Arama
Oruç İlmihali terimler sözlüğü
Oruç, Farsça "ruze" kelimesinden türemiştir. Ramazan ayının bir temsili olan bu ibadet ile ve bu mübarek zaman dilimiyle alakalı pek çok terim ve ifade bulunmaktadır. İftar, sahur ve teravih bunlardan yalnız birkaçıdır. İşte, Oruç İlmihali'nde yer alan ve oruç ile bağlantılı kelimeleri sizler için derledik.
FECR-İ KAZİB
🔺 Gerçek olmayan fecir; gecenin sonunda doğu ufkunda dikine oluşan ve kısa sürede kaybolan aydınlık
FECR-İ SADIK
🔺 Gerçek fecir; gece karanlığının kaybolmaya başlayıp güneş ışığının belirtilerinin görünmeye başladığı, ufuktaki aydınlığın enlemesine, uzunlamasına ufka yayıldığı vakit.
FİDYE
🔺Fidye, bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel demektir. Dinî bir terim olarak fidye, oruç ibadetinin eda veya kaza imkânının kalmaması sebebiyle veya hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddî bedeli ifade eder.
Kur'ân-ı Kerîm'de, "Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir yoksul doyumu fidye öder." (el-Bakara,2/184) buyrulmaktadır. Buna göre ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öder (Serahsî, el-Mebsût, 3/100; İbn Kudâme, el-Muğnî, 3/37-39).
Öte yandan Şâfiîlere göre, Ramazan ayının kaza borcu herhangi bir mazeret olmaksızın yerine getirilmeden, öteki Ramazan gelecek olursa, kaza borcuna ilaveten bir de fidye ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar (Nevevî, el-Mecmû', 6/364; Şirbînî, Muğni'l-muhtâc, 2/175).
Şâfiî mezhebinde fidye ödeme yükümlüğünün ortaya çıktığı bir diğer mesele de gebe ve emzikli kadınlarla ilgilidir. Emzirme ve hamilelik sebebiyle çocuğunun sağlığı hakkında endişe duyan annelerin, oruç tutamadıkları günleri hem kaza etmeleri hem de fidye vermeleri gerekir. Fakat çocuk hakkında değil de kendileri hakkında endişe ederlerse o zaman sadece kaza gerekir (Nevevî, el-Mecmû', 6/267).
Hac ve umre ile ilgili görevler yerine getirilirken meydana gelen bazı eksiklikler için uygulanması gereken maddî yaptırım da fidye kapsamına girer (el-Bakara, 2/196).
Bir fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek miktarı veya bunun ücretidir. Bu da "sadaka-i fıtır" ile aynı miktarı ifade eder. Bu, fidyenin asgari ölçüsüdür. İmkânı olanların daha fazla vermesi daha iyidir (el-Bakara, 2/184; Merğinânî, el-Hidâye, 1/124).
FİTRE
🔺 Asli ve zorunlu ihtiyaçları dışında 80,18 g altın veya bu değerde mala sahip olan Müslüman'ın zekâttan ayrı olarak ibadet niyetiyle ramazan bayramından önce fakirlere vermesi vacip olan sadaka; fıtır sadakası.
İSKAT-I SAVM
🔺 İskat, düşürmek anlamına gelmektedir. Dinî literatürde, kişinin sağlığında edâ edemediği, sürekli mazereti sebebi ile tutamadığı yahut geçici mazereti ortadan kalktığı halde oruçları kaza etmeden ölmesi durumunda, ölümünden sonra fakirlere fidye ödenmek sureti ile oruç borçlarının düşürülmesi, böylece sorumluluktan kurtulmasıdır.