Arama
Kalemin ince dokunuşu: Hüsn-i hat
İnsanoğlu estetik kaygılar çerçevesinde bir sanat dünyası ortaya koymuştur. İslamiyet de yapılan her işte güzele ulaşmayı hedeflemiştir. Kısaca bir kalem kullanılarak ortaya konan güzel yazı olarak özetlenebilecek Hat sanatı da Müslümanların estetik algılarında beslenip dışarı vurulan bir güzelliktir. Hat, kalbi manada Müslümanları birbirine bağlayan, bakıldığında insanların fazlaca etkilendiği bir güzel sanattır.
📌Osmanlı son dönemi ve Cumhuriyet döneminde de Hat çalışmaları durmaksızın devam etmiştir. Çünkü en güzel yazıyı yazmak her kuşağı cezbetmiştir. Coşkun akan bu ırmak her türlü olumsuz şartlara rağmen debisini artırarak bir güzellik havzası oluşturmuştur.
➡Hacı Kâmil Akdik
➡Mustafa Halim Özyazıcı
➡Necmeddin Okyay
➡Hasan Çelebi
➡Hüseyin Kutlu
➡Hamid Aytaç
📌Hamid Aytaç, son devirlerde devraldığı misyonunu yılmadan ileri taşımıştır. Son dönemde Hüseyin Kutlu ve Hasan Çelebi'nin hatları Türkiye başta olmak üzere çoğu İslam ülkesinde sergilenmekte ve İslam sanatının hala devam ettiğini tüm dünyaya kanıtlamaktadır.
📌Fikriyat'ın kıymetli yazarlarından Uğur Derman hocamız da ömrünü İslam sanatlarına ve bilhassa hüsn-i hatta vakfetmiştir. Hocamızın hat sevgisi üniversitede yıllarında başlamış ve bu aşk zamanla dallanıp budaklanmıştır. Hocamızı bu alana yönlendiren Haydarpaşa Lisesi'nden hocası Mahir İz olmuştur. Bu yönlendirmeler ve içerisinde başlayan aşk neticesinde hocamız 1955'de Üsküdar'ın manevi zatlarından Necmeddin Okyay Efendi'ye talebe olup icazet almıştır. Devam eden yıllar içinde Prof. Dr. Süheyl Ünver, Macid Ayral ve Halim Özyazıcı gibi büyük zatlardan istifade etmiştir.
(x) Prof. Uğur Derman'ın Fikriyat'taki yazılarını okumak için tıklayın
📌Uğur Derman hocamız Medresetü'l-Hattâtîn Yüz Yaşında, Türk Hat Sanatının Şaheserleri, İslâm Kültür Mirâsında Hat Sanatı, Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli, Emin Barın Hat Koleksiyonu, Doksandokuz İstanbul Mushafı, Kādıasker Mustafa İzzet Efendi Hilyesi gibi eserleri ile hat sanatının tarihine, inceliklerine ışık tutmaktadır. Hoca bu emekleri ile kuşaklar arasında bu hasletlerin taşınması gibi hürmet gösterilmesi gereken çok kıymetli bir vizyonu ihya etmektedir.
➡ Şeyh Hamdullah'ın "Nesih, Rika, Sülüs" bir hat levhası bugün Dublin'deki Chester Beatty Kütüphanesindedir.
➡ Ayasofya'daki büyük hat levhaları (Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan, Hüseyin) Kazasker Mustafa İzzet Efendi'ye aittir.
➡ Hattat Mustafa Halim Özyazıcı Yavuz Selim, Balipaşa, Azapkapı, Sokullu Mehmed Paşa, Beyoğlu Ağa, Hacı Bayram,Şehremini, Alsancak, Şeyh, Delikliçınar ve Maltepe Camiilerinin kubbe ve kuşak yazılarını kaleme almıştır.
➡ Sultan II. Mahmut'un Nisa suresi 58. Ayetini içeren hat levhası Bursa Ulu Camii'de asılıdır.
➡ Hattat Şefik Bey'in çokı güzel bir hat levhası Bursa Ulu Camii'dedir.
➡ Karahisarî'nin eserleri; Topkapı Sarayı Müzesi'nde bulunan Mushaf, Piyale Paşa Camii yazıları, Süleymaniye Camii kubbe ve pencere üstü levhaları, Kâhire, Menyel Sarayı Hat Müzesi'nde nesta'lik yazısı sayılmaktadır.
↗Divit: Yazı malzemelerini koruyan mahfaza.
↗Demir Kalem: Kalemin ucu bozulmasın diye kullanılan kamış kalemin ucuna takılan aksesuar.
↗Hokka: İçerisine mürekkep konulan küçük kutu anlamına gelir.
↗Kâğıt: Hattın yazıldığı ağaçtan elde edilen düzlem.
↗Kalem: Nehir kenarlarındaki sazlıklardan elde edilen kamışlardan elde edilen, hat yazma aracıdır.
↗Kalemdân: Kalemlerin bulunduğu kalemlik.
↗Kalemtıraş: Şimdiki kalemtıraşlardan şekil olarak farklı, işlev olarak aynıdır.
↗Kargı Kalem: Kamış kalemden daha kalın olan kalem türüdür.
↗Tahta Kalem: Ihlamur ağacından imal edilir.
↗Makta: Kalemin ağzının kesildiği alet.
↗Tuğra: Padişahlara özel imzadır. İçerisinde baba ismi ve muzaffer olma duası bulunmaktadır.
↗Yazı Altlığı: Hattın sağ diz üzerinde yazılması.
↗Mürekkep: Hat yapabilmek için gerekli sıvı madde. Kendi arasında üçe ayrılır.
➖İs Mürekkebi
➖Zırnık Mürekkebi
➖Üstübeç Mürekkebi
➖Altın Mürekkebi
Sözlükte altı kalem anlamına gelir. *Istılah olarak ise aynı yazının muhtelif üsluplarını ifade eder. Aklâm-ı sitte; tevkî ve rikâ, muhakkak ve reyhânî, sülüs ve nesih hatlarını ifade eder. Bunlar birbirini andıran, kalem ağızlığının derecelerine göre ortaya çıkan yazı çeşitleridir.
➡Muhakkak: Muhkem anlamına gelir. Bu usulde harfler sülüse nazaran daha ufaktır.
➡Reyhanî: Muhakkakın kaidelerine bağlıdır ama yazı boyutu daha küçüktür. Zamanla kullanımı azalmıştır.
➡Rikâ: Osmanlı icadıdır. Sarayda doğan bu hat günlük yazışmalarda ve mektuplaşmalarda bolca kullanılmıştır.
➡Tevki: Bu türde birleşmeyen harfler de birleşir. Genellikle vakıflar tarafından kullanılmıştır.
➡Sülüs: Muhakkak'a göre harfler küçüktür. Daha çok kitap unvanlarında, levhalarda ve kıt'alarda kullanılmıştır.
➡**Nesih: Sülüs'ün küçüğüdür. Kitapların yazılmasında diğer yazı türlerinden daha fazla kullanılmıştır. Adı buradan gelmektir.
(x) *Istılah: Bir kelimenin o ilimde ne anlama geldiğini ifade eder.
(x) **Nesih: Önceki hükmü ortadan kaldırma