çiçek açma zamanıydı, yol boyunca dizili ağaçlardan iğde kokusu geliyordu. 'Vurulup ölsem' diyerek kahırlandı Boğos, başını dünya boş anlamında sağa sola salladı, 'Nevşehirliler bana acıyacak değil ya…' Yekinip ayağa kalkmak için elini yere bastırdı, ıhlayarak doğruldu; yük taşımaktan beli incinmiş olmalıydı, kayısının ne de güzel ekşisi vardı. Vurulup ölsem… Nevşehirli bana acımaz da, artık kimsenin getirmez olduğu kayısı kurularına, pestillere, pekmezlere acır. Kim getirecek bunları, tek çerçimiz oydu, der. Yapı Kredi Yayınları, 2016, s. 13. Nazikter, Selime'nin yüzüne bakıp latifeye delalet edecek bir eser göremeyince, evza-ı istiğrab ile Selime'yi kuşkulandırmayacak bütün malumatını anlamak için suallere devam etti: -Pekâlâ, peygamber kimdir? -Allah'ın torunu. -Babası kimdir? -Âdem babamız. -Anası da Havva anamız olduğunu tabii bilirsin, sormaya hacet yok. Namaz nedir? -Köyde erkeklerden bazıları boş kaldıkça kılar, dişi ehliler kılmaz; sevaplı bir iştir. -Devlet nedir? -(Bu kadar basit bir sual ile tahmik edildiğine canı sıkılmış gibi bir tavır ile) Bunu herkes bilir: Köylerden vergi asker alır; vakat (fakat) kendisi gelmez, kuduz gibi zabityeleri (zabtiyeleri) saldırır, zift gibi yapışan tasildarları (tahsildarları) yollar. İnkilap Yayınları, 2011, s. 36. Ebubekir Hâzım Tepeyran kimdir? Ebubekir Hâzım Tepeyran, Türk devlet adamı ve yazar. Osmanlı döneminde İçişleri Bakanlığı, Cumhuriyet döneminde II., VI. ve VII. dönemlerde Niğde milletvekilliği yapmıştır. Türk edebiyatında ikinci gerçekçi köy romanı olan Küçük Paşa'nın yazarıdır. Yazar Oktay Akbal'ın dedesidir. Hemşire Hanım' dedi, 'kocanız Temel Çavuş, Sarıkamış'ta soğuktan donarak öldüğünden şehit sayılmadı. Onun için şehit maaşı alamadınızsa da, oğlun Ali, kurşunla vurularak öldüğünden şehit sayılıyor. Hemen bugünlerde hükümete başvurarak bir lira tutarındaki şehit maaşı cüzdanını al.' 'Kumandan, Kumandan, altı boğazı bir lirayla mı doyuracağum?' (…) 'Al bunları, çocukların karnı boş kalmasın. Tersliğe bak ki çocukların hepsi de küçük. Tabakhaneye köpek boku toplayamayacak kadar küçük. Yoksa rejiye gönderir, tütünde çalıştırır, olmazsa sırtına bir teneke bağlayıp eline bir maşa vererek köpek boku toplatırdın. Ne yazık ki senin yavrular, bunların hiçbirini yapamayacak kadar küçük.' Tekin Yayınevi, 2017, Sf.201 Hasan İzzettin Dinamo kimdir? Hasan İzzettin Dinamo, Türk yazar. Ailesiyle önce İstanbul'a sonra Samsun'a yerleşti. Babası I. Dünya Savaşı'nda öldü. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'ndeki eğitimini tamamlayamadan ayrılan yazar, geçimini çeviriler yaparak ve özel ders vererek sağladı. Kış bütün şiddetiyle başladı. Okulun sobası yok. Köylü yoksul. Toprağı, suyu olmayan bir köy. Bu köyün eski adı Kanikan. Kürtçe, köy burada, çeşme nerede demek. Adını değiştirmişler köyün, durumunu değiştirmemişler. Yine susuz. Komşunun sarnıcından geceleri su çalarak içecek suyumuzu sağlıyoruz. İnceleyin. Ve aynen yazın. Utanırsa ilgililer utansınlar. Milli Eğitim Müdürlüğü soba almıyor. Köylü okulla ilgilenmiyor. Köy bütçesinde okula bir şey ayrılmamış. Tuttuk kendi paramızla köy okuluna soba aldık. Sanki çok paramız varmış gibi. Üstelik hamallığını da yaptık. Suç mu?' (…) Harap olmuş bir okul. İki derslikli. Dershaneler kupkuru. Aylardan aralık. Öğretmenler aylıklarından kısıntı yaparak soba alıyorlar. Öğrencilerin çoğu kitapsız, deftersiz. Birkaç eski sıradan başka görünürlerde hiçbir araç gereç yok. Çocukların giysileri lime lime. Gözleri trahomdan kanlı. Öğretmenler sıkıntı içinde. Neyi, nasıl denetleyeceğim? Bir de soruşturma… Gülünç! Binlerce köyde okul yok, biliyoruz. Olanda ne oluyor sanki? Böyle okulculuk, eğitimcilik ne işe yarar? Eğitim Bakanlığı Barış Gönüllüleri (!) ne gösterdiği ilginin az kadarını da kendi ülkesinin öğretmenlerine gösterse, azımsanmayacak şevk, heyecan doğar. Ama nerdee!? Tekin Yayınevi, 1975, s.52. '…Soruları ortadaki kına sakallı sorardı. Kına sakallı sorgularken kadın ağzını asla açamaz, konuşamazdı. Konuşması yasaktı. Kına sakallılara göre, kadın günah sebebiydi. Havva Ana gibi 'elma şeytanı'ydı. (…) Kadının konuşması yasaktı. Konuşma yerine avuç içi büyüklüğünde yuvarlak bir dere taşı konulmuştu kadının elinin altına. Soru sorulunca kadın taşı eline alır, yanıt yerine 'küt küt' vururdu yere. Kadının ne kadar şikâyeti varsa taşı da o kadar yere vururdu. Taşın çıkardığı küt küt sesleri, konuşma yerine geçerdi.' Can Yayınları, 2017, sf. 49. Ayaklarının altını öpeyim beyim. Ben yoksul bir adamım. Elli şinik buğday yazmışlar. Nereden bulayım ben elli şinik buğdayı? Sakladın diyorlar, vallahi billlahi saklamadım. (…) Efendi tabanlarını öpeyim. Vallahi billahi saklamadım. Olup olacağı harmanda işte. İsterseniz hepsini alın. Başka yok diyorum, inan. – Yıkın ulen, yıkın! Çıkarın çarıklarını! Dürzüler sizi! Oyun mu oynuyoruz burada ulen? Devlete borcunu vermeyen dürzünün kemiklerini kırarım ben. Vurun, gebertin! Adamı yıktılar. Ayaklarını tüfeğe geçirip sopayla vurmaya başladılar. Zaptiyelerden birisi geride duruyordu. O pek karışmıyordu nedense. Ama öbürleri pek iştahlıydılar. Vurdukça adam sarsılıyor, tozun toprağın içinde debeleniyor, bar bar bağırıyordu. İbrahim Bey dayanamadı. Bırakın şunu Başefendi, dedi. Buğday saklayacak adam değil o. Beceremez. Zavallıın biri. Zaptiye başı gülümsedi, – Maksat köylüye gözdağı vermek ağa, dedi. Saklamak isteyen olursa ibret alsın. Literatür Yayınları, 2017, s. 97. Talip Apaydın kimdir? Türk toplumcu yazar. İlkokuldan sonra Çifteler Köy Enstitüsü'ne ardından Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü'ne kaydoldu. Daha sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü'nü bitirdi. Bugün aklım Doru Kısrak'a takıldı. Çifte gittim geldim, onu düşündüm. Dışarıda kış geldim diyor. Ahırdaki saman belli. Ben, öküzlerin, tayın, kıratın yeygisini onunla paylaştıramam. Tayın arpasına ortak edemem. O, bu yılbaşının çaresine bakacak. O, bu yıl 'Yılkılık…'. Dağda ot kalmadı, çöp kalmadı. Köyün sığırı üç beş gün yaylıma ya çıkar ya çıkmaz. Nerde ise şimdi sığır döner. Harman yerinde yolunu kesersin, kısrağı çevirirsin. Burnunu dağa doğru dönderirsin, sürersin tepeye kadar. Varsın başının çaresine baksın. Bahara sağ salim elimize geçerse ne âlâ… Yook bir dereyi doldurursa, o da onun bileceği iş… E. Yayınları, 1971, s. 13. Abbas Sayar her ne kadar ardına kadar açık olduğunu söylese de aslında Türk edebiyatının kapalı bir kapısı olarak kalmıştır. Yılkı Atı ile TRT Roman Ödülü (1970), ikinci romanı Çelo ile 1973 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, üçüncü romanı Can Şenliği ile de 1975 Madaralı Roman Ödülü'nü kazanmış olmasına rağmen edebiyatımızda hemen her yazarın başına geldiği gibi vefasızlığa uğramış, ömrünün son yıllarında iyiden iyiye unutulmuştur. 1970 TRT Roman Başarı Ödülü Üçüncü vardiya işçileriydi bunlar. Lambahane önünde toplanmış, İbraham Efendi'yi beklerken ayak değiştiriyorlardı. Gelecek, sayacak. 'Yürü koçum!' diyecek. Kapalı, somurtuk bir kış gecesinin altında sokulmuşlardı birbirlerine. Kir, apış arası, koltuk altı teri, kömür tozu karışımı pis bir koku yayılmıştı havaya. Çok üşüyorlardı. Sırtlarında, omuz başları dirsekleri yırtık, rengi atmış birer gömlek. Başlarında biçimini yitirmiş yağlı birer kasket, ya da enseden düğümlü birer mendil. Şalvar potur pantolon karışımı bacaklarında. Çoğunda o bile yok. Ayak bileklerine varan kapkara donlarla fırlamış gelmişler. Çıplak ayakları ocağın sızıntı sularıyla şişik, mor, çatlak. Evrensel Basım Yayın, 2016, s. 88. Mehmet Seyda, Türk yazar. Mehmet Seyda olarak bilinmekte olup asıl soyadı 'Çeliker'dir. Pertevniyal Lisesi'ni bitirdikten sonra 1937-1946 yılları arasında memur olarak çalıştı. Burası yedi yüze yakın nüfuslu bir köy. İlk olarak bu yıl okula kavuştu. Okul için yükseltilen dört duvarın öğretmen evi bölümünün üstü, Köy İhtiyar Kurulu, hükümet duyursa böyle örttürmez diyerek, kamış, hasır, ne bulduysa onunla, çabucak derme çatma kapatıverdi. Caminin bir bölümünün derslik olarak kullanılması, onları gayrete getirmişti. Bu duvarlar 1945'te yapılmış, bu yıl da örtülmeseydi, yağmurdan çökecekti. Nitekim daha 1936'da da bir okul için böyle dört duvar yapılmış, ama üstü bir türlü örtülemediğinden yıkılmaya yüz tutmuş, köylü taşlarını bölüşmüş. Zaten kendileri de demiyorlar mı, 'Efendi, bu yıl seni göndermeselerdi, bunu da yıkardık. Beş-on yıl daha rahat ederdik. Ama olmadı işte…' Literatür Yayınları, 2017. s.107. Mahmut Makal, 1950'de 'Köy Edebiyatı' akımını başlatan Türk yazar, şair ve öğretmen. Makal, 1930 yılında Aksaray ilinin Gülağaç ilçesi Demirci Kasabası'nda doğdu. 1943 yılında İvriz Köy Enstitüsü'ne başladı. Edebiyata şiirle başladı. Ağrı'nın tam tepesinde bir ateş harmanı vardır. Doruğun tam ortasında bir kuyu dünyanın ortasına iner. İlk ateş bu kuyudan alınmıştır. İnsanoğlunun gördüğü ilk ateş Ağrı Dağı yüreğindeki ateştir. İnsanlar bu ateşi almak istemişler, almışlar da… Ateşi kaçıranlardan bir tanesi dağın gafletinden faydalanmış, ateş gölünden bir tutam ateş koparmış, başlamış dağdan aşağı koşmağa, ta aşağılara inmiş. Tam bu sırada Ağrı uyanmış, bakmış ki ateşi koparan başını almış gidiyor. Hemen eli ateşli adamı orada, olduğu yerde yakalamış, durdurmuş. Adamı da elindeki ateşi de o anda, orada dondurmuş. Ağrı Dağı'nın yamaçları böyle taş olmuş adamlarla dolu. Ağrı, doruğuna çıkanı, orayı göreni, ateşini çalsın çalmasın, hiçbir zaman bağışlamamıştır. Yapı Kredi Yayınları, 2014, s. 100. Toros dağlarının etekleri ta Akdeniz'den başlar. Kıyıları döven ak köpüklerden sonra doruklara doğru yavaş yavaş yükselir. Akdeniz'in üstünde daima, top top ak bulutlar salınır. Kıyılar dümdüz, cilalanmış gibi düz killi topraklardır. Killi toprak et gibidir. Bu kıyılar saatlerce içe kadar deniz kokar, tuz kokar. Tuz keskindir. Düz, killi, sürülmüş topraklardan sonra Çukurova'nın bükleri başlar. Örülmüşçesine sık çalılar, kamışlar, böğürtlenler, yaban asmaları, sazlarla kaplı, koyu yeşil, ucu bucağı belirsiz alanlardır bunlar. Karanlık bir ormandan daha yabani, daha karanlık! Yapı Kredi Yayınları, 2016, s. 9. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Yalı kahvelerinde ne kadar solozcu, pişpirikçi, tavlacı varsa dökülmüşlerdi deniz kıyısına. Çocukların bile kabacaları inmişti mahalleden. Temel Reis'in Semender'i yüzdürülüyordu. Kaç gündür sürüp giden karayel, sabaha doğru maynalamıştı. Kıyıya güçlükle varabilen ölü dalgalar kalmıştı. Gündoğusu-poyraz arası bir rüzgâr esiyordu Ereğli üzerinden. Semender'in karnını iki yandan saran, kalın gedebot, dört kollu ırgata dolanmıştı. Irgatın dibinde oturan yaşlı bir gemici, motor felekleri üzerinden kaydıkça halatı kalma ediyordu. On ton iç fındık vardı Semender'de. Halat elinden bir kurtuldu mu ne motorun hayrı kalırdı, ne fındık çuvallarının… Temel Reis'in bir gözü motorda, bir gözü ırgattaydı. Biraz yana yattı mı motor, iki kolunu kaldırıyordu: 'Hooop!' Çınar Yayınları, 2017, s.130 Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın.

Türkiye'nin roman haritası

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler

Arama

Türkiye'nin roman haritası