Arama
Kağıttan ırmağa: Medeniyetimiz
Müslümanların kitaplarla kurduğu o müstesna, sarsılmaz bağ Kur'an-ı Kerim kaynaklıdır. Yemame Savaşı'nda yedi yüz hafızın şehit olması ile bir mushaf altında toplanan Kur'an-ı Kerim ayetleri, Hz. Osman'ın (RA) hilafet döneminde ortaya çıkan ihtilafların bertaraf edilmesi maksadıyla nüshalar halinde İslam beldelerine gönderildi. Bu durum aynı zamanda Kur'an-ı Kerim ilimlerinin doğmasına ve kitapçılığın gelişmesine de zemin hazırladı.
◾ Kurul, getirilen parçaların kabulü için kişinin deri parçaları üzerinde yazan âyetleri hıfzetmiş olma şartını koştu. Ayrıca, bu düzlemleri getiren kişilerden bunların Kur'an vahyi olduğuna dair iki şahit sunmaları istendi.
◾ Bunun tek istisnası Huzeyme b. Sabit el-Ensarî'nin getirdiği Ahzab Suresi 23. Ayet-i kerimesidir; çünkü Hz. Huzeyme (RA) bizzat Peygamber Efendimiz tarafından (SAV) "zü'ş-şehâdeteyn" (iki şahit gücünde olan kimse) lakabıyla anılır.
◾ Lakin zamanla toplanan bu mushaf da ümmete yetmemeye başladı. Hz. Ömer (RA) ve Hz. Osman (RA) döneminde ise kıraat farklılıklarından dolayı sorunlar yaşanmaya başladı.
◾ İslam devletinin sınırları çokça genişlemiş, bu da Kur'an-ı Kerim'in farklı coğrafyalarda okunmasını gerektirmişti. Azerbeycan ve Ermenistan cephelerinde muhtelif şehirlerden gelen mücahitler arasında kıraat farklılığından dolayı sorunlar yaşanmaya başlandı.
◾ Bu sıkıntıyı fark eden Hz. Osman (RA) "Toplanın ey Muhammed'in ashabı! İnsanlara bir 'imam' yazın!" demiştir. Hz. Ebubekir (RA) döneminde komisyon üyesi olan Zeyd b. Sabit (RA), Abdullah b. Zübeyr (RA), Said b. As (RA) ve diğer dokuz kişiden müteşekkil kurul Kureyş lehçesini esas alarak bir "İmam Mushaf" yazmış ve bu mushaf çoğaltmıştır.
* Hz. Osman'ın (RA) "imam yazın" demesi örnek bir mushaf, önder bir mushaf manasına gelir.
◾ Heyette bir kelime hariç herhangi bir ihtilaf yaşanmamıştır. Bu şekilde bu büyük sıkıntı hafifledi ve "İmam Mushaf" çoğaltılarak İslam beldelerinin büyüklerine gönderildi.
◾ İmam Mushaf hazırlandıktan sonra Hz. Ebubekir (RA) döneminde hazırlanan Mushaf, Hz. Hafsa'ya (R.ANHA) verildi. Kur'an-ı Kerim'in yedi nüshasından biri Medine'de bırakıldı. Kalan nüshalar ise Mekke, Kûfe, Basra, Yemen, Şam ve Bahreyn'e gönderildi.
◾ Bu Mushaflar şu an, Taşkent Eski Eserler Müzesi, İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul Türk İslâm Eserleri Müzesi, Kahire el-Meşhedü'l-Hüseynî, Londra British Library ve St. Petersburg Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi'nde sergileniyor.
◾ Mushaf yazımı birçok sanata da konu oldu. Bunların başında yazıyla olan münasebeti nedeniyle hat sanatı gelir. Hat sanatı ve Mushaf kültürü ilişkisine değinmeden önce, İslamiyet'in zuhur ettiği dönemdeki yazı karakterlerinden bahsetmemiz gerekir.
◾ Eski dönemde iki tip yazı vardı. Birincisi, Nabatîlerden gelen, eğri ve yuvarlak çizgilerden oluşan ve yazan kişinin yorumlamasına açık "meşk" adı verilen yazı tipi; ikincisiyse geometrik, düz ve köşeli hatlarıyla bilinen ve daha düzenli olan "cezm" denilen yazı tipidir.