Anadolu’nun manevi sultanı: Ahmet Yesevi
Anadolu'nun Müslüman yurdu hale gelmesinde büyük rolleri bulunan önemli kimseler vardır. Bu isimlerden biri de, Pir-i Türkistan lakabıyla anılan Ahmed Yesevi'dir. Yüzlerce öğrenci yetiştirerek Türkistan ve Anadolu coğrafyasını besleyen Yesevi, Türk - İslam tarihinin büyük şahsiyetleri arasındadır. Hayatının bilinmesi Anadolu tarihi ve kültürümüz açısından büyük önem taşır.
Giriş Tarihi: 09.12.2022
09:09
Güncelleme Tarihi: 08.12.2023
08:51
Sesli dinlemek için tıklayınız.
Yesevilik
🔷 Hanefi bir alim olan Ahmed Yesevi, iyi bir medrese eğitimi görmesinin yanı sıra tasavvufu da çok iyi bilen ve bunu şiirle harmanlayan ustadır. Bu nedenle Orta Asya Türk dünyasının en büyük ismi olarak kabul edilir.
🔷 İslâm şeriatına ve Hz. Peygamber'in (SAV) sünnetine sıkı sıkıya bağlı olan Ahmed Yesevî'nin şeriat ile tarikatı kolayca telif etmesi, Yesevîliğin Sünnî Türkler arasında süratle yayılıp yerleşmesinin ve daha sonra ortaya çıkan birçok tarikata tesir etmesinin başlıca sebebi olur.
İslâm âlimi kimdir? Özellikleri nelerdir?
63 yaşında yer altında
🔷 Ahmed Yesevi 63 yaşına geldiğinde, "Efendimiz (SAV) bu yaşta vefat etti, ben artık yeryüzünde fazla dolaşmadan kendimi tefekküre ve ibadete vereyim" düşüncesiyle dergâhında bir çilehane kazdırarak iki metre aşağıya doğru inen ve iki metre genişliğinde bir oda yaptırır.
🔷 Her ne kadar dersler vermek, namaz kılmak için odasından çıksa da vaktinin çoğunu çilehane olarak da anılan bu yerde geçirir. Ömrünün sonuna kadar burada yaşar.
Bir Bilgi
Osmanlı döneminde 63 yaşını aşmış kişiye yaşı sorulduğunda Peygamberimize (SAV) hürmeten yaşını söylemeyerek, "haddi aştık" derdi.
Sükut Sureti'nde bir derviş
Türk dünyasına etkisi
🔷 Ahmed Yesevi, hem Türkistan bölgesine hem de Anadolu bölgesine büyük tesir etmiş tarihi bir şahsiyettir. Son bin yılda onun kadar geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca tesirini devam ettirebilmiş başka bir kimse gösterilemez.
🔷 Fikirleri ve menkıbevileşmiş hayatıyla Türk-İslam dünyasının en büyük ismi olarak kabul edilir. Yetiştirdiği dervişler, Anadolu'ya yayılarak İslamiyet'i anlatır ve dinin burada yerleşmesini sağlar. Yesevi'nin manzumeleri dilden dile yayılarak insanlar arasında iyilik ve güzelliği yayar.
Edebiyatımızda en az bir kez okunması gereken şiirler
Vefatı
🔷 Ahmed Yesevi, günümüzde Kazakistan'ın bir ili olan Türkistan'da 1166 yılında vefat eder. Türbesinin olduğu bölgede yakın zamanda inşa edilmiş adının verildiği bir üniversite vardır.
🔷 Meşhur hükümdar Timur da Ahmed Yesevi'nin büyüklüğünü bilen ve ona hürmet eden bir hükümdardır. Yesevi için, içerisinde mescid, mutfak, kütüphane ve zikir odası bulunan külliye formunda bir türbe inşa ettirir. Türbe günümüzde hala bölgede çokça ziyaret edilen bir yerdir.
Mezarı açılan hükümdar: Timur
Eserleri
🔹 Divan-ı Hikmet
▶ Ahmed Yesevî'nin "hikmet "lerini içine alan mecmuanın adıdır. Eserde Ahmed Yesevî'nin inanç ve düşünceleri ile yolunun esasları yer alır.
🔹 Fakrname
▶ Eserde genel olarak dervişlik adabı ele alınır. Sabır, şükür, kanaat, tefekkür ve tasavvuf kavramlarının anlatıldığı Türkçe bir teliftir.
Türk Din Mûsikisinde Ahmed Yesevî'nin Yeri, Tesiri ve Önemi