Arama
İlk Cuma namazını kıldıran sahabi Es‘ad bin Zürare kimdir?
Es'ad bin Zürare, ilk Medineli Müslümanlardandı. Hicretten önce Medine'deki Müslümanların reisi olan sahabi, İslam'ı yaymak için büyük çaba sarf etti. O kadar ki Medine'de Peygamber Efendimizin adının anılmadığı, İslam'dan bahsedilmeyen ev kalmadı. Evs ve Hazrec kabilelerinin arasındaki asırlardır devam eden düşmanlığı İslam kardeşliğinde eritti. Aynı zamanda, hicretten önce Medine'de inşa ettirdiği mescitte, kırk kişinin bulunduğu bir cemaate ilk Cuma namazını kıldırdı.
Akabe denen küçük ve dar vadide, bir gece vakti gizlice Hz. Peygamberle buluşarak görüştüler. Hz. Peygamber, Es'ad'ı Neccâroğulları'nın temsilcisi seçtiği gibi diğer on bir temsilciye de reis tayin etti. Geceleyin gerçekleşen ikinci Akabe biatında Es'ad b. Zürâre Hz. Peygamber'in elini tutarak orada bulunanlara, "Ey insanlar! Muhammed'e ne üzerine biat ettiğinizi biliyor musunuz? Siz Arap'la, Acem'le, cin ve insle İslâm'a davet uğrunda savaşmak üzere biat ediyorsunuz" dedi. Bunun üzerine orada bulunanlar, savaşanla savaşacaklarını, barış isteyenle barış yapacaklarını söyledi.
Bu görüşme sonunda Müslümanlar şu hususlarda Resûlullah'a bîat etti: Allah'a hiçbir şeyi eş ve ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zina etmemek, çocuklarını öldürmemek, kimseye iftira etmemek, hiçbir hayırlı işe karşı çıkmamak.
Bu bîattan sonra Peygamber Efendimiz, kendilerine hitaben şöyle konuştu:
"Sizden, verdiği sözde duranın ücret ve mükâfatını Allah, tekeffül etmiş, onlara cenneti hazırlamıştır. Kim insanlık icabı, bunlardan birini işler de ondan dolayı dünyada cezaya uğratılırsa, bu ona kefaret olur. Kim de yine bunlardan, insanlık haliyle birini irtikâp eder de işlediği o şeyi Allah gizler, açığa vurmazsa, onun işi de Allah'a kalır. Dilerse onu bağışlar, dilerse azaba uğratır." (İbni Hişâm, Sîre: 2/75-76; İbni Sa'd, Tabakât: 1/220; Taberî, Tarih: 2/235)
Es'ad bin Zürâre, ikinci Akabe biatında grubun en genci olarak ilk biat eden sahabi oldu.
Es'ad b. Zürare, Medine'ye döndükten sonra önce kendi soyunu, ardından da şehirdeki düşmanları olan Evs kabilesini Mekke'deki temaslarından haberdar etti ve kendilerini Peygamberimizi tasdik etmeye çağırdı. Onun davetine ilk icabet edenlerden biri de kardeşi Sa'd b. Zürâre oldu.
Es'ad bin Zürare, tebliğ faaliyetlerinde büyük gayret gösterdi. Bu süreçte Medine'de İslam'ın girmediği, Peygamberimizin isminin zikredilmediği tek bir ev kalmadı. Akabe biatları ile Hz. Peygamber'in daha Medine'ye hicret etmeden önce şehirdeki Arapları birleştirme gayesinin başlangıç adımı oldu.
Hicretten önce Es'ad bin Zürâre, Medine'de inşa ettiği bir mescitte beş vakit namazla birlikte Cuma namazlarını da kıldırdı. Medine'de ilk Cuma namazını onun kıldırdığı ve bu namazda kırk kişinin hazır bulunduğu bilinir. Kâ'b b. Mâlik gibi bu ilk Cuma namazını hiç unutmayan sahabeler, Es'ad bin Zürâre'nin vefatından sonra da cuma ezanını duyduklarında onu hatırlayıp kendisine dua ederlerdi.