Arama
Hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimler
Müslümanlar, İslam'ı iki ana kaynaktan öğrenir. Bunlar, hidayet rehberi olan Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in çağlara ışık tutan hadis-i şerifleridir. Peygamberimizin örnek hayatı ve hadis-i şerifleri olmadan yüce kitabımızı doğru anlamak ve yaşanan hayata tatbik etmek mümkün değildir. Buna giden en önemli yol ise Allah Resulü'nün sözlerinin tam manasıyla anlaşılmasından geçer. Sizler için hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimleri derledik.
📒 Sözlükte edeb, terbiye manalarına gelir. Bu tabir, cami denilen ve sekiz ana konudaki hadisleri ihtiva eden kitaplarda yeme-içme, konuşma, yürüme ve benzeri ahlaki konulardaki hadisleri bir araya getiren bölüm başlığının adıdır.
📒 Ravi, Hz. Peygamber (SAV)'in hadislerini rivayet eden kimseye denir. Bir hadisin doğruluğu, önce onu rivayet eden ravilerin her bakımdan güvenilir kimseler olmalarına bağlıdır.
➡️ Bir ravinin güvenilir olması için onda bazı vasıfların bulunması gerekir. Bu vasıfların ilki Müslüman olmaktır. Alimlere göre ravinin Müslüman olması adaletli olması için yeterlidir. İkincisi adalettir. Üçüncüsü zabt sahibi olmasıdır. Zabttan kastedilen hadisleri kusursuz bir şekilde ezberlemiş ve onlara hakim olmasıdır.
*Ravinin rivayetlerinin kabulü için bulunması gereken şartların dördüncüsü, buluğ çağına ermiş olmaktır. Ravinin akıllı olması; dikkatli, akıl melekeleri tam, zeki ve uyanık olmasıdır.
➡️ Bir kimse çocukluk çağında herhangi bir hadis ezberlemiş ise onu ancak erginlik çağına erdikten ve kaynağını söyledikten sonra sonra rivayet edebilir. Hadisleri nakleden raviler sahabe, tâbi'in, etbâ'ut-tâbi'în sırasıyle nesil nesil gelmiştir. Her bir nesilde yetişenler, bir önceki nesilden aldıklarını kendilerinden sonrakilere aktarmışlardır. Bunların her biri kendi aralarında tabaka, denilen gruplara ayrılmışlardır.
📒 Sözlükte "ezberlemek ve muhafaza etmek" manalarına gelen hıfz, hadis usulünde genellikle ravinin rivayet ettiği hadisleri güzelce ezberleyip muhafaza etmesi, yeri geldiğinde eksiksiz ve fazlasız olarak kendi talebelerine rivayet edebilme yeteneğine denir.
📒 Sözlükte "iyi ve güzel" anlamına gelen sıfattır. Terim olarak sahihle aynı anlamda kullanılır. İsnadı sahih bir hadisten söz ederken bazen lehu isnâdun eeyyidun demiştir. Ahmed b. Hanbel, Ali İbnu'l-Medînî de aynı tabiri kullanmıştır.
➡️ Ceyyid, bazı hadisciler tarafından tamamen sahih karşılığı olarak kullanılmıştır. Bu takdirde aralarında ıstılah yönünden hiçbir fark yoktur. İbnu's-Salâh'a göre de ceyyid ile sahih aynı manaya gelir. Aralarında önemli bir fark söz konusu değildir. Bununla birlikte bazı hadis âlimleri ceyyidi sahihle aynı manada görmemişlerdir.
📒 Hadisin sahih olmaması anlamına gelen bir deyimdir. Bir hadisin gerekli sıhhat şartlarını taşımaması sebebiyle hakkında sahih hükmü verilemediğini ifade eder. Şu var ki muhaddisler, bu tabiri kullanmakla hadisin mutlaka zayıf olduğunu ifade etmiş olmazlar.
➡️ Hakkında bu tabir kullanılan hadis, sadece hakkında sahih hükmü verilemeyendir. Tabiatiyle böyle bir hadis zayıf olabileceği gibi, hasen de olabilir.