Arama
Stratejik nokta: Fergana Vadisi niçin önemli?
Fergana Vadisi, "Türk dünyasının mayın tarlası" olarak nitelendirilen bir bölge. Tarihi süreçte her daim önemini koruyan bu mekan, otuz yılı aşkın süredir büyük bir kaosun içinde bulunuyor. Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'ı birleştiren noktada olan Fergana, son yıllarda savaşın eşiğinde... Asya'da söz sahibi olan Rusya ve Çin ise aradaki gerilimi artırmak adına tüm kozlarını oynuyor.
ORTA ASYA'DA ULUS DEVLET SINIRLARININ BELİRLENMESİ
🔹 Fergana Vadisi'nde verilen mücadelelerin en bilineni Korbaşılar Hareketi'dir. Rus hükümeti, 1917 yılında ortaya çıkan milli direniş faaliyetinin Türk topluluklarına güç verme ihtimaline karşı bir önlem alınması gerektiğini düşünür.
🔹 Bu sebeple Sovyet yönetimi, 1924 yılında aldığı "Orta Asya'da Ulus Devlet Sınırlarının Belirlenmesi" kararını hayata geçirir.
Korbaşılar Hareketi nedir?
Özbek Türklerinin Sovyet yönetimine karşı 1917 yılında Türkistan'da başlattığı hareketin ismidir. Ruslar, Türklerin vermiş olduğu bu milli direniş için "basmak ve baskın" kelimesinden yola çıkarak faaliyetlere, "Basmacı Ayaklanması" demişlerdir.
TÜRKİSTAN'I NASIL BÖLDÜLER?
🔹 Türk milleti tek bir isme sahiptir ve yaşadıkları coğrafya Türkistan'dır. Fakat Türk milletinin baş hasımlarından olan Sovyet Rus yönetimi, işgal ettiği Türk topraklarını "böl-parçala- yönet" zihniyetine göre şekillendirmek ister.
🔹 Türk topraklarını; Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan gibi isimler vererek ayrıştırmış ve ardından Türk milletine"sen Türkmensin, sen Özbeksin, sen Kazaksın!" dayatmaları yaparak kendisine bir meşru zemin hazırlamıştır.
DEĞİŞEN SINIRLAR VE YÖNETİMLER
🔹 Sovyet Rusya, 1924 senesinde tüm sınırları çizmiştir. 1925'e gelindiğinde bugünkü Tacikistan toprakları, Gorno - Badehşan Özerk Cumhuriyeti adı altında Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil edilmiştir.
🔹 Tacikler, 1929 yılında ise Özbekistan'dan ayrılır ve Sovyetlerin ismi altında, "Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" kurarlar. İşte bu tarihten itibaren bölge, mayın tarlası olarak anılmaya başlayacaktır.
SOVYET AKLININ BİR PLANI: TÜRKLERİ BİRBİRİNE DÜŞÜRMEK
🔹 Özbekistan'a ait olan Hucend, Leninabad ismiyle Tacikistan'a verilir. Aradan zaman geçtikten sonra Fergana'da başlayan kanal inşaatından ötürü de Tacikistan'a verilen Hucend'in bir kısmı Özbeklere iade edilir.
🔹 Sovyet hükümeti keyfine göre belirlediği sınırlarda yine keyfine göre, Türk toplulukları ve Tacikler arasında husumet çıkarmak adına adeta büyük bir çaba sarf etmiştir.
ANLAŞMAZLIK 30 YILI AŞKINDIR DEVAM EDİYOR
🔹 Kırgızistan ile Tacikistan arasında yaklaşık 980 kilometre bulunuyor ve taraflar, sınırın yaklaşık 300 kilometresi hususunda bir türlü anlaşmaya varamıyor.
🔹 Bundan ötürü Kırgızistan-Tacikistan sınırı tam olarak belirlenebilmiş değil. Otuz seneyi aşkın bir süredir devam eden sınır anlaşmazlığı, Sovyetler Birliği'nden kalan bir mirasa dönüşmüş durumda.