İslam çevre bilinci hakkında bize ne söyler?

🔸 Günümüzdeki en büyük problemlerden biri de çevre sorunudur. Bu sorun tüm dünyaya ciddi bir tehdit oluşturuyor. Çevre probleminin ana ekseninde insan yer alıyor. Çünkü doğanın korunması ve eski haline geri dönmesi insanın elindedir. Nitekim bunun kanıtı karantina sürecinde insanların evlerine çekildiği dönemde görüldü. 🔸 Venedik'te daha önce çamurlu yeşil bir görünüme sahip olan sulara balıklar geri döndü, kuğular yüzmeye başladı. İstanbul Boğazı'nda neredeyse hiç deniz trafiği olmaması nedeniyle onlarca yunus balıkları kıyıya kadar geldi. Peki, çevre bilinci konusunda İslam bize ne sölüyor? Allah gökten su indirip onunla ölmüş toprağa hayat vermektedir. Kuşkusuz bunda dinlemesini bilen bir topluluk için açık delil bulunmaktadır. (Nahl Suresi, 65. ayet) 🔸 Allah, mükemmel bir düzen ve uyum içinde yarattığı kâinatı insanoğluna emanet etti. Bu emanete sahip çıkılması için İslam, Müslümanlara çevreyi korumayı ve daha bilinçli olmayı emreder. 🔸 İnsanlara yeryüzünden ölçülü bir şekilde istifade etmesine izin verilir. Nitekim yüce Allah Rahman suresinin 7-8. ayetlerinde şöyle buyurmaktadır 'Göğü O yükseltti, denge ve ölçüyü O koydu ki dengeden sapmayasınız.' Bundan dolayı Müslümanlar, canlı veya cansız ayrımı yapmaksızın çevreyi ihya etmesi gerektiğinin bilincinde olmalıdır. 🔸 Yüce Allah'ın küçücük bir parçadan en büyüğüne kadar her şeyi bir düzen ve nizam içerisinde yarattığı kâinatı korumak bir kulluk görevidir. 🔸 Peygamber Efendimiz de şöyle buyurur: 'Bir kimse ağaç diker de o ağacın meyvesinden bir insan veya Allah'ın mahlûkâtından herhangi bir varlık yerse bu, o ağacı diken kimse için sadaka olur.' Görmüyor musun ki, Allah gökten su indiriyor da yeryüzü yemyeşil oluveriyor! Kuşkusuz Allah latîftir, her şeyden haberdardır. (Hac Suresi, 66. Ayet) 🔸 İnsan, kainata karşı sorumsuz davranışlarda bulunamaz. Doğanın dengesini bozacak her türlü davranış, Kur'an-ı Kerim'in öğretileriyle bağdaşmaz. Çevreye zarar verme, onu tahrip etme, ölçüsüzce kullanma anlayışı, yeryüzünü insanlara bir nimet olarak yaratan Allah'a karşı saygısızlıktır. İnsanoğlu yaptığı her türlü davranıştan dolayı hesap vereceği unutmamalıdır. Nitekim Tekasür suresinin 8. ayetinde yüce Allah şöyle buyurur: 'Nihayet o gün nimetlerden elbette sorguya çekileceksiniz.' O, göklerin ve yerin egemenliği kendisine ait olan, çocuk edinmeyen, egemenliğinde ortağı bulunmayan, her şeyi yaratan, yarattığına belli bir ölçüye göre düzen veren Allah'tır. (Furkân Suresi 2. ayet) 🔸 İslam, temizlenen mescitlerin güzel kokulandırılmasını ve avluların temiz tutulmasını teşvik eder. Durgun sulara, su kaynaklarına bevledilmemesini, hayvan ağıllarının uzakta inşa edilmesini tavsiye eder. Bu sayede insanların yaşam alanlarını ve doğal kaynakların korunmasını telkin ederek, insanlara çevre bilici oluşturur. 🔸 Hz. Peygamber, hayatı boyunca çevreyle ve onun korunmasıyla ilgilendi. O, yaşadığı müddetçe çevrenin en iyi şekilde korunmasına büyük ihtimam gösterdi, ashabına da özellikle ağaçları korumaya teşvik etmişti. 🔸 Savaşlardan önce daima askerlerine herhangi bir ağacı kesmemelerini, tarla ve bahçeleri ateşe vermemelerini emretmişti. Peygamber Efendimiz şöyle buyurdu: 'Herhangi birinizin elinde bir hurma fidanı varken kıyamet kopacak olsa, onu derhal diksin.' Bu hadis-i şerif, çevre bilincinin ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir. (Heysemî, Mecmeu'z-zevâid, IV, 63 Bezzâr) Allah o su ile size ekin, zeytin, hurma, üzüm ve daha türlü türlü ürünler de bitirir. İşte bunda düşünen bir topluluk için büyük ibret vardır. (Nahl Suresi, 11. ayet) 🔸 Hz. Peygamber (SAV), Medine'ye hicret ettikten sonra ağaç dikimini teşvik etmiş ve yeşil bakımından fakir olan yerleri ağaçlandırma faaliyetlerine katılmıştı. 🔸 Peygamber Efendimiz (SAV), azat edilmek için üç yüz hurma fidanı dikmek zorunda kalan Selman-ı Fârisî'ye ağaçları açılan çukurlara yerleştirmek suretiyle yardımcı olmuştu. 🔸 Hz. Peygamber (SAV), Medine yakınlarındaki 'Zureybu't-Tâvil' adıyla anılan alanın bilinen ormanlaştırılması için oldukça çaba gösterdi ve 'Kim buradan bir ağaç keserse onun karşılığı olarak bir ağaç diksin' buyurdu. 🔸 Bu sayede zamanla kurak alan, orman haline geldi. Hz. Peygamber (SAV), Mekke, Medine, Taif ve çevresini, hayvanları öldürülmeyen, otları koparılmayan, ağaçları kesilmeyen harem bölgesi ilan etti. 🔸 Esbâb-ı kiramın ileri gelenlerinden Ebu'd-Derdâ, Şam'da ağaç dikmekteydi. Yanına birisi yaklaştı ve hayretle: 'Sen, Peygamber Efendimizin yakın arkadaşı olduğun hâlde, ağaç dikmekle mi meşgul oluyorsun?' dedi. Ebu'd-Derdâ Hazretleri şu cevabı verdi: 'Dur bakalım, hakkımda böyle acele hüküm verme! Ben Rasûlullah'ı (sav) şöyle buyururlarken işittim: 'Bir kimse ağaç diker de o ağacın meyvesinden bir insan veya Allah'ın mahlûkatından herhangi bir varlık yerse bu, o ağacı diken kimse için sadaka olur.' (Ahmed, VI, 444. Bkz. Müslim, Müsâkât, 7) 🔸 Gelecek nesillere daha yeşil bir tabiat bırakmak adına Peygamber Efendimiz (SAV), gereksiz yere ağaç kesimini yasakladı. Bir rivayete göre haksız bir nedenle sidre ağacının kesilmesini eleştirmişti. 🔸 Hz. Peygamber(SAV), ağaçlara ihtimam gösterilmesini ve onların incitilmemesini isterdi. Bir rivayete göre bir bedevinin elindeki sopayla ağacın dal ve budaklarını kırıp döktüğünü görünce onu bu davranışından dolayı uyarmıştı. Çardaklı ve çardaksız bağları, değişik ürünleriyle hurmaları, ekinleri, birbirine benzeyen ve benzemeyen biçimlerde zeytin ve narları meydana getiren O'dur. Her biri ürün verdiğinde ürününden yiyin; hasat günü de hakkını verin; fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez. (En'am Suresi, 141. ayet) 🔸 Peygamber Efendimizin tabiata gösterdiği bu ihtimamı, ashabı büyük ordularıyla hareket ederken bile bitkilere ve ağaçlara zarar vermemek için gayret sarf ediyorlardı. Örneğin Halife Ebûbekir, sefere çıkmaya hazırlanan ordusuna şu emirleri vermişti: 'Hainlik yapmayınız, ganimet malına ihanet etmeyiniz, zulmetmeyiniz, müsle yapmayınız (kulak, burun gibi azaları keserek işkence etmeyiniz); çocukları, yaşlıları ve kadınları öldürmeyiniz! Hurma ağaçlarını kökünden kesmeyiniz ve yakmayınız, meyveli ağaçları kesmeyiniz; koyun, sığır ve develeri yiyeceğiniz hâriç- kesmeyiniz! Manastırlara kapanıp kendilerini ibadete vermiş kimselerle karşılaşacaksınız, onları ibadetleriyle baş başa bırakınız.' (Beyhakî, es-Sünenü'l-Kübrâ, IX, 85; Ali el-Müttakî, Kenz, no: 30268; İbnü'l-Esîr, el-Kâmil, II, 196) Rüzgârları rahmetinin önünde müjde olarak gönderen O'dur. Nihayet o rüzgârlar ağır bir bulut yüklenince onu ölü bir memlekete sevk ederiz. Orada suyu indirir ve onunla türlü türlü meyveler çıkarırız. İşte ölüleri de böyle çıkaracağız. Herhalde bundan ibret alırsınız. (A'râf Suresi - 57. ayet) 🔸 Peygamber Efendimiz (SAV), insanların geçtiği yollarda, gölgelendiği yerlerde, meyveli ağaç altlarına abdest bozmaktan, yere tükürmekten men etmiş; yoldan rahatsızlık veren her şeyin kaldırılmasını ve yola sarkan dalların kesilmesini emretmiştir. Hayvan ağıllarının kuyulardan belli bir mesafede uzak tutulması tavsiye etmiştir. 🔸 Peygamber Efendimiz, iki mezar arasından geçerken bir ağaç fidanı istemiş ve onu iki mezarın arasına dikmişti. Bu davranışının sebebi kendisine sorulduğunda ise, 'Bu iki dal kurumadığı sürece, o ikisinin çekmekte olduğu azabın hafifletilmesi umulur' buyurmuşlardır. (Buhârî, Cenâiz, 82; Müslim, İmân, 34; Ebû Dâvud, Tahâret 🔸 Çevre kullanımında bir diğer önemli husus israftır. Allah'ın düzen ve nizam üzerinde kurduğu kainatın nimetleri israf edilmediği takdirde bunlar bitmeyecektir. 🔸 A'raf suresinin 31. ayetinde şöyle buyrulur: 'Ey Âdemoğulları! Her namaz kılacağınızda güzelce giyinin, yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.' 🔸 Sevgili Peygamberimiz (SAV) ona suyu israf etmemesini söyledi. Sahabi, abdestte kullandığı suda da israfın söz konusu olup olmayacağını sorunca Resul-i Ekrem (SAV) hem o sahabesini hem de sonradan gelecek tüm ümmetine israf konusunda şu hadis-i şerifini irad etti: 'Bir akarsuyun kenarında abdest alıyor olsanız bile suyu israf etmeyiniz.' (İbn Mace, Taharet, 48)

İslam çevre bilinci hakkında bize ne söyler?

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler

Arama

İslam çevre bilinci hakkında bize ne söyler?