Arama
İstanbul tarihine damga vuran 11 çiçek motifi
Hasekiküpesi çiçeğinin anlamının Osmanlı Devleti'nde bir görevde kıdemli olanlara verilen bir unvandan geldiğini biliyor muydunuz? Ya da gül motifinin tasavvuf terminolojisinde Resul-i Ekrem Efendimizi temsil etmesi gibi lalenin de Allah'ın birliğini sembolize ettiğini? Sizler için, İstanbul tarihine damga vuran 11 çiçek motifini derledik.
İstanbul'un sanatında yer bulan bu çiçek için, sanat eserlerindeki kullanımından dolayı az görülen bir çiçektir demek doğru olacaktır. Pembe ve mavi çiçekleri ile ekinler arasında tarlaları boyayan peygamber çiçeğinin bir adı da peygamber düğmesidir. Stilize edilmiş halindeki taç yaprakları yüzünden karanfille karıştırılır. Oysa türler arasında hiçbir yakınlık yoktur.
Peygamber çiçeği, Sultan Ahmed Camii çinilerinde yer alan karanfil ve lalelerin arasında ve Ayasofya Müzesi I. Mahmud Kütüphanesi'nde çini panodaki karanfillerin altında yer alır.
Osmanlı'da çiçek yetiştiriciliğinde nergisin zerrin kadeh denilen yalın kat türünü yetiştirmek çok rağbet görmüştür. Halk arasında günümüzde Nergis olarak adlandırılan bu çiçek, zerrin ismiyle de anılmaktadır. Çinilerde ve duvar resimlerinde sıkça kullanılan zerrin, kitap saylarında da resmedilmiştir.
16. yüzyılda yazılmış olan ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde yer alan çiçeklerle ilgili bir kitapta nergis için "Peygamberin Gözü'' benzetmesi yapılmaktadır. Sufi anlayışında "Allah'ın gözü üzerinde'' anlamını taşıyan vav harfi gibi nergise de peygamberin gözü anlamı yüklenmiştir.
Topkapı Sarayı Müzesi Harem Dairesi'nde yer alan geç dönem bezeme unsurlarında, ahşap üzeri dolap ve oda kapılarında yer alan şükufe çalışmaları içerisinde zerrin karşımıza çıkar. Ayrıca Şükufename'de ise birçok nergis motifi tek tek sayfalarda işlenmiştir.
Leylak, ortanca bitkisi gibi soğuk hava şartlarına dayanıklı iç ve dış mekânda kendine yer bulabilen ve yirmiye yakın çeşidi olan bir bitkidir. Yeri geldiğinde boyu iki üç metreye ulaşabilen bu bitkide dikkat çeken bir husus da, kalp şeklinde olan parlak yeşil yapraklarıdır.
Leylak motifi 19. yüzyıla ait 1807 tarihli Azade Akar Koleksiyonu'na ait Kur'an-ı Kerim'in sayfalarının kenarlarındaki çiçek buketlerinde de karşımıza çıkar
Leylağın, taranan 26 Türkçe divanda sadece 3 beyitte adının geçtiği tespit edilmiştir.
Zambak bazı kaynaklarda süsenle karıştırılan güzel kokulu bir çiçektir. Zambak Türk bahçesinin sevilen çiçeklerindendir. 16 yüzyıldan itibaren kitap sanatlarında yarı stilize olarak yer alan zambak motifi, Osmanlı kumaşlarında karanfil, lale ve gül goncalarıyla birlikte kullanılmıştır.
Zambak 19. yüzyılda da oldukça kullanılan bir motifimiz olmuştur. Çini sanatında 16. yüzyıldan itibaren yer alan zambak motifi çeşitli kompozisyonlarda karşımıza çıkmaktadır. Türk edebiyatında kendisine yer bulan çiçeklerden olan zambak, uzun boyu ve gösterişli yapısıyla değerlendirilmiş olup edebi örnekleriyle karanfile göre daha azdır.