Arama
Kur’an okuyanların efendisi: Übey bin Ka'b
Übey bin Ka'b, Peygamber Efendimiz tarafından "Kur'an okuyanların efendisi" ve "ensarın efendisi" lakaplarıyla övüldü. Aynı zamanda hicretten sonra sonra ilk vahiy katibi olma şerefine nail oldu. Allah ve Resulü katında kimsenin erişemeyeceği büyük iltifatlara mazhar oldu. Peki, yüce Allah'ın Peygamberimize Übey bin Ka'b'a okumasını buyurduğu sure neydi?
📌Übey bin Ka'b, geniş bilgisi nedeniyle fetva ehli altı sahabeden biriydi. Hatta Resulullah'ın sağlığında fetva verdiği zikredilir. İbn Abbas'ın, Hz. Ömer ve Ali'den sonraki en önemli hocası Übey'di.
▶ Ashabın önde gelen müctehidlerinden biri olan Übey bin Ka'b, kıraatın yanında tefsir ilmine de önemli katkılarda bulundu. Ders halkalarında talebeler ile aynı seviyede otururdu. Abdullah bin Abbas, Ebû Hüreyre, Abdullah bin Sâib, Abdullah bin Ayyâş gibi sahabeler ve Ebû Abdurrahman es-Sülemî ile Ebü'l-Âliye er-Riyâhî gibi tâbiîler ondan kıraat öğrendi.
Peygamber Efendimizi örnek alan Übey bin Ka'b, ondan ne gördüyse yapardı.
▶ Hadis rivayet etmede oldukça titiz davranırdı. Bundan dolayı 164 hadis rivayet etti.
▶ Kendisinden hadis öğrenmek isteyenler büyük kalabalıklara ulaştığında sesini duyurabilmek için evinin damına çıkarak konuşurdu.
📌Peygamberimizin vefatından sonra gelen halifeler, Übey bin Ka'b'ın Kur'an ilimlerindeki üstünlüğü nedeniyle ondan istifade etti. Hz. Ebu Bekir'in Kur'an'ın ilk tertip edilmesi için oluşturduğu ilim heyetinin yanı sıra Hz. Osman'ın döneminde Mushaf'ın çoğaltılması için oluşturulan 12 kişilik heyetin başında yer aldı.
▶ Hz. Ömer'in halifeliği döneminde ensar ve muhacirlerin önde gelen isimlerinin bulunduğu danışma heyetinde görev aldı. Din ve dünya işleriyle ilgili problemlerin hallinde onun ilim ve tecrübesinden yararlanıldı.
📌 Kur'an ilmine ömrünü adayan Übey, hiçbir mülkî görevi ve ücreti kabul etmedi. Bir defasında Tufeyl bin Amr'a Kur'an öğrettiğinde, Tufeyl ona bir yay hediye etti. Übey, bu yayı omzuna asıp Resullullah'ın yanına gitti. Allah Resulü, "Sana bu yayı kim verdi ey Übey" diye sordu. "Tufeyl bin Amr'a Kur'an okuttum, o da bana bunu hediye etti" dedi. Hz. Peygamber "Sen onu omzuna asıyorsun ama o cehennemden bir parçadır" buyurdu. Übey, "Ya Resullullah, biz onların ekmeğini de yiyoruz, öyleyse bize haramdır" dedi. Allah Resulü "Aile ve efradı için yapılan yemekte sen de hazır bulunursan, onu yemende bir sakınca yoktur. Fakat senin için özel hazırlanan yemeği yersen, onu gördüğün dini hizmet karşılığında yemiş olursun." cevabını verdi.
▶ Hz. Ömer kendisine oldukça hürmet ederdi. Son derece açık sözlü olması ve doğru bildiğini muhakkak açıklaması halifenin ona olan saygısını daha da artırırdı. Bir gün Hz. Ömer, onun bulunduğu mecliste bir ayeti yanlış okuduğunda Hz. Übey "Ey Ömer! Ben bu âyet-i kerimeyi bizzat Resulullah (sav)'tan dinlemiştim. Ben onu dinlerken sen Bakî'de alışverişle meşgul idin." diyerek kendisini ikaz etti. Buna karşılık halife muhatabına saygıyla şu cevabı verdi: "Çok doğru söyledin. Ben de senin doğru konuşma konusundaki hassasiyetini tecrübe etmek istemiştim. Çünkü huzurunda doğru söz söylenmeyen idarecilerde hayır yoktur."
▶ Bütün gazalara iştirak eden Übey İbni Ka'b (ra) 656 senesinde Medine-i Münevvere'de vefat etti. Cenaze namazını Hz. Osman (ra) kıldırdı. Cennetü'l-Bakî kabristanına defnedildi.