Arama
İslam uygarlığında hat sanatının temelleri
Estetik ve akıcı hat uygulamalarıyla güzel yazı sanatı, mukaddes kitabımız olan Kur'an-ı Kerim'in ve yaygın olarak bilinen özlü sözlerin yazılmasında kullanılır. Her yazı stili için ucu farklı açılarla kesilmiş farklı türde kamış kalemlere ihtiyaç duyulan bu sanatta, farklı türde ve renkte mürekkeplerle eşsiz güzellikte yazılar yazılır. Peki, İslam uygarlığı ile temelleri atılan hat sanatında, hattatların geçmişte mürekkeplerini dahi kendilerinin yaptığını; kimi zaman mürekkep tariflerini bir sır gibi sakladığını biliyor muydunuz? Resimden mimariye pek çok sanata ilham olan hat sanatının İslam uygarlığına uzanan geçmişini derledik.
Bunlardan Osmanlılar tarafından geliştirilen nesih yazı üslubu, kufi yazı üslubundan daha popüler hale geldi. Yazının neyin üzerine yazılacağına çok önem veriliyordu.
Kâğıdın kullanılmaya başlaması öncesinde Kur'an-ı Kerim'in kopyalanması, el yazmalarının yazılması ve mektuplar için kullanılan en temel malzeme parşömen ve papirüstü.
Parşömen dayanıklı, parlak ve lüks bir malzeme olmasına rağmen yalnızca tek bir yüzü kullanılabiliyordu. Papirüs ise daha kırılgandı ve yazılanları silmek mümkün değildi, bu yüzden özellikle resmi kayıtlar için oldukça kullanışlıydı.
Ancak bu malzemelerin her ikisi de pahalıydı, bu yüzden 8'inci yüzyılda daha ucuz bir alternatif olan kâğıdın kullanılmaya başlamasıyla birlikte yazı sanatında bir devrim yaşanacaktı.
Kâğıt kolaylıkla kesiliyor, şekillendiriliyor ve yapıştırılıyordu. Ayrıca renk emme özelliği de parşömen ya da papirüsten daha iyiydi. Yoğun olmamakla beraber papirüs 11'nci yüzyıla kadar kullanılmış, Kur'an-ı Kerim de uzun bir süre parşömene yazılmaya devam etmiştir.
Ancak kitap, mektup, resmi ve özel yazışmalar için kâğıt tercih edilmeye başlanmış ve Arap yazısı ile ilgili yenilik ve değişikliklerin tamamına yakını kâğıt üzerinde cereyan etmiştir.
Yazı çalışmalarında yalnızca kâğıt kullanılmadı; neredeyse bütün nesneler üzerine yazı yazılmıştır.
Mermer, tuğla, cam, tekstil, seramik, ahşap, metal, değerli taşlar ve yarı değerli taşlar üzerinde hat uygulamaları yapılmıştır.
PROF. UĞUR DERMAN'IN HAT SANATINA DAİR YAZILARI İÇİN TIKLAYIN
