Arama
Müslim kimdir? Sahih Müslim’i nasıl kaleme aldı?
İslam tarihinin en önemli muhaddislerinden olan Müslim henüz 12 yaşındayken hadis öğrenmeye başladı. Döneminin en büyük dört hadis hafızından biri olan Müslim, hadisleri toplamak ve bir araya getirmek için uzun bir yolculuğa çıktı. Pek çok belde ve kişiden 15 yılda derlediği hadislerle "Sahİh-i Müslim" olarak bilinen "el Cami'u's Sahih" adlı eserini Müslümanlara miras bıraktı. Onun bu eseri, Sahİh-i Buhari ile birlikte Kur'an-ı Kerim'den sonra en güvenilir iki kaynak kabul edilmiş ve bu iki kaynak Sahihayn diye anılmıştı. Peki, Müslim kimdir? Sahih Müslim'i nasıl kaleme aldı?
🔹 Müslim, râviler hakkındaki tenkit ve değerlendirmelerine güvenilen cerh ve ta'dîl âlimlerinden biridir.
🔹 Onun sika bir hadis hâfızı olduğunu söyleyen İbn Ebû Hâtim babasının Müslim hakkında "sadûk" dediğini belirtmiş, İbnü'l-Ahrem de Nîşâbur'dan üç önemli kişiye yetiştiğini, bunların Muhammed bin Yahyâ ez-Zühlî, Müslim bin Haccâc ve İbrâhim bin Ebû Tâlib olduğunu ifade etmiştir.
🔹 Elbise veya kumaş ticareti yaptığı için "bezzâz" diye anılan ve dükkânında talebelerine hadis rivayet eden Müslim servet sahibiydi. Yardım etmeyi sevdiğinden "Nîşâbur'un cömerdi" diye anılır; onu yakından tanıyanlar hayatında kimseyi çekiştirmediğini ve incitmediğini söylerlerdi.
🔹 Hocalarına karşı son derece saygılı idi. Buhârî Nîşâbur'a gelince onun derin bilgisine hayran kalmış ve kendisinden hiç ayrılmamıştır.
🔹 Kur'an'ın mahlûk olduğunu kabul etmeyen Buhârî'ye karşı bazı devlet adamları ve âlimler cephe alınca Müslim onu savunmuştur.
🔹 Hatta konuya yönelik tartışmalardan hiç hoşlanmayan ve Kur'an'ı telaffuz etmenin ve yazmanın bile mahluk olmadığı görüşünde olan hocası Zühlî'nin, bir derste Buhari'nin, "Kur'an'ı benim telaffuzum mahluktur" sözünü tekrar edip "Kim bu görüşte ise meclisimizde bulunmasın" sözleriyle Buhârî'ye cephe aldığını gören Müslim oradan ayrılmış, Zühlî'den yazdığı bütün hadisleri onun evine göndermiş ve bir daha kendisiyle görüşmemiştir.
🔹 Hem Zühlî'den hem Buhârî'den çok faydalanan Müslim, hocaları arasındaki anlaşmazlıkta Buhârî'nin tarafını tutmakla beraber el-Câmiʿu's-sahîh'inde her iki hocasından da rivayette bulunmamıştır.
🔹 Müslim'in Zühlî ile anlaşmazlığa düşmesinin ilim çevrelerinde pek uygun karşılanmadığı anlaşılır.
🔹 Nitekim hadis hâfızı Ebû Kureyş, Ebû Zür'a'ya Müslim'i kastederek, "Bu zat 4000 sahih hadisi bir araya getirdi" dediğinde Ebû Zür'a, "Geri kalan sahihleri niye toplamamış?" diyerek tepki göstermiş, Müslim'i hocası Zühlî'ye ters düştüğü için eleştirmiştir.
🔹 Müslim'in diğer ehl-i hadîs gibi Selef akîdesini benimsediği, İmam Mâlik, Şâfiî ve Ahmed bin Hanbel'in görüşlerine meyli bulunmakla beraber fıkıh mezheplerinden hiçbirine mensup olmadığı bilinir.
🔹 Onun daha çok Şâfiî olarak tanınması, muhtemelen el-Câmiʿu's-sahîh'in bab başlıklarını tertip ederken Nevevî'nin kendi mezhebinin bazı görüşlerini yansıtmış olması sebebiyledir.