Arama
Ünlü yazarların kaleminden Ramazan
Ramazan, halk arasında on bir ayın sultanı" olarak adlandırılan ve arka planında büyük bir kültür oluşturan mübarek bir aydır. Toplumsal hayatın rengini değiştiren ve günlük hayatı doğrudan etkileyen müstesna bir dönem olan Ramazan, dini atmosferin toplumsal düzeyde en fazla varlığını hissettirdiği aydır aynı zamanda. Hal böyle iken bu mübarek ay ünlü edebiyatçılarımızın kalemine de yansımıştır. Peki, ünlü edebiyatçılarımızın orucun hikmetini idrak ettirebilecek ve eski İstanbul'un Ramazanlarına doğru yolculuğa çıkartabilecek bu kitapları ve yazıları hangileridir?
"Ooh, zavallı İstanbul, bir milyon gözü ile, on senede ne kadar acı manzaralar gördü" diyerek harp yıllarının kederini İstanbul'a aksetmiş görür ve çocukluğunun İstanbul'unu ve Ramazan ayını düşünüp şöyle sorar: "Burası hakikaten İstanbul mu? Ve hakikaten İstanbullular şu içerisinde gördüklerim mi?". Cenap, eski İstanbul gibi eski çayhaneler için de "nerede o eski ramazanlar" hissini veren hayıflanmalarda bulunur.
Tıpkı bu günlerde İstanbul'da aynı burukluğu yaşayan bizler gibi hissetmiştir Cenap Şahabettin de...
Ahmed Râsim'in Ramazan aylarında çeşitli gazetelerde neşrettiği sohbetler, Ramazan Sohbetleri adıyla Muzaffer Gökman (İstanbul 1967) ve Reşat Ekrem Koçu (İstanbul 1974) tarafından iki ayrı kitapta toplanmış ve sadeleştirilerek yayımlanmıştır.
Ahmet Rasim, ramazanla ilgili yazdığı köşe yazılarında bu ayla birlikte şehrin değişen yüzüne bir ayna tutmuştur. Rasim, bu köşe yazılarında sadece eski ramazan kültürünü anlatmakla kalmamış, çocukları korkutan hurafelerin -umacı, cadı, hortlak vs.- yersizliğine değinmiş, İslam'da kimden ve neden korkmak gerektiğini bildiren gerçek hakikatleri dile getirmiştir. Kitapta ayrıca ramazan eğlencelerinden, bu mübarek ayın insanlara verdiği huzur ve heyecandan, ramazan akşamlarında sokakların canlılığından, teravih namazlarının eskiden nasıl kılındığından, iftarların hep beraber muhabbetle yapıldığından ve her evi saran sahur telaşından bahsetmiştir.
Bir Ramazan Binbir İstanbul adlı kitapta bulunan yazılar, daha önce, 2 Nisan 1957 ile 31 Nisan 1957 tarihleri arasında Vatan gazetesinin Ramazan Köşesi'nde tefrika edilmiş ve ilk defa bu kitapta bir araya getirilmiştir. Kitapta, Süheyl Ünver'in Ramazan kültürüne dair ilginç tespitleri ve gözlemleri mevcuttur. Ona göre; Ramazan'da oruç tutamayan İstanbullular, bu durumdan oldukça rahatsız olurlar. Yalnız Müslümanlar değil, başka dine mensup İstanbullular da, başkalarının gözü önünde yemek yemekten ve sigara içmekten nefislerini korurlar ve asla laubali davranmazlar. Yazar, bu durumu İstanbul kibarlığının ve bütün dinlere saygı göstermeyi emreden ahlak kuralının bir gereği olarak görür.
Süheyl Ünver¸ Bir Ramazan Binbir İstanbul adıyla kitaplaşan Ramazan yazılarından birinde "Ramazan Medeniyeti" başlığını kullanmaktadır. Onun "Ramazan Medeniyeti" kavramıyla bize söylemek istediği önemli bir husus var; o da şudur ki on bir ayın sultanı olarak tavsif edilen Ramazan ayı¸ sadece ibadet mevsimi değildir. Aynı zamanda bu aya mahsus inanç ve ibâdetlerin sosyal ve kültürel hayatı beslediğini¸ böylece kendisine mahsus bir edebî ve estetik alan inşâ ettiğini görüyoruz. İşte merhum Ünver'in işaret ettiği medeniyet olgusu da burada başlamaktadır.
"Dünya yüzünde sevilmeye ve sayılmaya lâyık Türklerin hiçbir medenî eserleri olmasa bile, yalnız şu gökten yıldızları toplayıp minareler arasında yazı yazmayı akil etmeleri ve bunda muvaffak olmaları, onların medeniyette ne kadar ilerde olduklarını göstermeye kâfidir."