Arama
İbn-i Sina'nın ebedi mutluluğa ulaşma formülü
Müslüman alimler arasındaki eşsiz konumu sebebiyle "filozofların prensi" sıfatı ile nitelendirilen İbn-i Sina, düşünceleriyle günümüz dünyasını etkilemeye devam etmektedir. İslam felsefesini önemli bir noktaya getiren İbn Sina'nın insanlığın kadim konusu ahlak hususundaki görüşleri de oldukça dikkat çekicidir. Peki, ünlü filozof İslam'da insanın manevi nitelikleri ve huyları olarak tanımlanan ahlak kavramını mutlulukla nasıl ilişkilendirmiştir?
📌 Ahlak felsefesini tanımlarken elbette değinilmesi gereken en önemli mevzu iyilik ve kötülük meselesidir. Nitekim bireyin ahlaklı veya ahlaksız olarak tanımlanmasına zemin hazırlayan bu kavramların nasıl konumlandırıldığı ve toplumsal düzeyde ne ifade ettiği önem arz eder.
📌 "İyilik ve kötülük nasıl tanımlanabilir, bu kavramlar insanda doğuştan mı vardır yoksa sonradan yaşadığı deneyim ve tecrübelerle mi ortaya çıkar?" işte bunlar kelamın ve ahlak felsefesinin temel sorunlarıdır.
#İbnSina, #İslam'da insanın manevi nitelikleri ve huyları olarak tanımlanan ahlak kavramını mutlulukla nasıl ilişkilendirmiştir? https://t.co/ESj7X2XZEo
— Fikriyat (@fikriyatcom) February 2, 2021
📌 İbn Sina alemde ve insanda aslolanın iyilik olduğunu düşünür. Kötülüğü ise izafi ve sonradan ortaya çıkan bir olgu olarak görür. Müslüman alim, hastalık ve sakatlık gibi bedensel durumlara bağlı kötülük çeşitlerini tedavi edilebilir olarak gördüğü için bu kötülüğü maddi dünya ile sınırlandırır.
➡Oysa İbn Sina'ya göre gerçek kötülük beden dışındadır; nefsle ilgili olan alanı kapsar. İşte ahlak felsefenin ele aldığı kötülük de nefse ilişkindir.
İbn-i Sina, ilaçları nasıl topluyor, saklıyor ve hazırlıyordu?
📌 İnsan davranışlarının temeli nefsindeki isteklerden kaynaklanır. Ahlakın ortaya çıkışı kişinin nefsinin kendisine dayattığı istek ve arzuları yönlendirebilmesiyle gerçekleşir.
➡İbn Sina tam bu noktada aklı devreye sokar. Nitekim ahlaki fiillerin belirleyicisi insanı esir altına alabilecek istekler değil onları durdurabilme yetisine sahip olan akıldır.
📌 İbn Sina'ya göre ahlakın varacağı son nokta erdemli ve mutlu bir yaşam sürmektir. Ahlak, bireyi bu dünyada erdemli bir yaşama, ahirette ise nefsinin arzularını aklıyla dizginleyebildiği için mutluluğa götürür. Yani İbn Sina'ya göre ahlakın gayesi ebedi bir mutluluktur.
➡İbni Sina'nın ahlaklı olma kavramı, dini bilincin zorunlu kıldığı nefsin dizginlenmesi ile erdem ve mutluluk şeklinde tezahür eder. Ahlaklı olmanın varacağı son nokta yine kişinin kendi iyiliği için çıkan bir sonuçtur. İbn Sina'ya göre birey kendisini bekleyen ebedi hayattaki sonsuz mutluluğa erişebilmek için ahlaklı olmanın ön gördüğü ilkeleri gerçekleştirmeli ve böylece ruhunu kemale erdirebilmelidir.
Kaynak: İbn Sina'nın Ahlaka Ait Risalesi, Gürbüz Deniz.
İslam Ansiklopedisi, İbn Sina maddesi.