Arama
Boğaz'ın incileri
İstanbul Boğazı'nın süsü, nazenin yalılar, onca kaza, felaket ve yanlış uygulamaya rağmen halen ayakta kalmaya devam ediyor.
İlk sahibi bilinmeyen yalı sonradan yalıyı satın alan Hekimbaşı Salih Efendi'nin adıyla anılır.
Sultan Abdülmecit'in hekimbaşılığına getirilen ve aynı zamanda bir botanik bilgini olan Salih Efendi otlardan ve çiçeklerden yaptığı ilaçlarla tanınırdı. Üç sultanın doktorluğunu yaptığı Salih Efendi'nin bahçesine diktiği ve kendi aşıladığı bir gül "Hekimbaşı Gülü" adıyla biliniyor. Hekimbaşı yalıyı satın aldıktan sonra genişletti, kuzey kısmı selamlık, güney kısmı da harem konumuna getirdi.
İstanbul Boğazı'nda fotoğrafı en çok çekilen yapılar arasında yer alan Hekimbaşı Salih Efendi yalısı, kuzeyden güneye üç-iki- bir katlı yapısı ve aşı boyasıyla, Boğaziçi ile ilgili takvim / poster / broşür ve rehberlerde sık yer alır. Hala canlılığını koruyan yalının bu özelliği, dünyada en çok nişan almış bilgin insanın "Hekim Başı"nın ününe bağlanabilir. Salih Efendi'nin Payidar Hanımdan olan mirasçıları hala bu yalıda yaşamaya devam ediyordu.
Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı, 7 Nisan 2018'de İstanbul Boğazı'nda yük gemisinin çarpmasıyla büyük çapta hasar gördü. Yalının onarım çalışmaları hala devam ediyor.
1887 yılında Ahmet Mithat Efendi tarafından inşa ettirilmiştir. Üç katlı tarihi ahşap yalı bakımsızlıktan ömrünü bitirdiği için 1991 yılında yeniden inşa edilmiştir. Binanın giriş katı taş ve kagir olup üst katlar ahşaptır. Ahmet Mithat Efendi yalısında yirmi yıl ikamet etti. Sanata ve kültüre olan düşkünlüğünden, ailedeki her fert bir müzik enstrümanı çalardı. Dönemin önemli şair ve yazarları bu evde toplanır ve edebi meclisler oluştururdu. Bugün yalı ayrı ayrı, yalı daireleri olarak kullanılıyor.
Anadolu Hisarı'ndaki Kıbrıslı Yalısı'nın bilinen ilk sahibi I. Abdülhamit devrinin sadrazamlarından olan İzzet Mehmet Paşa'dır. Yalının adı İzzet Paşa'dan sonra satılan Mehmet Emin Paşa'dan alır. Yalının denize cephesi 64 metredir. . İmparatoriçe Eugenie, Irak Kralı II. Faysal, Şair Yahya Kemal Beyatlı yalıda kalmış isimlerden bazılarıdır. Yalı, sofalarından başka alt katta 15, üst katta altı olmak üzere 21 odadır. 1980'li yıllarda yalının korusu Sevda Tepesi de satıldı. Yalının diğer bölümleri Komili ailesine, İzzet Mehmet Paşa'nın varislerine ve sağ tarafı da Ömer Üründül'e ait.
Günümüze kadar sağlam olarak gelebilen tek hanım sultan yalısı olan Hatice Sultan Yalısı, ilk sahibi Ali Saib Paşa'nın vefatı üzerine, Sultan II. Abdülhamid tarafından satın alındı ve V. Murad'ın en büyük kızı Hatice Sultan'a düğün hediyesi olarak verildi. Hanedanın sürgüne gönderilmesinden sonra sırasıyla yetimhane, ilkokul ve spor kulübü olarak kullanıldı. Boğaz Köprüsü'nün ayakları çakılırken Hatice Sultan Yalısı'nın temelleri büyük zarar gördü ve yalı, denize doğru kaymaya başladı. Hatta yalının ikiye bölünmek üzere olduğu ve kuzey yarısının denize yöneldiği fark edilince, dört köşesine beton istinatlar yapılarak yalı yıkılmaktan ve yok olmaktan kurtarıldı. 2009 yılından beri yalıda restorasyon çalışmaları yapıldı, 2014 yılından itibaren 25 yıllığına butik otel olarak hizmete girdi.
Polonya doğumlu Leon Ostrorog, 1904'te,Osmanlı İmparatorluğu'na İslam hukuku konusunda danışmanlık yaptığı dönemde, satın aldı yalıyı. Galata bankerlerinden Lorando'ların kızı Jeanne ile evlenen kontun misafirleri arasında ünlü Pierre Loti de bulunur. İki katlı, ahşap yalının irili ufaklı 15 odası vardır. Yalının odalarının tavanları Osmanlı ahşap işçiliğinin en güzel örneklerini bir araya getirir.
Şu an Rahmi Koç'a ait olan Beykoz Kandilli'deki yalının çalışma odasında, kontun kişisel eşyalarının da bulunduğu Rahmi Koç'un koleksiyonlarından bazılarını görmek mümkün.