Kur'an-ı Kerim hattatı bir hanım: Esma İbret ve hayatı

(x) Mahmud Celâleddin'in sülüs-nesih bir kıt'ası 📌 Esma İbret Hanım, Osmanlı kadın hattatlarının en önde gelen ismi; aynı zamanda da Mahmud Celâleddin Efendi'nin eşi… İkisi de Osmanlı hattatlarından. ◾ Esma Hanım'ın, tahmini bilgilerle 1194 yılında İstanbul'da doğduğu belirtilir. Babası Serhâsekiyân-ı Hâssa Ahmed Ağa'dır. Hakkında az bilgi mevcut olsa da halen Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan ve onun tarafından yazılmış olan hilye levhasının arkasında yer alan bilgiler ipuçları verir. Bizi hayranlık içerisinde bırakan konu ise bu hilyeyi henüz 15 yaşında iken yazması olur. (x) Osmanlı saray resminin tek temsilcisi: Milli Saraylar Resim Müzesi (x) Esmâ İbret Hanım'ın sülüs-nesih hattıyla yazdığı hilye-i şerif (Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, nr. 2763) 📌 Fikriyat yazarlarından Prof. Uğur Derman, Esma İbret Hanım ile ilgili yazısında şöyle bir bilgi paylaşır: ◾ 'Bir hanımın böyle bir hilye yazmasından ibret duyulması için hattatlıktan icazet aldığı sırada ismine 'İbret' ilâve edilerek bu hilye Sâlim Ağa tarafından III. Selim ve vâlidesi Mihrişah Sultan'a gönderilir. Karşılığında padişahtan 500 kuruş ve gümrükten sağ 40 akçe yevmiye ihsan edilip Esma İbret hocası Mahmud Celâleddin Efendi'ye nikâhlanır.' (x) 📌Prof. Uğur Derman kimdir? (x) ◾5 Şubat 1935'te Bandırma'da dünyaya geldi. Üsküdarlı Hezârfen Hattat Necmeddin Okyay'a (1883-1976) 1955 yılında talebe oldu. Ömrünü, kültür ve medeniyet serüvenimizin kopuk halkalarını kaybedildikleri yerden çıkarmaya adayan Uğur Derman; Mahir İz, Süheyl Ünver gibi hat sanatına gönül vermiş isimlerin rahle-i tedrisinden geçti. Türk-İslam sanatına yıllardır verdiği emek ile geleneksel hatlarımızı ve sanatkarlarını yaşatma yolundaki kıymetli eserleri, bugünkü kuşağa ulaştı. Prof. Dr. Çiçek Derman'la evli olup üç oğlu ve üç torunu vardır. (x) ◾Halen Fikriyat.com'da değerli sanatkarların hayatlarını bizlerle buluşturmaya devam etmekte... (x) Fikriyat'ta yer alan tüm yazılarını okumak için tıklayın 📌 15 yaşında böyle bir hilye yazması onun; ailesi tarafından ne denli özenle yetiştirildiğini ve önemli hocalardan eğitim gördüğünü bize kanıtlıyor. ◾ Nitekim Esma Hanım'ın hocası Mahmud Celâleddin; dönemin önemli hattatlarından olmasının yanı sıra nesih, sülüs ve celi yazıları bulunan Eyüp Camii İmareti'nin ve Mihrişah Sultan Türbesi'nin kitabelerini de yazan kişidir. (x) Bir hattat âilesi: Mahmud Celâleddin ve Esmâ İbret (x) Esmâ İbret'in sülüs-nesih bir kıt'ası. 📌 Esma Hanım'ın müzelerde sülüs - nesih hattıyla yazdığı birkaç hilyesi mevcuttur. ◾ Bugüne kadar celî sülüs hattına rastlanmamıştır. İbnülemin Mahmud Kemal İnal'ın deyişiyle 'kadıncağız *merdâne yazmıştır.' (x) *Mert bir insana yakışır tarzda, mertçe, yiğitçe. ◾ Yazısının ulaştığı seviyeyi gösteren şöyle bir hadise nakledilir: Yüksek mevki sahibi bir zat bir ramazan günü Mahmud Celâleddin Efendi'den bir en'âm-ı şerif ister. Hazırda böyle bir eseri bulunmadığı için canı sıkılan Mahmud Celâleddin'in üzüntüsünü akşam eve geldiğinde farkeden hanımı Esmâ İbret bunun sebebini öğrenince, 'Ben sizin yazınızı taklit ederek bir en'âm-ı şerif yazmıştım, ama istenilen derecede güzel ve sanatlı olmasa gerektir' diyerek en'âmı kocasına gösterir. Mahmud Celâleddin, hanımının nesih hattında eriştiği başarının derecesine hayran olup bazı yerlerini tashih ederek kendi imzasını koyduktan sonra en'âm-ı şerifi sipariş sahibine ulaştırır. Durumu da gizlemediği için hanımının bu başarısı takdir edilir. (x) 📌İbnülemin Mahmud Kemal İnal kimdir? (x) İbnülemin Mahmut Kemal, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişin en yakın tanığı olarak bilinir. Osmanlı Devleti'ne 33 yıl boyunca çeşitli görevlerde hizmet etmiş bir isim. Kuvvetli bir inanca, güçlü bir hafızaya ve geniş bir tarih bilgisine sahipti. Son dönem Osmanlı şairleri, müzisyenleri, sadrazamları ve hattatlarına dair kaleme aldığı eserleriyle bu kişilerin unutulmalarını önlemeye çalıştı. (x) Devamını okumak içiin tıklayın ◾ Esma Hanım, 25 yaşına geldiğinde artık dönemin en tanınmış kadın hattatı olur. Bunda tabi ki hem hocası hem de eşi olan Mahmud Celâleddin Efendi'nin etkisi de büyüktür. İkisi birlikte hat sanatı ile dolu bir ömür geçirir. ◾ Diğer yandan, Esmâ İbret Hanım'a bu lakabın verilmesindeki mana sadece yeteneğinden kaynaklanmaz; onun sanattaki kabiliyetinin yanında nezaketi ve tevazusu da bu lakabın içini çok güzel doldurur. ◾ Hat sanatı yazıya ruh verdiği gibi insana da ruh veren bir sanat olduğundan, Esma Hanım'ın da ruhuna tevarüs eder. Sabrının, nezekatinin ve tevazusunun artmasını sağlar. (x) Prof. Uğur Derman'dan hat sanatına dair bilgiler (x) Esmâ İbret'in muhakkak-sülüs-nesih bir hilyesi. 📌Esma İbret Hanım'a hayatında bir de Kur'an-ı azimüşşan yazmak nasip olur. Özel bezemeleri ile dikkat çeken iki Kur'an-ı Kerim yazar. 1796 yılında yazdığı ilk Kur'an, 2008 yılında Christie's de (Londra) satışa çıkarılır. 1827 yılında 47 yaşında iken yazdığı ikinci Kur'an, Topkapı Sarayı Müzesi'ndedir. (x) İslam uygarlığında hat sanatının temelleri ◾ Günümüze kadar ulaşabilen eserleri arasındaki hilyelerden bir tanesi Topkapı Sarayı Müzesi'nde, bir diğeri de Kahire Müzesi'nde bulunmaktadır. Birkaç sülüs ve nesih yöntemle yazılmış hattı ve bir hilyesi ise Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde (Evkafı İslamiyye Müzesi) ve bulunmaktadır. (İbnül Emin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar, İstanbul, 1970, s.87) (x) İslam sanatının merkezi: Türk ve İslam Eserleri Müzesi (x) Mahmud Celâleddin'in celî sülüs zer-endûd bir levhası. Kafkasya'nın Dağıstan bölgesinde dünyaya geldi. Şeyh Hamdullah'ın ve Hâfız Osman'ın eserlerine bakarak kendi gayretiyle sanatını geliştirdi. Mushaf, en'âm-ı şerîf, evrâd-ı şerîfe, dua kitapları, kıta, murakkaa, hilye ve levha şeklinde mükemmel yazıları vardır. Eyüp'teki Mihrişâh Vâlide Sultan türbesinin 1207/1793 târihli, mermer üzerine celî sülüs yazıları Mahmud Celâleddin Efendi'ye aiitir. (x) Mahmud Celâleddin Efendi'nin celî sülüs bir istifi (İÜ Ktp., İbnülemin, nr. D. 136) Boğaz'ın İstavroz semtinde yaşamını sürdürürken 1245 yılında vefat edince Eyüpsultan civarındaki Şeyh Murad Dergâhı hazîresine gömüldü. Esmâ İbret Hanım'ın da kocası Mahmud Celâleddin'in yanına defnedildiğine dair bir rivayet mevcuttur. (x) Murad-ı Buhari (Şeyh Murad) Dergahı (x) İstanbul Eyüp'te 17. yüzyıl ortalarında medrese olarak kuruldu ve 1715'te tekkeye dönüştürüldü. Özge Özkul

Kur'an-ı Kerim hattatı bir hanım: Esma İbret ve hayatı

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler

Arama

Kur'an-ı Kerim hattatı bir hanım: Esma İbret ve hayatı