Oruçla ilgili ayet ve hadisler

'Her şeyin bir zekâtı vardır. Bedenin zekâtı da oruçtur... Oruç sabrın yarısıdır.' İbn Mâce, Sıyâm, 44 Oruç ibadeti, İslam'ın beş temel esasından biridir. Nefsin isteklerinden iradi olarak uzak durmaya, açlık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanmaya ve sabırlı olmaya teşvik eder. Nitekim Yüce Allah, Ramazan ayında oruç tutmayı farz kılmış, Resul-i Ekrem Efendimiz, Allah'a inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutan kimsenin geçmiş günahlarının bağışlanacağını müjdelemiştir. Fikriyat'ın Kur'an-ı Kerim uygulamasından Kur'an dinlemek ve okumak için buraya; podcastlerimizden cüz, meal, aşrı şerif ile İslami ve edebi konuların yer aldığı programları dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz 'Nice oruçlu vardır ki onun orucu sadece açlık (ve susuzluktur). Nice gece ibadete kalkan vardır ki onun bu kalkışı sadece uykusuzluktur.' İbn Mâce, Sıyâm, 21 Oruç kelimesi âyet ve hadislerde 'savm' ve 'sıyâm' kelimeleriyle ifade edilmiştir. Bu kelime sözlükte kişinin kendisini yeme, içme, yürüme ve konuşma gibi her hangi bir söz, eylem ve davranıştan alıkoyması anlamlarına gelir. Kur'ân'da bu anlamda kullanılmıştır. (Meryem, 26) 'Ey müminler! (Kötülüklerden ve haramlardan) korunmanız için oruç tutmak, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı.' (Bakara, 2/183) 'Sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı' âyeti ile orucun Hz. Adem'den Hz. Muhammed (a.s.)'a kadar bütün insanlara farz kılındığını bildirilir. Peygamberimiz (a.s.); 'Ramazan orucundan sora en fazîletli oruç Allah'ın ayı olan muharrem ayında tutulan âşûrâ orucudur.' sözleriyle oruç tutulmasını teşvik etmiştir. Sahabeden isteyen bu orucu tutmuş, isteyen de tutmamıştır. Âşûrâ orucu, muharrem ayının 9 ve 10. günlerinde tutulur. Ramazan ile ilgili 40 hadis 'Her ay üç gün oruç tutmak bütün seneyi oruçla geçirmek gibi olur.' Buhârî Savm, 59. II, 246. Müslim, Sıyam, 197. I, 819 bk. Tirmizî, Savm, 50, 54, III, 128, 135. Nisâî, Sıyam, 78, 82. IV 213, 219 Ramazan orucu, Bakara suresinin 183-184. ayetleriyle hicretin ikinci yılında Bedir savaşı öncesinde şaban ayında farz kılınmıştır. Peygamberimiz (a.s.) hayatında dokuz sene Ramazan orucu tutmuştur. 183. ayette orucun mutlak olarak farz kılındığı bildirilmekte, ancak orucun ne zaman, nasıl ve kaç gün tutulacağı bildirilmemektedir. 184. ayette bu kapalılık kısmen giderilmiş, orucun 'sayılı günlerde' tutulacağı beyan edilmiştir. 'Sayılı günler' ile maksat Ramazan ayıdır. Bakara suresinin 184 ve 185. ayetinde şöyle buyurulmaktadır: '(Oruç), sayılı günler(dedir)…' '…Sizden kim bu aya ulaşırsa oruç tutsun…' '…Sizden kim hasta yada yolcu olur (da orucunu tutamazsa daha sonra) tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar….' (Bakara, 184). Oruç hakkında 20 hadis '…(Bu ayda) kim hasta veya yolcu olur (da oruç tutamazsa) tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun (kaza etsin). Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidâyete ulaştırmasına karşılık Allah'ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir' (Bakara, 185). 'Mübarek Ramazan ayına kavuştunuz. Yüce Allah bu ayda size oruç tutmayı farz kıldı. Bu ayda sema (cennet) kapıları açılır, cehennem kapıları ise kapanır ve şeytanların azgınları bağlanır.' Nesâî, Sıyâm, 5 'Kim Allah'a inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa geçmiş günahları bağışlanır.' Buhârî, İmân, 28 Üç aylarda kaç gün oruç tutulur? 'Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: Âdemoğlunun her ameli kendisinindir. Yalnız oruç müstesna, o benimdir. Onun mükâfatını verecek olan da benim.' Canım elinde olan Allah'a yemin ederim ki oruçlunun ağız kokusu Allah indinde misk kokusundan daha güzeldir.' Müslim, Sıyâm, 161 'Cennette reyyân adında bir kapı vardır ki buradan kıyamet gününde sadece oruç tutanlar cennete gireceklerdir.' Müslim, Sıyâm, 166, I, 808 'Kim Allah için bir gün oruç tutarsa Allah yetmiş yıllık bir mesafe kadar onu cehennem ateşinden uzaklaştırır.' Müslim, Sıyâm, 168, I, 808 'Oruçlu için biri iftar ettiğinde, diğeri ise Rabbiyle karşılaştığında olmak üzere iki sevinç zamanı vardır.' Müslim, Sıyâm, 164 'Her kim bir oruçluya iftar verirse, kendisine onun sevabı kadar sevap verilir; oruçlunun ecrinden de hiçbir şey eksilmez.' Tirmizî, Savm, 82 'Oruç (sahibini koruyan) bir kalkandır. Oruçlu, saygısızlık yapmasın, ahlâksızca konuşmasın. Eğer biri kendisiyle dövüşmeye veya sövüşmeye kalkışırsa, iki defa, 'Ben oruçluyum' desin.' Buhârî, Savm, 2 Hz. Peygamber (sas) insanlarla birlikte iftar ettiğinde şöyle derdi: 'Yanınızda oruçlular iftar etsin, yemeğinizi iyiler yesin ve üzerinize melekler insin.' Dârimî, Savm, 51