Arama
İslam'da cihad ve şehadet anlayışı
Yüce Rabbimiz, Kur'an-ı Kerim'de Allah'a ve Resulü'ne iman eden kimselerin, mallarıyla ve canlarıyla Allah yolunda cihad ettiklerini anlatmıştır. Cihadın gerçek anlamını kavrayan müminler olmak için ayet ve hadisler ışığında, İslam'da cihad ve şehadet anlayışına dair bilgileri derledik.
"Kim Allah'ın kelimesinin yücelmesi için savaşırsa o, Allah yolundadır."
(İbn Hıbbân bi Tertîbi İbn Belbân, Siyer, Fedâilü'l-Cihâd, X, 493, No: 4636; Buhârî, Cihâd, 15, III, 206; Ebû Dâvûd, Cihâd, 26, III, 31, No: 2517; Nesâî, Cihâd, 21, VI, 23.)
💠Şehâdet, Arapça bir kelime olup "Şe-hi-de" fiilinden türeyen bir mastardır. Aynı zamanda, müstakil bir isim olarak da kullanılır. "Şühûd" ile eş anlamlıdır. Zıddı, "gayb"dır. Bilinen, görünen âleme şehâdet alemi (âlemü'ş-şehâde) dendiği gibi, görünmeyen âleme de gayb âlemi denir.
💠 Sözlükte "kesinlik derecesinde haber vermek; bir yerde hazır bulunmak" anlamlarında masdar, "tanıklık yapma; duyularla algılanan şey" manalarında isim şeklinde kullanılan şehadet ile âlem (yaratıcısının varlığına alâmet teşkil eden şey) kelimelerinden oluşan şehâdet âlemi "duyularla idrak edilen her şey" demektir.
💠Şehadet kelimesi, "Eşhedu en la ilâhe illâllah ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu" olarak bilinen tevhid cümlesidir. "Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Hz. Muhammed (s.a.s)'in onun kulu ve resulü olduğunu şehâdet ederim" demektir.
💠Şehadet kelimesinde, Allah (cc) ve Resulü (sav) hakkındaki iman ve inanç duyguları itiraf edildiği, dile getirildiği için, ona şehadet kelimesi denmiştir. Şehadet kavramı yedi âyette fiil kalıplarıyla, iki âyette şâhid ve on dokuz âyette şehîd biçiminde Allah'a nisbet edilmiş, bir âyette zât-ı ilâhiyye ism-i tafdîl ile "en büyük şâhid" (ekberu şehâde) diye nitelendirilmiştir.
💠Yüce Allah, Kur'an'da: "(O gün) şahidlik edene, şahidlik edilene (görenlere ve görülenlere) andolsun ki" (el-Bürûc, 85/3) diye buyurarak şahâdetin önemine işâret buyurmuştur.
💠 Şehadet kavramı Allah'ı niteleme bağlamında başka hadis rivayetlerinde de yer almaktadır. "Allah yolunda öldürülmek" şeklinde de ifade edilmiştir (Bakara, 2/154). Âlimler, şehîd isminin temel manasının "bilen" olduğu ve şâhidden daha zengin bir muhtevaya sahip bulunduğu hususunda ittifak etmiştir. Şehîd "müşahede yoluyla meydana gelmiş ilme sahip olan varlık" demektir. Buradaki müşahede Ebû Bekir İbnü'l-Arabî'ye göre işitme dışındaki duyu vasıtalarıyla elde edilen bilgidir.
💠Gazali de asıl anlamı "bilen" olan şehîd ile muhteva yakınlığı içinde bulunan diğer ilâhî isimlerin özelliklerini şöyle belirtmiştir: "İlim kavramı kayıtsız olarak düşünüldüğünde alim ismi, bâtıni hususlara nisbet edildiğinde habîr, zâhirî konulara izâfe edildiğinde ise şehîd isimleri kullanılır."