Arama
İslam dünyasında hiçbir camiye nasip olmayan merasimler Ayasofya’da yapıldı!
2020 yılında, 86 yıl süren bir özlem sonrasında Ayasofya Camii yeniden ibadete açıldı. Ayasofya Camii tarihinde, İslam dünyasında eşi benzeri olmayan birçok önemli merasim gerçekleşti. Fatih Sultan Mehmet'ten başlayarak 19. yüzyıla kadar Ayasofya Camii büyük bir ibadet merkezi olarak hizmet verdi. Müzeye çevrilişine kadar beş asra yakın bir süre Ayasofya Camii'nde düzenlenen Kadir gecesi gibi mübarek günler büyük bir coşku ile ihya edildi. Padişahlar ilk cuma namazlarını Ayasofya'da kıldı. Peki, Ayasofya'da asırlar boyunca hangi merasimler idrak edildi?
📍 "Hilal"in "haç"a galibiyetinin timsali mahiyetindeki geleneğe göre: Feth olunan kalenin burçlarına bayrak dikilip, surların üstünden ezan sesleri yükselirken; padişahlar ilk Cuma namazını bu camilerde kılmışlardı.
📍 Şair Baki, meşhur Kanuni mersiyesinde:
"Aldun hezar bütkedeyi mescid eyledun
Nakuus yerlerinde okuttun ezanları"
mısralarıyla bu eski zafer geleneğini, en güzel şekliyle edebiyat tarihimize mal etmiştir.
Osmanlı döneminde İstanbullular Kadir gecesi teravih namazını Ayasofya'da kılmaya özen gösterirdi.
📍 Fâtih Sultan Mehmed zamanından başlayarak müzeye çevrilişine kadar beş asra yakın bir süre Ayasofya Camii'nde düzenlenen Kadir gecesi kutlamaları, İslâm dünyasında hiçbir camiye nasip olmayan bir ihtişamla yapıldı.
📍 Kadir gecesi kutlamalarında Ayasofya Camii etrafında âdeta özel bir folklor ve gelenek oluşturuldu,.
📍 Kadir gecesi özel ibadet ve duaları, bunlarla ilgili donanımları, teşrifat ve merasimleriyle Osmanlı toplum hayatında zengin bir gelenek oluşturdu. Ramazan ile başlayan hatimlerin Kadir gecesinden önce tamamlanması ve o gece duasının yapılmasına dikkat edildi.
📍 Mevlid Kandili, Osmanlılar tarafından resmî bir törenle kutlanmaktaydı. Kandile yönelik resmî hazırlıklar, İstanbul kadısının hilalin görüldüğünü, yani Rebiülevvel ayının girdiğini bildiren ilâmının Bâbıâli'ye takdimiyle başlardı.
📍 Mevlid okunacağı gün, kendisine davetiye gönderilmeyenler sabahın erken saatlerinden itibaren, davetiye gönderilenler ise belirtilen saatte tören kıyafetleriyle camiye gelerek kendilerine ayrılan yerlere otururlardı. Herkes yerini alınca Fetih Sûresi okunmaya başlanırdı.
Fetih Suresini okumak ve dinlemek için tıklayın
📍 Ayasofya şeyhi, Sultanahmet şeyhi ve nöbetçi şeyh sırayla kürsüye çıkıp vaaz verirler, şeyhler kürsüye çıkarken cemaate şerbet ve buhur dağıtılırdı.
📍 Vaazlar bitince mevlidhânlar mevlid okurlar, şeker dağıtılır, mevlidin bitiminde camiden çıkan padişah kendisini bekleyenleri selamlayıp alayla saraya dönerdi.
Halkın da katıldığı ve herkese tatlı dağıtılan bu merasimler çok ruhaniyetli olurdu.