Arama
İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri
1071 Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu topraklarına hakim olan Selçuklular, bölgeyi mimari ve sanat alanında kalkındırdılar. Köklü bir geçmişe sahip olan Selçuklular, İslam'dan sonra asıl hüviyetine kavuşan çini sanatını eserleriyle zirveye taşıdılar. Peki, Selçuklu çini sanatında kullanılan motifler ve bu sanatı diğer dönemlerden ayıran hususlar nelerdi?
📌 Selçuklu dönemi saray ve köşkleri günümüze kadar sağlam bir şekilde gelemese de yapılan kazılar sonucunda Selçukluların zengin bir süslemeye sahip oldukları görülmüş.
🔹 Konya'da Alaeddin Köşkü olarak bilinen sarayda kare, yıldız ve baklava biçiminde çok özel çiniler bulunur. Yalnız bu yapıda kullanılan "minai" tekniğindeki çinilerde Selçuklu dönemi saray hayatını yansıtan önemli sahneler karşımıza çıkar. Bu çinilerin bir kısmı İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndedir.
Konya Alâeddin Köşkü'nün mînâî tekniğinde yapılmış çinilerine bir örnek (İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi)
📌 Kesme mozaik tekniğinin uygulandığı dini yapılarda ise rumi tarzda soyut bitkisel motifler ve dallar, sülüs yazılarla yapılmış süslemeler yerini almış.
🔹 İslam inancında ibadet edilen yerlerde insan ve hayvan figürlerinin bulunması yasak olduğundan Selçuklular'da ibadethanelerde bu tarz motiflere rastlanmıyor.
SELÇUKLU HANI KEYKAVUS'UN TÜRBESİ
📌 Çini sanatının Anadolu'daki ilk önemli yapılarından biri geometrik desenlerin hakim olduğu Sivas Keykâvus Dârüşşifâsı'ndaki türbedir.
📌 Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus'un medfun olduğu bu türbe, mozaik çini süslemelerindeki görkemiyle görenleri kendisine hayran bırakıyor.
📌 Konya, Anadolu Selçuklular için seçkin bir çini merkezi olmuş. Konya'daki yapıları süsleyen çinilere Selçuklu mimarisinin tamamlayıcı unsuru demek mümkün.
Keykâvus Dârüşşifâsı'nın türbe cephesi çinilerinden bir detay – Sivas
📍Nasıl gidilir?
ALAEDDİN CAMİ
📌 Mozaik çini tekniğinin kullanılması Selçuklular'ın bu sanattaki başarısını ve üstün bir düzeye taşımış. Selçuklular'ın bu sanattaki ortaya koyduğu en büyük yenilik; dini yapıdaki mozaik çini mihraplar olarak görülüyor.
📌Mor, lacivert ve firuze çini parçaları geometik ve bitkisel desenlerle süslenmiş. Konya'daki Alaaddin Camii'nin mihrabında bulunan Çiniler, sanatın en güzel örnekleri arasında sayılıyor.
Konya Alaeddin Cami mihrabı
📍 Nasıl gidilir?
KONYA KARATAY MEDRESESİ
📌 Konya Karatay Medresesi, Selçuklu çini sanatının ulaştığı üstün düzeyi göstermesi bakımından ayrıca bir öneme sahip. Yapının bütün bölümlerini kaplayan çinilerin büyük bir sanatın mahsulü olduğu anlaşılmakta.
Medresenin avluya bakan cephesinde, avlu kubbesinde ve ana eyvanda çini ve mozaik süslemeler bulunuyor. Medresedeki birçok bölüm bitkisel geometrik yazı örneklerinden oluşan süslemelerle yapılmış.
Karatay Medresesi'nin kubbe ve pandantifindeki çini süsleme – Konya
📍 Nasıl gidilir?