Arama
Çinilerle bezeli Yeşil Külliye
Türk-İslam ruhunun en halis yanlarına şahitlik eden, Evliya Çelebi'nin "Ruhaniyetli Şehir" olarak andığı Bursa, vakti zamanında Osmanlı İmparatorluğu'na payitahtlık yapmıştır. Ecdadımızın izini taşıyan kadim belde bizlere, onların miraslarını emanet bırakmıştır. Bunlardan biri de İznik çinileriyle bezeli "Yeşil Külliyesi"dir.
TABHANELİ, KANATLI VE ZAVİYELİ CAMİLER
🔹 Osmanlı döneminde Yeşil Camii gibi eserlere; tabhaneli, kanatlı ve zaviyeli camiler denirken günümüzde "ters t planlı camiler" denmektedir.
🔹 Bursa'da inşa edilen camilerin çoğu ters t planlıdır ve Türk mimarisinde Bursa üslubu olarak bilinir. Aynı zamanda Yeşil Camii'nin içinde bulunan avlu, avlunun ortasında bir havuz vardır.
İLK HÜNKAR MAHFİLİ
🔹 Caminin üst katında bulunan hünkar mahfili Çelebi Mehmed için eklenmiştir. Çinilerle bezenen bu bölme, ilk hünkar mahfili örneğini teşkil etmektedir. Bölmenin yanında dört tane de divan odası yer alır.
🔹 Kısacası bu eser için "üstü saray, altı camidir" diyebiliriz. 600 yıl önce inşa edilen caminin deprem terazisi de bulunmaktadır.
Deprem terazisi ne demek?
İnşa edilen yapılara eklenen mermer veya beton silindirlerdir. Bunlar yapıların depremden sonra hasar alıp almadığını anlamak için geliştirilen bir sistemdir.
YEŞİL TÜRBE
🔹 Yeşil Külliye'nin öne çıkan yapılardan Yeşil Türbe, Bursa'da UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Yapı, 1421 yılında Yeşil Camii'nin güneyine Çelebi Mehmed tarafından inşa ettirilmiştir.
🔹 Türbenin mimarı, Çelebi Mehmed'in veziri Hacı İvaz Paşa'dır. Ahşap boyamalarını Tebrizli Ahmed oğlu Ali, kalem işçiliğini Nakkaş Ali bin İlyas, çini işlemelerini ise Mecnun Dede yapmıştır.
Hacı İvaz Paşa kimdir?
Hacı İvaz Paşa Osmanlı devlet adamı, askeri ve mimarıdır. Çelebi Mehmet döneminde Bursa subaşılığı, Bursa valiliği ve vezirlik görevlerinde bulunmuştur. Hacı İvaz Paşa, Bursa'nın sembollerinden Yeşil Camii'nin planını çizen, yapımını üstlenen önemli bir isimdir.
TÜRBEDE KİMLERİN KABRİ BULUNUYOR?
🔹 Türbede Çelebi Mehmed'in dışında; Sultanın oğulları Mustafa, Mahmud, Yusuf; kızları Selçuk Hatun, Hafsa Sultan, Ayşe Hatun, Sitti Hatun ve süt annesi Daye Hatun ile toplam 9 kabir bulunur.
🔹 Bursa'nın simgelerinden biri olan bu yapı, iki katlıdır. Alt katında da odalar vardır. Naaşlar, girişi doğu tarafında olan ve şu anda kapalı tutulan bodrumda yer alır.
* Çelebi Mehmed, Edirne'de vefat eder fakat bu bir süre saklanır. Böylece ölüm haberi saklanan ilk Osmanlı padişahı olur.
↪ Osmanlı mimarisinin geldiği noktayı gösteren bu türbe için Ahmet Hamdi Tanpınar şu mısralarıyla kaleme almıştır:
Yeşil Türbesini gezdik dün akşam
Duyduk musiki gibi zamandan
Çinilere sinen ezan sesini
Fetih günlerinin saf neşesini…
OSMANLI TÜRBELERİNİN EN HACİMLİSİ
🔹 Yapının dışı tamamen çiniyle kaplı olmasından ötürü benzeri bulunmaz. Türbe aynı zamanda Osmanlı'nın şahlanışını ve eski gücüne kavuştuğunu gösteren somut bir örnektir. Devleti Aliyye'deki türbelerin en hacimlisi ve en büyüğüdür.
🔹 Böylesine güzel ve eşsiz bir türbenin hazin bir hikayesi var. Yapı, deprem gibi doğal afetlerden aldığı darbeler sonucu restore edilmesi gerekmiş. Vali Ahmet Vefik Paşa tarafından getirilen Fransız Leon Parville, türbeyi restore etmiş. Hacı İvaz Paşa'nın mahzene yedeklediği çinilerin bir kısmını Parville yurt dışına kaçırmış. Kaçırılan çinilerin bir kısmı özel koleksiyonlarda, bazıları ise maalesef İngiltere'de müzelerde sergilenmekte.
🔹 Yeşil Külliyesi'nin yapılarından biri olan medrese günümüzde Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi, imareti aşevi, hamam ise hediyelik eşyaların satıldığı iş yeri olarak kullanılmaktadır.